اطلاعات بيماري

• پلی سومنوگرافی شبانه: در طول این آزمایش فرد را به دستگاهی وصل می کنند که عملکرد قلب، ریه، مغز، الگوی تنفس، حرکات دست و پا و غلظت اکسیژن خون را مانیتور می کند.
• تست های خواب خانگی: در برخی موارد پزشک برای تشخیص آپنه خواب آزمایش های ساده ای را در خانه بیمار انجام می دهد. در این آزمایش ها ضربان قلب، سطح اکسیژن خون و الگوی تنفس و جریان هوا اندازه گیری می شود. اگر دچار آپنه خواب هستید، نتیجه آزمایش ها، افت اکسیژن در طول آپنه خواب و افزایش آن با بیدار شدن را نشان می دهد.

علت آپنه خواب انسدادی

آپنه خواب انسدادی زمانی رخ می دهد که ماهیچه های پشت گلو شل شده باشد. این ماهیچه ها از کام نرم، بافت مثلثی شکلی که از کام نرم آویزان است (زبان کوچک)، لوزه ها، دیواره های جانبی گلو و زبان حمایت می کنند.
هنگامی که ماهچه ها شل می شوند، راه تنفسی شما در حین تنفس باریک یا بسته می شود و شما نمی توانید هوای کافی دریافت کنید و ممکن است باعث پایین آمدن غلظت اکسیژن خون شود.
مغز شما این ناتوانی در تنفس را حس می کند و شما را برای یک مدت کوتاه بیدار می کند که بتوانید راه تنفسی خود را باز کنید. معمولا این بیدار شدن آنقدر کوتاه است که ممکن است اصلا آن را به خاطر نیاورید.
ممکن است در خواب از شما صدای خرپف کردن، خفگی یا نفس نفس زدن شنیده شود. این الگو می تواند در طول شب ۵-۳۰ مرتبه در ساعت تکرار شود. این اختلالات، توانایی شما برای رسیدن به فاز مطلوب و عمیق خواب را از بین می برد و احتمالا باعث می شود شما در طول روز و ساعات بیداری احساس خواب آلودگی و خستگی داشته باشید.
ممکن است کسانی که به آپنه خواب انسدادی مبتلا هستند خودشان متوجه نشوند که خواب آنها مکررا قطع می شود. در واقع بعضی از افرادی که به این نوع آپنه خواب مبتلا هستند ممکن است تصور کنند که تمام شب را خوب خوابیده اند.

علت آپنه خواب مرکزی

فاکتورهای خطر آپنه خواب

فاکتورهای خطر آپنه خواب انسدادی

• وزن بالا: افرادی که اضافه وزن دارند، چهار برابر بیش از افرادی با وزن نرمال در معرض خطر آپنه خواب هستند. چربی در اطراف مجراهای هوایی فوقانی جمع و منجر به انسداد تنفس می شود. اما هر کسی که دچار آپنه خواب می شود چاق نیست.
• بزرگ بودن اندازه محیط گردن: کسانی که اندازه دور گردنشان بزرگ است ممکن است مجراهای هوایی تنگ تری داشته باشند، 43 سانتی متر به بالا در مردان و 38 سانتی متر به بالا در زنان خطر آپنه خواب را افزایش می دهد.
• باریک بودن مجرای تنفسی: ممکن است مسیر حلق و گلوی  فرد به طور ارثی باریک باشد یا لوزه ها بزرگ بوده و یا مبتلا به لوزه سوم باشد. در این صورت مجراهای هوایی مسدود می شود، خصوصا در کودکان.
• جنسیت: مردان دو برابر بیشتر از زنان در معرض خطر آپنه خواب هستند. با این وجود خطر ابتلا به آپنه خواب در زنان با اضافه وزن یا پس از یائسگی افزایش می یابد.
• سالمندی: آپنه خواب در سالمندان بسیار شایع است.
• سابقه خانوادگی: کسانی که در خانواده آن ها فردی به آپنه خواب دچار است بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند.
• مصرف الکل، آرام و بخش و خواب آور: این مواد ماهیچه های حلق را شل می کند.
• سیگار کشیدن: سیگاری ها سه برابر بیشتر از افراد دیگر در معرض خطر آپنه خواب هستند. سیگار میزان التهاب و احتباس مایع در مجرای فوقانی هوا را افزایش می دهد و این احتمال به محض ترک سیگار به طور چشمگیری کاهش می یابد.
• گرفتگی بینی: اگر شخص دچار مشکل تنفس باشد، چه این مشکل ناشی از ساختار تنفسی او باشد و چه ناشی از آلرژی، احتمال ابتلا به آپنه خواب انسدادی بالا می رود.

