تونل کوبیتال (Cubital tunnel syndrome )

سندرم تونل کوبیتال زمانی اتفاق می افتد که عصب اولنار در آرنج فشرده یا تحریک شود.
عصب اولنار یکی از سه عصب اصلی در بازوست. این عصب از گردن عبور کرده و به دست ها انشعاب می یابد و در مسیر خود در چند نقطه می تواند تحت فشار قرار گیرد از جمله زیر استخوان ترقوه یا در مچ. شایع ترین محل برای تحت فشار قرار گرفتن این عصب، پشت قسمت داخلی آرنج است.
بی حسی و سوزن سوزن شدن دست و انگشتان شایع ترین علائم سندرم تونل کوبیتال است. در اکثر موارد، علائم به کمک درمان های حفاظتی مثل تغییر در نوع فعالیت ها و استفاده از بریس های طبی تسکین می یابد. اگر این درمان ها بهبودی در شما حاصل نکرد یا اینکه اگر فشردگی عصب باعث ضعف عضلات یا آسیب دست ها شد، جراحی آخرین گزینه درمان است.

دلایل:

در بسیاری از موارد علت دقیق سندرم تونل کوبیتال ناشناخته است. عصب اولنار به دلیل اینکه از یک فضای باریک و تنگ در آرنج که بافت های نرم بسیار کمی برای محافظت از آن دارد عبور می کند، بسیار مستعد فشرده شدن است. علل زیر می تواند باعث تحت فشار قرار گرفتن عصب اولنار شود:
  • وقتی آرنج را خم می کنید، عصب اولنار باید در اطراف برآمدگی استخوانی اپی کنیل مدیال، کشیده شود. چون این کشیدگی باعث تحریک عصب می گردد، نگهداشتن آرنج در حالت خمیده برای مدت طولانی یا تکرار خم کردن آرنج، علائم دردناکی را ایجاد خواهد کرد. بعنوان مثال بسیاری از مردم عادت دارند با آرنج خم شده بخوابند. این کار علائم فشردگی عصب اولنار را بدتر کرده و باعث می شود نیمه شب با انگشتان خواب رفته از خواب بلند شوید.
  • در برخی افراد وقتی آرنج خم است عصب اولنار از پشت اپی کندیل مدیال به بیرون می لغزد. در طول زمان، این عقب و جلو لغزیدن عصب ممکن است باعث تحریک عصب شود.
  • دراز کشیدن روی آرنج به مدت طولانی و تکرار آن ممکن است باعث فشردگی عصب اولنار گردد.
  • جمع شدن مایع در آرنج ممکن است باعث تورم و در نتیجه فشردگی عصب گردد.
 

عوامل خطر

  • برخی عوامل باعث افزایش خطر بروز این عارضه می گردد:
  • سابقه شکستگی یا در رفتگی آرنج
  • خار استخوانی یا آرتریت آرنج
  • تورم مفصل آرنج
  • وجود کیست نزدیک مفصل آرنج
  • فعالیت های تکراری یا طولانی که نیازمند خم  یا باز کردن آرنج است

مراقبت:

