مسمومیت مونوکسید کربن (Carbon monoxide poisoning)

مسمومیت مونوکسید کربن زمانی رخ می دهد که در عروق فرد مونوکسید کربن جمع می شود. وقتی در هوا مونوکسید کربن زیادی موجود باشد، بدن انسان آن را با اکسیژن موجود در گلبول های قرمز جایگزین می کند. این مسئله می تواند موجب صدمه زدن به بافت های بدن و یا حتی مرگ شود.
مونو اکسید کربن گازی بی رنگ، بی بو، بی مزه و در آغاز غیر محرک است که در اثر سوختن ناقص مواد حاوی کربن تولید می شود. این گاز به سرعت در هوا پراکنده شده و در هوا لایه ای تشکیل نمی دهد، قدرت انفجار و احتراق ندارد و برای انسان غیر قابل تشخیص است. CO  بطور برگشت پذیر با جایگاه های اتصال اکسیژن در هموگلوبین ترکیب می شود و میل ترکیبی آن برای هموگلوبین حدود 220 برابر اکسیژن است. محصول تولید شده، کربوکسی هموگلوبین، نمی تواند اکسیژن را حمل کند. علاوه بر این، حضور کربوکسی هموگلوبین در جدا شدن اکسیژن از اکسی هموگلوبین باقیمانده اختلال ایجاد می کند و لذا حمل اکسیژن به بافت ها را کاهش می دهد.

عملکرد ناقص و نامناسب دستگاه ها و تجهیزات تهویه، خصوصا در مکانهای بی روزن و بسته می تواند موجب تجمع مونوکسید کربن تا مرز خطر شود.
منابع رایج  COشامل دود ناشی از بخاری­، اگزوز اتومبیل، سوخت ناقص ذغال و اجاق نفتی یا گازی و به میزان کمتر سیگار  و متیلن کلراید می باشد.

اگر احساس کردید شما یا اطرافیانتان دچار مسمومیت مونوکسید کربن شده اید، به سرعت به سمت هوای آزاد بروید و در جستجوی مراقبت های پزشکی باشید.

دلایل:


این مسمومیت بر اثر استنشاق گازهای قابل احتراق پدید می آید. هنگامی که مونوکسید کربن زیادی در هوا منتشر شود و فرد آن را تنفس کند، بدن فرد آن را با اکسیژن موجود در گلبول های قرمز جایگزین می کند. این مسئله باعث می شود که اندام و بافت های بدن از دسترسی به اکسیژن محروم شوند.
انواع مختلفی از تجهیزات سوخت سوز و ماشین ها مونوکسید کربن تولید می کنند. در حالت عادی حجم مونوکسیدکربن تولید شده از این منابع، نگران کننده نیست، اما اگر در فضاهای بسته یا نیمه بسته (مانند کوره های داخلی زغال چوب) سوزانده شوند، سطح مونوکسید کربن تولید شده می تواند به مرز خطرناک برسد.
همچنین تنفس دود ناشی از آتش می تواند موجب مسمومیت مونوکسیدکربن شود.

گروه هایی که بیشتر در معرض خطر عوارض ناشی از مسمومیت با مونوکسید کربن هستند:
  • نوزادان به دلیل سرعت بالای تنفس و متابولیک، زنان حامله، سالمندان، افراد مبتلا به بیماریهای خونی، سابقه داشتن بیماری ایسکمی قلب یا انسداد مزمن ریه
  • جنین نسبت مادر به co  حساسیت بیشتری دارد.  اگر مدت زمان تماس با co  و یا غلظت آن متوسط یا بالا باشد میتواند اثرات تراتوژنیک (بسته به ماه بارداری) و امبریوتوکسیک ایجاد کند.

مراقبت:

اگر خودتان یا همراهتان علائم مسمومیت مونوکسید را نشان می دهد فورا به هوای آزاد بروید و با اورژانس 115 تماس بگیرید. این علائم شامل سردرد، گیجی، تهوع، تنگی نفس، ضعف و سرگیجه است.
فرد دچار مسمومیت مونوکسید کربن در بیمارستان تحت درمان های زیر قرار می گیرد:
  • تنفس اکسیژن خالص به کمک ماسک
  • تنفس زیر چادر اکسیژن

علائم:

  • سردرد های مبهم
  • ضعف
  • سرگیجه
  • تهوع یا استفراغ
  • تنگی تنفس
  • گیجی
  • تاری دید
  • کاهش سطح هوشیاری
مسمومیت مونوکسید کربن، به ویژه برای افرادی که در حال خواب و یا مستی هستند، خطرناک است. این مسمومیت ممکن است پیش از آن که کسی متوجه شود، افراد را دچار آسیب های مغزی غیر قابل جبرانی نماید و یا حتی سبب مرگ شود.