دیورتیکولیت (Diverticulitis)

دیورتیکول ها کیسه های برجسته و کوچکی هستند که در دیواره سیستم گوارشی تشکیل می شوند. آنها بیشتر در قسمت پایینی روده بزرگ (کولون) پیدا می شوند. دیورتیکول ها شایع هستند به خصوص پس از 40 سالگی و به ندرت باعث مشکل می شوند.
با این وجود، گاهی یک یا چند کیسه ملتهب و عفونی می شوند. به این وضعیت دیورتیکولیت می گویند. دیورتیکولیت می تواند باعث درد شدید شکم، تب، حالت تهوع و تغییر چشمگیر در عادات روده ای شما شود.
دیورتیکولیت خفیف با استراحت، تغییر رژیم غذایی و آنتی بیوتیک درمان می شود. اما در موارد شدید یا عود کننده ممکن است نیاز به جراحی باشد.

تشخیص:

شرح‌‌‌‌‌‌‌‌‌حال و معاینه بالینی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند تشخیصی باشد. در افراد مسن یا بیمارانی که دچار نقص ایمنی هستند تشخیص مشکل‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر است و نیاز به تصویربرداری دارد.

لکوسیتوز (افزایش گویچه‌های سفید خون) با شیفت به چپ شایع است.

 تجزیه ادرار ممکن است غیرطبیعی و با پیوری میکروسکوبیک همراه باشد.

اسکن سی‌‌‌‌‌‌‌‌‌تی با ماده حاجب سه‌‌‌‌‌‌‌‌‌گانه (وریدی، خوراکی، از راه معقد) روش مطالعه انتخابی برای نشان‌‌‌‌‌‌‌‌‌دادن عوارض خارجِ مجرایی این بیماری است.

نباید از ماده حاجب محلول در آب استفاده کرد؛ زیرا خطر نشت آن به خارج از عروق وجود دارد.

یافته‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اسکن سی‌‌‌‌‌‌‌‌‌تی عبارتند از: طنابی‌‌‌‌‌‌‌‌‌شکل‌‌‌‌‌‌‌‌‌شدن چربی اطراف روده بزرگ در تقریباً همه موارد و دیورتیکول در حدود ۸۵% از موارد.

در یک‌‌‌‌‌‌‌‌‌سوم موارد آبسه یا فلگمون دیده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.

دقت اسکن سی‌‌‌‌‌‌‌‌‌تی با وضوح بالا با کنتراست روده بزرگ حدوداً ۱۰۰% است.

به‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور‌‌‌‌‌‌‌‌‌کلی آندوسکوپی و تنقیه در دیورتیکولیت حاد ممنوع است.

در صورتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌که مشکلات ژنیکولوژیک مدنظر باشد؛ ممکن است سونوگرافی مفید باشد.

ممکن است در‌‌‌‌‌‌‌‌‌ابتدا از فیلم‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ساده شکم برای رد هوای آزاد داخل صفاق یا ذات‌‌‌‌‌‌‌‌‌الریه استفاده شود.
 

تشخیص‌‌‌‌‌‌‌‌‌های افتراقی

آپاندیسیت
سرطان روده بزرگ
کولیت اولسراتیو
بیماری کرون
کولیت عفونی (یرسینیا، کمپیلوباکتر، شیگلا)
کولیت ایسکمیک
سندرم روده تحریک‌‌‌‌‌‌‌‌‌پذیر
انسداد روده
پیچش روده
عفونت دستگاه ادراری/‌‌‌‌‌‌‌‌‌پیلونفریت
اختلالات مربوط به بیماری زنان(پارگی کیست تخمدان، پیچ‌‌‌‌‌‌‌‌‌خوردگی تخمدان، بارداری نابجا، بیماری التهابی لگن)

 

دلایل:

دیورتیکول معمولا زمانی بروز می کند که مناطق ضعیف که بطور طبیعی در روده بزرگ قرار دارند تحت فشار قرار گیرند. این فرایند باعث می شود تا کیسه هایی به اندازه تیله از دیواره روده بزرگ بیرون بزنند.
دیورتیکولیت وقتی اتفاق می افتد که دیورتیکول پاره شود و التهاب یا عفونت یا هردو بروز کند.

مراقبت:

بیمارانی که علائم آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها خفیف است و می‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند مایعات خوراکی را تحمل کنند؛ ممکن است به صورت سرپایی با آنتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌بیوتیک‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خوراکی و رژیم مایعات کنترل شوند.

آنتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌بیوتیک‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها باید گرم‌‌‌‌‌‌‌‌‌مثبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، گرم‌‌‌‌‌‌‌‌‌منفی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌هوازی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را بپوشانند.

گزینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌رو عبارتند از: آموکسی‌‌‌‌‌‌‌‌‌سیلین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کلاولانات،سیپروفلوکساسین به‌‌‌‌‌‌‌‌‌علاوه مترونیدازول یا تری‌‌‌‌‌‌‌‌‌متوپریم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سولفامتوکسازول به‌‌‌‌‌‌‌‌‌علاوه مترونیدازول

بیمارانی که با اختلالات شدید آزمایشگاهی یا تب مراجعه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند، آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که مسن هستند یا دچار بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌کفایتی ایمنی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌باشند، آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که به‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور همزمان چندین بیماری ناتوان‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده دارند، یا آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند مایعات خوراکی را تحمل کنند باید به صورت بستری با استراحت‌‌‌‌‌‌‌‌‌دادن روده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، مایعات وریدی و آنتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌بیوتیک‌‌‌‌‌‌‌‌‌های وریدی (مثل آموکسی‌‌‌‌‌‌‌‌‌سیلین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کلاولانات، تیکارسیلین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کلاولانات، سفوکسیتین،سفوتتان یا یک‌‌‌‌‌‌‌‌‌کارباپنم‌‌‌‌‌‌‌‌‌) درمان شوند.

بیمارانی که با یک آبسه دیورتیکولی مراجعه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند باید قبل از آنکه جراحی قطعی شوند، آبسه آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها از راه پوست تخلیه شود.

بیمار باید طی ۴-۲ روز از نظر آزمایشگاهی و علامتی بهبود یابد. آنتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌بیوتیک‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خوراکی باید ۱۰- ۷ روز ادامه یابند.

کولونوسکوپی پس از ۶ هفته برای اثبات تشخیص و رد سرطان اندیکاسیون دارد.

وقتی بیمار به درمان طبی محافظه‌‌‌‌‌‌‌‌‌کارانه پاسخ ندهد، وقتی بیمار با شکم حاد مراجعه کند، یا وقتی بیمار از نظر بالینی بدتر شود، باید مشاوره جراحی درخواست گردد.

برداشتن به روش جراحی در بیمارانی که بیماری عارضه‌‌‌‌‌‌‌‌‌دار (آبسه، انسداد، یا فیستول) دارند و آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که حداقل ۲ بار عود داشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند، اندیکاسیون دارد.

پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌آگهی و عوارض/‌‌‌‌‌‌‌‌‌سیربالینی

 اکثر بیماران بستری، به درمان محافظه‌‌‌‌‌‌‌‌‌کارانه طبی پاسخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند، ولی تا ۳۰% از آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها حین بستری به جراحی نیاز پیدا خواهند‌‌‌‌‌‌‌‌‌کرد.

 عوارض متفاوتند (التهاب منتشر صفاق، آبسه، فیستول و انسداد روده) و از اندیکاسیون‌‌‌‌‌‌‌‌‌های برداشتن به روش جراحی به شمار‌‌‌‌‌‌‌‌‌می‌‌‌‌‌‌‌‌‌روند.

 ۳۵-۲۰% از بیماران دچار دیورتیکولیت راجعه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. نیمی از حملات تکراری طی ۱ سال و ۹۰% از آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها طی ۵سال رخ‌‌‌‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند.

 میزان مرگ ‌‌‌‌‌‌‌‌‌ومیر در بیمارانی که نیاز به جراحی اورژانس دارند، بیشتر است.

علائم:

  • درد که ممکن است ادامه داشته و تا چند روز مقاومت کند. درد معمولا در قسمت پایین و چپ شکم احساس می شود اما ممکن است سمت راست را هم درگیر کند بخصوص در آسیایی تبارها.
  • حالت تهوع و استفراغ
  • تب
  • حساسیت به لمس در شکم
  • یبوست و در موارد کمتر اسهال
افزایش سن، چاقی، سیگار، ورزش نکردن و زندگی بی تحرک، رژیم غذایی غنی از چربی و فاقد فیبر و مصرف داروهای خاص (استروئیدها، مخدرها و داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مثل ایبوپروفن و ناپروکسن) از عواملی هستند که خطر ابتلا به دیورتیکولیت را افزایش می دهند.