فاکتورهای خطر آپنه خواب مرکزی

• سالمندی: میانسالان و سالمندان بیشتر در معرض ابتلا به آپنه مرکزی هستند
• اختلالات قلبی: مبتلایان به نارسایی قلبی احتقانی  بیشتر در معرض آپنه مرکزی هستند.
• مصرف مسکن های نارکوتیک (مخدر): دارو های اپیوئید خصوصا انواع طولانی اثر آن مثل متادون خطر آپنه خواب مرکزی را افزایش می دهند.
• سکته مغزی: افرادی که یک بار سکته مغزی را تجربه کرده اند بیشتر در معرض آپنه خواب مرکزی یا آپنه خواب مختلط قرار دارند.

• فشار مثبت مداوم بر روی راه هوایی یا Continuous positive airway pressure (CPAP): اگر دچار آپنه خواب متوسط تا شدید باشید، می توانید از دستگاهی استفاده کنید که در هنگام خواب از طریق ماسک هوا را وارد بینی می کند. فشار هوای این دستگاه کمی از هوای اطراف بیشتر است و تنها برای گذر از مسیر تنفسی فوقانی و پیشگیری از آپنه و خروپف ترتیب داده شده است.

با اینکه CPAP متداول ترین و قابل اعتماد ترین روش درمانی آپنه خواب است اما در بعضی افراد، نا خوشایند یا پرزحمت است، برخی این درمان را رها می کنند اما برخی دیگر از آن استفاده کرده و اکثر افراد یاد می گیرند چطور فشار هوای مناسبی که با آن احساس راحتی کنند را تنظیم کنند. استفاده از مرطوب کننده هوا همراه با این دستگاه در برخی افراد تاثیرات مثبت بیشتری به همراه داشته است. اگر مشکلی با دستگاه داشتید استفاده از آن را قطع نکنید؛ با پزشک حود مشورت کنید تا با کمک وی به تنظیمات صحیح دستگاه دست پیدا کنید.

اگر با وجود استفاده از دستگاه همچنان خروپف می کنید به پزشک خود مراجعه کنید. با تغییر وزن فرد تنظیمات فشار نیز دوباره باید انجام شود.

• دستگاه های دیگر انتقال هوا: اگر دستگاه CPAP  مشکل شما را حل نکند دستگاه دیگری وجود دارد (Auto-CPAP) که بطور خودکار فشار هوا را در هنگام خواب تنظیم می کند. دستگاه دیگری به نام BiPAP یا فشار مثبت راه هوایی از نوع دو سطحی نیز وجود دارد که فشار هوای مثبت را برای فرد تامین می کنداین دستگاه ها هنگام دم فشار هوای بیشتر و هنگام بازدم فشار هوای کمتری را فراهم می کنند.
• دستگاه Expiratory positive airway pressure (EPAP) : این دستگاه های کوچک و تک کاربره قبل از خوابیدن روی هر سوراخ بینی قرار می گیرند. این دستگاه درواقع دریچه ای است که اجازه ورود آزادانه هوا را هنگام دم می دهد اما هنگام بازدم هوا باید از سوراخ های کوچکی که در دریچه تعبیه شده عبور کند. این عمل باعث افزایش فشار هوا در مسیرهای هوایی و باز نگه داشته شدن آنها می گردد. این دستگاه به کاهش خروپف و خواب آلودگی در طول روز در افراد مبتلا به آپنه خواب انسدادی خفیف کمک می کند. و البته گزینه جایگزین برای کسانی است که قادر به تحمل CPAP نیستند.