 گاهی اوقات علائم بیماری بدون انجام عمل جراحی خوب میشوند بخصوص وقتی که شدت علائم کم بوده و تست نوار عصبی نشان میدهد که بیماری خفیف است.
اقدامات زیر میتواند شدت علائم را کاهش داده یا آنها را کلا از بین ببرد
  • از وضعیت هایی که در آن آرنج به مدت طولانی در حالت خم شده میماند اجتناب کنید
  • از کارهایی که در آن آرنج بطور مکرر خم و راست میشود اجتناب کنید
  • ساعد و آرنج خود را به مدت طولانی بر روی یک سطح سفت قرار ندهید
  • استفاده از اسپلینت هایی در هنگام خواب که اجازه نمیدهند آرنج زیاد خم شود کمک کننده است. یک راه ساده برای اینکار بستن یک پد به دور ساعد است. راه دیگر بستن یک حوله به دور آرنج است و راه دیگر بستن یک باند ابتدا به دور کمر و سپس به دور مچ دست است تا اجازه خم شدن آرنج در حین خواب را به اندام فوقانی ندهد. معمولا نیازی نیست این اقدامات بیش از یک ماه انجام شوند چون بعد از یک ماه آرنج حتی بدون بستن، به ماندن در این وضعیت عادت خواهد کرد.
  • معمولا برای اثر بخشی این اقدامات معمولا به 2-1 ماه زمان نیاز است.
وقتی شدت علائم زیاد است و یا اینکه با اقدامات فوق بهبودی حاصل نمیشود معمولا نیاز به عمل جراحی وجود دارد. معمول ترین عمل جراحی که برای این بیماری انجام میشود اینست که پزشک جراح، محل عصب اولنا را از پشت برجستگی اپی کندیل مدیال تغییر داده و آنرا به جلوی آرنج منتقل میکند. با این کار فشار از روی عصب برداشته شده و عصب بهبود میابد. پزشک جراح عصب را در محل جدیدش ممکن است در زیر لایه ای از چربی قرار دهد تا از آن محافظت شود و یا ممکن است آنرا در زیر عضلات یا داخل عضلات قرار دهد. گاهی اوقات پزشک جراح اپی کندیل مدیال را کمی میتراشد و کوچکتر میکند و یا کلا آنرا برمیدارد تا فشار بر روی عصب کمتر شود.
بعد از عمل جراحی، بیمار باید تا مدتی از بلند کردن اشیاء سنگین اجتناب کند و آرنج را زیاد خم و راست نکند. بعد از جراحی، کارکرد عصب ممکن است زود به حالت اول برگردد و یا ممکن است این برگشت با تاخیر باشد. بهبود کاهش حس، گزگز و کاهش قدرت عضلات ممکن است نیاز به چند ماه زمان داشته باشد.
در حالات شدید بیماری حتی بعد از عمل جراحی ممکن است علائم بیماری بطور کامل از بین نروند.

علائم:

سندرم تونل کوبیتال باعث بروز دردی تیرکشنده در قسمت داخلی آرنج می شود. بیشتر علائم با اینحال در دست ها مشاهده می گردد. مهمترین مشخصه های این بیماری عبارتند از
  • کاهش حس و گزگز و خواب رفتگی که معمولا در انگشتان کوچک و انگشتری دست بوجود میاید
  • گاهی اوقات این علائم در حالت معمولی وجود ندارد و فقط موقعی که بیمار ساعد و آرنجش را برای مدتی بر روی تکیه گاهی مانند تکیه گاه کنار صندلی میگذارد درد ایجاد میشود یا موقعی که بیمار آرنج خود را بطور مکرر خم و راست میکند. گاهی اوقات علائم موقعی ظاهر میشوند که بیمار مدت طولانی آرنج خود را در حالت خمیده نگه میدارد مثلا وقتی گوشی تلفن را برای مدت زیادی میگیرد یا در حین خوابیدن.
  • درد معمولا در ناحیه داخلی آرنج است ولی میتواند به ساعد یا بازو هم انتشار یابد.
  • در بعضی بیماران مشکلات حرکتی هم بوجود میاید. در این حالات دست ضعیف شده، ممکن است اشیاء بطور مکرر از دست بیفتند یا فرد احساس کند در موقع گرفتن اشیاء دستش قدرت کافی ندارد. بیمار ممکن است متوجه شود که در حین انجام دادن حرکات ظریف، انگشتان دست وی دچار اشکال شده است و مهارت انجام حرکات انگشتان را که در قبل داشت ندارد.
  • در حالات شدید بیماری، ممکن است حس انگشت کوچک و نیمی از انگشت انگشتری و طرف داخلی دست و ساعد از بین رفته و عضلات طرف داخلی ساعد لاغر شوند.
  • اگر بیماری به مدت طولانی باقی بماند انگشتان دست دچار تغییر شکل میشوند به این صورت که دو انگشت کوچک دست حالت خمیده به خود گرفته و از هم فاصله میگیرند. در حالات مزمن ممکن است عضلات بین استخوانی کف دست لاغر شوند.
  • علائم بیماری در ابتدا کم و زیاد میشود و یا گاهگاهی است ولی بعد از مدتی دائمی میشود.