اطلاعات بيماري

سوزش سر دل (heartburn)

سوزش سر دل، دردی سوزشی در قفسه سینه و پشت استخوان جناغ سینه است. درد اغلب با دراز کشیدن یا خم شدن بدتر می شود.
اگر هر از گاه سوزش سر دل دارید، نگران کننده نیست. بیشتر مبتلایان به سوزش سر دل با کمک به خود و تغییر شیوه زندگی و مصرف داروهای بدون نسخه، سوزش سر دل را مدیریت می کنند.
اما سوزش سر دل وقتی به دفعات بیشتری اتفاق بیفتد و زندگی روزانه شما را مختل کند ممکن است علامت یک بیماری جدی باشد که نیاز به توجه و درمان دارد.

تشخیص:

در تعیین اینکه آیا در سوزش معده نشانه ای از GERD وجود دارد یا خیر، پزشک شما ممکن است از یک یا چند آزمایش استفاده کند و روشی را جهت معالجه پیشنهاد کند، از جمله:

اشعه ایکس از دستگاه گوارش فوقانی: که گاهی اوقات بلع باریم و یا مجموعه گوارش فوقانی نامیده می شود. در این روش مایعی گچی نوشیده می شود که داخل دستگاه گوارش را پر کرده و پوشش می دهد. سپس عمل عکسبرداری اشعه X از دستگاه گوارش فوقانی انجام می شود. این پوشش باعث می شود تا پزشک نیمرخ هر چیزی یعنی مری، روده، معده و قسمت فوقانی (اثنی عشر) را به رنگ سفید و یکدست مشاهده کند.
اندوسکوپی: روشی برای بررسی داخل مری است. در طول اندوسکوپی، پزشک لوله نازک و انعطاف پذیر که با نور و دوربین (آندوسکوپ) مجهز شده است، به سمت گلو پایین می برد. آندوسکوپی اجازه می دهد تا پزشک مری و معده را مورد بررسی قراردهد. پزشک همچنین ممکن است از آندوسکوپی برای جمع آوری نمونه ای از بافت (بیوپسی) جهت آزمایش بیشتر استفاده کند. آندوسکوپی جهت پیگیری عوارض رفلاکس، مری بارت (Barret) مفید است.
تست پروب اسید سیار: تستی که جهت نظارت بر میزان اسید موجود در مری به کار برده می شود: دراین تست از دستگاه اندازه گیری اسید استفاده میشود. جهت شناسایی اینکه چه وقت اسید معده به داخل مری برمی گردد. مانیتور اسید از یک لوله نازک و قابل انعطاف (کاتتر) تشکیل شده است که از طریق بینی به داخل مری راه می یابد. در طول آزمون، لوله در جای خود باقی می ماند و متصل به یک کامپیوتر کوچک که به دور کمر و یا با یک بند به شانه شما متصل شده است. و یا مانیتور اسید می تواند از یک کلیپس که در مری شما در حین اندوسکوپی قرار داده است، تشکیل شده باشد. کاوشگر که جسمی خارجی می باشد سیگنالی را به کامپیوتری کوچک که در اطراف کمر شما بسته شده است می فرستد، سپس این کاوشگر می افتد و در مدفوع دیده می شود. پزشک ممکن است از شما بخواهد که جهت آماده شدن برای این تست، مصرف داروهای خود را متوقف کنید.
تست تحرک مری: یک آزمایش برای اندازه گیری حرکت مری است و حرکت و فشار در مری را اندازه گیری می کند. این آزمون شامل قرار دادن یک کاتتر از طریق بینی و به داخل مری است. پزشک شما همچنین ممکن است آزمایشات اضافی دیگری جهت تشخیص درست بکار برد، از قبیل انجام آزمایشاتی جهت بررسی بیماری های قلبی.

دلایل:

سوزش سر دل وقتی اتفاق می افتد که اسید معده به مری بر می گردد.
در حالت طبیعی، وقتی غذا را می بلعید، اسفنکتر تحتانی مری (ماهیچه ای که در بخش پایینی مری قرار دارد) شل می شود تا غذا اجازه ورود به معده را پیدا کند. سپس این ماهیچه مجددا منقبض و سفت می گردد.
اگر اسفنکتر تحتانی مری بطور غیر طبیعی شل شود یا ضعیف باشد، اسید معده برگشت خورده و وارد مری می گردد که به آن بازگشت یا رفلاکس اسید معده می گویند و باعث سوزش سر دل می شود.

عواملی که سوزش سر دل را بدتر می کند

غذاها و نوشیدنی های خاص در بدتر شدن سوزش سر دل نقش مهمی دارند، از جمله:

غذاهای پر ادویه
پیاز
مرکبات
محصولات گوجه فرنگی مثل سس کچاپ
غذاهای چرب یا سرخ شده
فلفل
کاکائو
الکل، نوشیدنی های گازدار، قهوه یا دیگر نوشیدنی های گازدار کافئینی
غذای سنگین یا چرب

داشتن وزن اضافه یا باردار بودن نیز عامل بدتر شدن سوزش سر دل است.