• ابزار دهانی: این وسیله دهان را باز نگه می دارد. CPAP بیش از این روش موثر است اما استفاده از ابزار دهانی راحت تر است. در برخی از این ابزار، با جلو آوردن فک خروپف و آپنه انسدادی را کاهش می دهند.

جراحی

• خارج کردن بافت: در این روش که به نام اوولوپالاتوفارینگوپلاستی شناخته می شود پزشک از پشت دهان، بالای گلو و لوزه بافت را خارج می کند. این کار مانع لرزیدن ساختارهای گلو و در نتیجه خروپف می گردد. این روش از CPAP کارامدی کمتری دارد و نتیجه آن در آپنه خواب انسدادی نیز قابل اعتماد نیست.

• جابجایی فک: در این روش استخوان فک به سمت جلو حرکت داده می شود. این کار باعث بزرگ شدن فضای پشت زبان و کام نرم شده و گرفتگی و انسداد را کاهش می دهد. به این عمل توسعه ماکسیلوماندیبولار می گویند.
• ایمپلنت: بیمار بی حسی موضعی می شود و میله های پلاستیکی در کام نرم جایگذاری می شود.
• ایجاد مسیر هوایی جدید (تراکئوستومی): این روش در بیمارانی استفاده می شود که سایر روش های درمانی در آنها ناموفق بوده و به آپنه خواب شدید و تهدید کننده زندگی مبتلا هستند. جراح در گردن بیمار سوراخی ایجاد کرده و یک لوله پلاستیکی یا فلزی وارد آن می کند تا تنفس بیمار از طریق این وله انجام شود. در طول روز که بیمار بیدار است این سوراخ باید بسته باشد اما شب و به هنگام خواب پوشش آن برداشته شده و تنفس از طریق آن صورت می گیرد. با این کار مسیر نفس کشیدن از گلو حذف و شما با ریه خود نفس می کشید.

• عمل پولیپ یا انحراف بینی
• خارج کردن لوزه های بزرگ شده یا آدنوئیدها
• عمل کاهش وزن

• تراپی ها
• درمان مشکلات پزشکی مرتبط با آپنه: درمان اختلالات قلبی یا عصبی عضلانی در تخفیف آپنه خواب مرکزی موثر است. مثلا درمان نارسایی قلبی آپنه خواب مرکزی را رفع می کند.
• اکسیژن مکمل: در بیماران مبتلا به آپنه خواب مرکزی استفاده از اکسیژن مکمل به تسکین علائم آپنه کمک می کند.
• تهویه تطبیقی سروو (ASV): این روش که اخیرا استفاده می شود، در واقع به کارگیری کامپیوتری است که الگوی تنفس شما را می گیرد و با استفاده از فشار هوا درطول خواب از آپنه جلوگیری می کند. این روش موفق تر از تمام دستگاه های فشار مثبت به نظر می آید.
• فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP)
• فشار مثبت راه هوایی از نوع دو سطحی: برعکس CPAP که فشار را یکسان به داخل مجرای هوایی هدایت می کند، در این روش فشار دم بالا و فشار بازدم کاهش یافته است. این روش برای تقویت الگوی ضعیف تنفس در آپنه مرکزی است.

سبک زندگی و مراقبت خانگی

• کاهش وزن اضافه
• ورزش
• اجتناب از الکل و دارو های خواب آور و آرامبخش
• خوابیدن روی پهلو یا شکم بجای پشت: خوابیدن به پشت باعث می شود زبان و کام نرم مزاحم تنفس شوند. برای جلوگیری از خوابیدن به پشت یک توپ تنیس به پشت لباس خواب خود بدوزید.
• باز نگه داشتن مسیر تنفسی بینی در شب: از اسپری بینی سالین(نمکی) استفاده کنید تا مسیر بینی تان باز بماند. اگر می خواهید از دکونژستانت ها و آنتی هیستامین ها استفاده کنید با پزشک مشورت کنید زیرا این دارو ها برای مصرف کوتاه مدت هستند.
• ترک سیگار

