درد پستان (Breast pain)

درد پستان (مستالژی) یک عارضه شایع در میان زنان است و به صورت حساسیت پستان به لمس، درد سوزاننده و شدید یا احساس سفتی در بافت پستان بروز می کند. ممکن است این درد مداوم یا گاه به گاه باشد.
درد پستان از خفیف تا شدید متغیر است و در یکی از حالات زیر مشاهده می شود:

  • تنها چند روز در ماه و در دو سه روز منتهی به عادت ماهانه. این دردِ خفیف تا متوسط طبیعی است و هر دو پستان را درگیر می کند.
  • ماهانه یک هفته یا بیشتر، شروع آن قبل از عادت ماهانه است و گاهی در طول عادت ماهانه نیز ادامه دارد. این درد متوسط تا شدید است و هر دو پستان را درگیر می کند.
  • در تمام طول ماه، بدون ارتباط با چرخه قاعدگی.
  • زنانی که در دوره پس از یائسگی قرار دارند، گاهی دچار درد پستان می شوند، اما این درد در زنان جوان تر که هنوز دوره یائسگی را کامل نکرده اند، شایع تر است.

بیشتر اوقات درد پستان نشان از عارضه های غیر سرطانی (خوش خیم) دارد و در موارد نادری این درد ها علامت سرطان پستان است. اما درد پستان بدون دلیل که پس از یک یا دو دوره قاعدگی تمام نمی شود یا پس از یائسگی نیز ادامه دارد، نیاز به ارزیابی توسط پزشک دارد.

 

تشخیص:

آزمایش ها برای ارزیابی عارضه به شرح زیرند:

  • معاینه بالینی سینه: پزشک تغییرات پستان را مورد بررسی قرار می دهد و پستان ها و غدد لنفاوی زیر گردن و زیر بغل را بررسی می کند. احتمالا به صدای قلب و ریه گوش می دهد و قفسه سینه و شکم را معاینه می کند تا دریابد درد پستان به آنها مرتبط است یا خیر. اگر سابقه پزشکی و معاینات جسمی و معاینه پستان چیز غیر عادی را نشان ندهد، نیاز به آزمایشات بیشتر نیست.

  • ماموگرافی: اگر پزشک متوجه یک توده و یا ضخامت غیر معمول در بافت پستان شود و یا ناحیه متمرکز درد را در بافت پستان تشخیص دهد، احتمالا تجویز عکس اشعه ایکس از پستان می کند تا ناحیه معاینه شده مورد ارزیابی قرار بگیرد (ماموگرافی تشخیصی).

  • سونوگرافی: این روش تشخیصی به همراه ماموگرافی انجام می شود. ممکن است ماموگرافی نرمال باشد اما در این حالت نیاز به سونوگرافی است تا ناحیه متمرکزِ درد، مورد ارزیابی قرار بگیرد.

  • بیوپسی پستان ها: توده های مشکوک پستان ، نواحی افزایش ضخامت پستان در عکس ممکن است احتیاج به تکه برداری (بیوپسی) داشته باشد تا  تشخیص دقیق تر انجام شود.

دلایل:

گاهی اوقات تشخیص علت دقیق درد پستان امکان ندارد. علل احتمالی آن ممکن است یک یا چند عامل زیر باشند:

  • هورمون های جنسی: به نظر می رسد درد پستان دوره ای رابطه ای قوی با هورمون ها و سیکل قاعدگی دارد. این نوع درد پستان با بارداری یا یائسگی، کاهش یافته یا محو می شود.
  • ساختار سینه: درد غیر دوره ای پستان اغلب بر اثر تغییراتی در غدد شیری یا مجاری شیر ایجاد می شود. این تغییرات منجر به تولید کیست های پستان می شود. ضربات وارده به سینه، داشتن سابقه عمل جراحی یا دیگر اعمال روی پستان می تواند به درد پستان منجر شود. همچنین ممکن است منشا درد پستان خارج از آن باشد. به عنوان مثال در قفسه سینه، عضلات، مفاصل یا قلب و درد از این نقاط به پستان منتشر شود.
  • عدم تعادل اسید چرب: عدم تعادل در اسید های چرب داخل سلول ها ممکن است روی حساسیت بافت پستان برای گردش هورمون ها تاثیر بگذارد.
  • استفاده از داروها: مصرف بعضی دارو های هورمونی مثل دارو های درمان نازائی و قرص های جلوگیری از بارداری ممکن است ایجاد درد پستان نمایند. همچنین حساسیت پستان به لمس یکی از عوارض جانبی استروژن و پروژسترون درمانی پس از یائسگی است. ممکن است با مصرف برخی داروهای ضد افسردگی مثل مهارکننده های انتخابی باز جذب سروتونین (SSRI) درد پستان مشاهده شود.
  • اندازه پستان ها: زنانی که پستان های بزرگ تری دارند، ممکن است دچار دردهای غیر دوره ای پستان شوند. درد پستان ناشی از بزرگی پستان ممکن است با گردن درد، شانه درد و کمر درد همراه باشد.
  • جراحی سینه: درد پستان ناشی از جراحی پستان و ایجاد اسکار، ممکن است بیشتر از بهبودِ برشِ روی پستان طول بکشد.