مراقبت:

بسیاری از داروهای بدون نسخه در دسترس هستند که جهت تسکین درد ناشی از سوزش معده استفاده می شودند. این داروها عبارتند از:

آنتی اسیدها که جهت خنثی کردن اسید معده مورد استفاده قرار می گیردند: آنتی اسیدها که ممکن است تسکین دهنده سریعی باشند. اما آنتی اسیدها به تنهایی التیام دهنده التهاب مری که توسط اسید معده بوجود آمده است، نیست.
آنتاگونیست گیرنده H2 (H2RAs): این داروها باعثث کاهش اسید معده می شوند. آنتاگونیست ها به سرعت آنتی اسیدها عمل نمی کنند، اما تسکین دهنده طولانی مدت بشمار می آیند.
مهار کننده های پمپ پروتون: وظیفه این داروها شامل جلوگیری از ترشح اسید معده (تا ۹۹ درصد) و برخی آنزیم‌های گوارشی است. امپرازول از جمله این داروهاست.

طبق گزارشات دارویی اداره غذا و داروی آمریکا (FDA)، استفاده طولانی مدت از مهار کننده های پمپ پروتون، به خصوص در افراد 50 ساله و مسن تر، باعث افزایش خطر شکستگی های لگن، مچ دست و ستون فقرات خواهد شد.

دستورالعمل های داروهای بدون نسخه را بدقت بخوانید و دنبال کنید. اگر داروهای بدون نسخه را اغلب بی فایده می دانید یک وقت ملاقات از پزشک خود بخواهید.

سوزش معده ممکن است با تغییرات کوچکی در زندگی کمتر شود. موارد زیر را امتحان کنید:

حفظ وزن سالم: وزن اضافی باعث فشار بیش از حد بر شکم ، معده و اعضای بالا شده و باعث بازگشت آن به مری می شود. اگر وزن شما سالم است، جهت حفظ آن تلاش کنید. اگر شما دارای اضافه وزن یا چاقی هستید، به آهستگی وزن خود را کاهش دهید. بیش از 1 یا 2 پوند (0.5 تا 1، کیلوگرم) در هفته وزن خود را کاهش ندهید. از پزشک خود برای کمک به تدوین یک استراتژی کاهش وزن کمک بگیرید.
از پوشیدن لباسهای تنگ خودداری کنید: لباسهای تنگ بر کمر ، شکم شما و اسفنکتر تحتانی مری فشار وارد می کند.
اجتناب از غذاها و نوشیدنی هایی که سوزش معده را تشدید می کنند: هرکس با نوع خاصی از مواد دچار سوزش می شود غذاهایی که ممکن است در اثر مصرف آنها سوزش معده بدتر شود عبارتند از: غذاهای چرب یا سرخ شده، سس گوجه فرنگی، الکل، شکلات، نعناع، سیر، پیاز و کافئین. از غذاهایی که می دانید سوزش معده را تشدید می کند اجتناب کنید.
خوردن غذا در حجم کمتر: اجتناب از پرخوری از طریق خوردن غذا در حجم کمتر.
بعد از خوردن غذا دراز نکشید: حداقل بعد از خوردن غذا سه ساعت صبر کنید و سپس به تختخواب روید.
بالا نگه داشتن سر هنگام خواب: اگر شما مرتباً تجربه سوزش معده در شب و یا در حالی که برای خواب آماده می شوید را دارید، از نیروی جاذبه کمک بگیرید. چوب یا بلوک سیمانی را زیر پای تخت خود قرار دهید به طوری که در پایان، سر به اندازه شش تا نه اینچ به بالا آید اگر بالا بردن رختخواب برای شما امکانپذیر نیست، شما می توانید یک قطعه بین تشک و تخت قرار دهید تا بدن از کمر به بالا، در موضع بالاتری قرار گیرد. این لوازم در داروخانه ها و فروشگاه های عرضه لوازم پزشکی در دسترس هستند. بالا بردن سر با استفاده از بالش های اضافی موثر نیست.
سیگار نکشید: سیگار کشیدن باعث کاهش توانایی اسفنکتر تحتانی مری برای عملکرد درست می شود.

علائم:

درد سوزشی در قفسه سینه که معمولا پس از غذا خوردن بروز پیدا می کند و ممکن است شب ها بیشتر دیده شود
دردی که با دراز کشیدن یا خم شدن بدتر می شود

چه وقت به دکتر مراجعه کنیم؟

اگر درد یا فشار شدیدی در قفسه سینه احساس کردید فورا به پزشک مراجعه کنید، بخصوص وقتی که با سایر علائم مثل درد در بازوها یا فک یا به سختی نفس کشیدن همراه می شود. درد قفسه سینه ممکن است علامتی از حمله قلبی باشد.
اگر موارد زیر در شما وجود دارد به پزشک مراجعه کنید:

سوزش سر دل بیش از دو بار در هفته اتفاق می افتد
با وجود مصرف داروهای بدون نسخه، علائم همچنان باقی است
در بلع مشکل دارید
استفراغ یا حالت تهوع پایدار دارید
به دلیل کم اشتهایی یا اشکال در غذا خوردن، دچار کاهش وزن شده اید