• خروپف بلند، که معمولا بیشتر در آپنه خواب انسدادی رخ می دهد
• تنفس منقطع در طول خواب که شخص دیگری متوجه آن می شود
• از خواب پریدن ناگهانی همراه با تنگی نفس، که به احتمال زیاد نشان دهنده آپنه خواب مرکزی است
• بیدار شدن همراه با خشکی دهان و گلو درد
• سردرد صبحگاهی
• بی خوابی
• خواب آلودگی شدید در طول روز
• نداشتن تمرکز
• بد خلقی 

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم

• اگر شما یا کسی که کنار شما خوابیده متوجه مشکلات زیر شد با یک متخصص مشورت کنید:
• خر و پف بلند تا جایی که خواب دیگران را بر هم بزند
• تنگی نفس، احساس کمبود هوا یا نفس نفس زدنی که شما را از خواب بیدار کند
• توقف متناوب تنفس در طول خواب
• خواب آلودگی شدید در طول روز که موجب می شود در حین کار، تماشای تلویزیون یا رانندگی ناگهان خوابتان ببرد

عوارض آپنه خواب

• خستگی در طول روز: بیداری های مکرر ناشی از آپنه خواب، خواب عمیق و طبیعی را برای فرد ناممکن می کند. مبتلایان به آپنه خواب غالبا دچار خواب آلودگی شدید ، خستگی و کج خلقی در طول روز هستند. حتی ممکن است فرد دچار اشکال در تمرکز شده یا در حال کار، تماشای تلویزیون یا حتی رانندگی خوابش ببرد. احتمال تصادف وسایل نقلیه یا حوادث در محل کار در مبتلایان به آپنه خواب بالاست. تند مزاجی، دمدمی مزاجی یا افسردگی نیز در افراد گرفتار آپنه خواب دیده می شود. ممکن است عملکرد کودکان و نوجوانان مبتلا به آپنه خواب در مدرسه کم بوده یا دچار مشکلات رفتاری باشند.
• فشار خون بالا یا مشکلات قلبی: افت ناگهانی اکسیژن خون که در حین آپنه خواب اتفاق می افتد فشار خون را بالا برده و دستگاه قلبی عروقی را پر تنش می کند. اگر دچار آپنه خواب انسدادی هستید خطر ابتلا به فشار خون بالا در شما بیشتر است.

• دیابت نوع دو: مبتلایان به آپنه خواب بیشتر در معرض ابتلا به مقاومت انسولین و دیابت نوع دو هستند.
• سندروم متابولیک: این اختلال مجموعه ای از عوامل خطرساز دیگر است که به افزایش خطر مشکلات قلبی مرتبط است. بیماری هایی که سندروم متابولیک را ایجاد می کنند، فشار خون بالا، کلسترول بالا، قند خون بالا و افزایش اندازه دور کمر است.
• عوارض ناشی از دارو یا عمل جراحی: برخی از دارو ها و همینطور بیهوشی عمومی ممکن است عارضه آپنه خواب انسدادی را به دنبال داشته باشند. مبتلایان به آپنه خواب ممکن است بیشتر از دیگران دچار عوارض ناشی از اعمال جراحی اساسی شوند، زیرا پتانسیل ابتلا به مشکلات تنفسی را دارند، خصوصا وقتی به پشت دراز می کشند، بیشتر امکان دارد این مشکلات بروز کند. قبل از عمل به پزشک بگویید دچار آپنه خواب و تحت چه درمانی هستید.
• مشکلات کبد: مبتلایان به آپنه خواب در معرض ابتلا به عملکرد ناهنجار کبد می شوند و کبد آن ها معمولا علائمی از زخم را نشان می دهد. به این عارضه کبد چرب غیر الکلی گویند.
• بی خوابی اطرافیان: خرناس های بلند، خواب خوب را از اطرافیان نیز دریغ می کند و ممکن است باعث منزوی شدن شما شود.