 

مراقبت:

در بسیاری زنان درد پستان با گذشت زمان به خودی خود بهبود می یابد و نیازی به درمان نیست.
اگر نیاز به درمان باشد پزشک یکی از روش های زیر را توصیه خواهد کرد:

  • برطرف کردن عوامل زمینه ای یا تشدید کننده های درد: مثل پوشیدن سوتینی که قدرت محافظتی بیشتری داشته باشد
  • استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی موضعی: در زمان شدت درد می توان از یک پماد ضد التهابی غیر استروئیدی در موضع درد استفاده کرد.
  • تغییر روش استفاده از قرص های ضد بارداری: با توصیه پزشک یک هفته مصرف قرص ها را متوقف کنید یا روش جلوگیری را تغییر دهید.
  • کاهش دوزهای هورمون درمانی یائسگی یا توقف کامل آن
  • مصرف دارو های نسخه ای: داروی دانازول باید با دستور پزشک مصرف شود. این دارو یک داروی مورد تایید سازمان غذا و داروست و برای درد پستان و حساسیت به لمس تجویز می شود. البته ممکن است دارای عوارض جانبی شدیدی مثل آکنه، افزایش وزن و تغییرات صدا باشد. تاموکسیفن دارویی نسخه ای برای درمان و پیشگیری از سرطان پستان است، اما ممکن است عوارض این دارو از درد پستان بدتر باشد.

 

طب جایگزین

بعضی از ویتامین ها و مکمل های تغذیه ای می توانند علائم و شدت درد پستان را در برخی زنان کاهش دهند. از پزشک درباره اجازه مصرف، دوز مصرفی و عوارض جانبی آن ها سوال کنید:

  • روغن گل مغربی: این مکمل تعادل اسید چرب را در سلول ها بر هم زده و درد پستان را کاهش می دهد.
  • ویتامین E: مطالعات اولیه نشان می دهد ویتامین E اثرات مطلوبی روی درد پستان زنانی دارد که قبل از قاعدگی دچار درد پستان می شوند و درد آن ها در طول دوره نیز متناوبا ادامه دارد. در یک مطالعه مصرف 200 واحد بین المللی ویتامین E ، روزانه دو بار به مدت دو ماه علائم درد های دوره ای پستان را تخفیف داد.
  • برای افراد بالای 18 سال، زنان باردار و شیرده بیشترین دوز ویتامین E دریافتی باید 1000 میلی گرم یا 1500 واحد بین المللی باشد.
  • اگر پیش از این داروهایی برای درد پستان مصرف می کردید و پس از چند ماه نتیجه ای ندیدید، مصرف آنها را متوقف کنید. در یک زمان تنها یک مکمل مصرف کنید تا متوجه شوید کدام برای تسکین درد شما موثر است.

 

سبک زندگی و درمان های خانگی

با اینکه مطالعات کمی روی این موارد انجام شده است، اما ممکن است در بعضی از خانم ها کمک کننده باشند:

  • کیسه یخ یا گرمای موضعی روی پستان ها قرار دهید
  • از یک سوتین سفت و محافظت کننده استفاده کنید
  • در موقع ورزش از سوتین ورزشی استفاده کنید
  • از روش های ریلکسیشن بهره ببرید
  • کافئین مصرفی را کاهش دهید: این مسئله در بهبود درد بعضی خانم ها موثر بوده است. با این وجود اثر محدود کردن مصرف کافئین روی کاهش درد پستان و دیگر علائم پیش از قاعدگی هنوز در مطالعات به نتیجه قطعی نرسیده است.
  • چربی مصرفی را کاهش دهید
  • از مسکن های بدون نسخه مثل استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. مصرف طولانی مدت برخی از این داروها خطر مشکلات کبدی و دیگر عوارض جانبی را افزایش می دهد، از پزشک خود درباره نحوه مصرف سوال کنید.
  • زمان درد ها و دیگر علائم را در تقویم یادداشت کنید تا مشخص شود درد شما دوره ای است یا غیر دوره ای.

 

علائم:

بیشتر مواردِ درد پستان به دو دسته دوره ای و غیر دوره ای تقسیم می شوند. هر نوع پستان دردی ویژگی های متمایزی دارد.

 

ویژگی های درد پستان

درد پستان های دوره ای درد پستان های غیر دوره ای
مشخصا مربوط به دوره قاعدگی است بی ارتباط با دوره قاعدگی است
دردهای شدید، مبهم یا تیر کشنده به شکل سفتی، سوزش یا درد شدید شناخته می شود
اغلب با تورم پستان یا برآمدگی قسمتی از آن همراه است درد مداوم یا متناوب
معمولا هر دو پستان درد می کنند، خصوصا در قسمت های فوقانی و خارجی سینه. این درد ممکن است به زیر بغل نیز سرایت کند معمولا در یک پستان و در ناحیه ای مشخص است، اما ممکن است به کل پستان سرایت کند
تشدید درد در طول دو هفته منتهی به شروع قاعدگی و سپس آرام شدن آن بیشتر، زنان را در دوره پس از یائسگی درگیر می کند
دردهایی که معمولا در دهه 20 و 30، قبل از یائسگی دیده می شود. همچنین در دهه 40 زندگی زنانی که در حال گذار به یائسگی هستند نیز مشاهده می شود  
 

 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

درد پستان با منشا غیر پستانی 

عبارت "منشا غیر پستانی" به معنای درد خارج از ناحیه پستان است. در درد های با منشا غیر پستانی تصور بر این است که درد از بافت پستان شروع شده، اما منشا آن جای دیگری است. به عنوان مثال کشش ماهیچه های پستان می تواند باعث درد قفسه سینه یا دنده ها شود که به پستان سرایت می کند.
 

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد

در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:

  • اگر به مدت چند هفته هر روز درد پستان داشتید
  • در ناحیه خاصی از پستان، درد دارید
  • درد پستان شما با گذشت زمان بدتر شده باشد
  • پستان درد، کار و فعالیت روزانه شما را مختل کرده باشد

اگر چه خطر سرطان پستان در زنانی که علامت شایع آن ها درد پستان است، کم است، اما اگر پزشک دستور بررسی های بیشتر داد، می بایست از آن پیروی کنید.