سرماخوردگی (Common cold)

سرماخوردگی به عفونت ویروسی بینی و گلو (دستگاه تنفسی فوقانی) می گویند. این عارضه معمولا بی ضرر است، اما در ظاهر این طور به نظر نمی رسد. بسیاری از ویروس ها می توانند منجر به سرماخوردگی شوند.
کودکان زیر شش سال بیشتر در معرض سرماخوردگی هستند، اما در بزرگسالان سالم نیز احتمال ابتلا به سرماخوردگی به حدود سالی دو تا سه بار می رسد.
بیشتر افراد حدود یک هفته تا ده روز پس از سرماخوردگی بهبود کامل می یابند. ممکن است علائم در سیگاری ها بیشتر طول بکشد. اگر علائم در شما بهبود پیدا نکرد به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص:

بیشتر مبتلایان به سرماخوردگی با توجه به علائم ونشانه هایشان تشخیص داده می شوند. اگر پزشک به عفونت باکتریایی یا عارضه های دیگر مشکوک شد، احتمالا عکس برداری اشعه ایکس از قفسه سینه و آزمایش های دیگری تجویز می کند تا رد بیماری های دیگر را بررسی نماید.

دلایل:

با اینکه ویروس های زیادی منجر به سرماخوردگی می شوند، اما راینو ویروس شایع ترین عامل سرماخوردگی است.
ویروس سرماخوردگی از طریق دهان، چشم یا بینی  وارد بدن می شود. ویروس سرماخوردگی از طریق قطرات آبی که به هنگام سرفه، عطسه یا صحبت کردن پراکنده می شود، منتقل می شود. همچنین ممکن است با دست دادن یا استفاده از وسایل آلوده به ویروس بیمار مثل ظرف، حوله، اسباب بازی یا تلفن منتقل شود. اگر پس از تماس با ویروس سرماخوردگی دستتان را به چشم، بینی یا دهانتان بزنید، احتمال سرماخوردگی در شما بالا می رود.
 

عوامل خطر ساز

این عوامل می توانند احتمال ابتلا به سرماخوردگی را افزایش دهند:
  • سن: کودکان زیر شش سال بیشتر در معرض سرماخوردگی هستند، خصوصا اگر به مهد کودک می روند.
  • سیستم ایمنی ضعیف: کسانی که به بیماری مزمنی مبتلا هستند یا سیستم ایمنی ضعیفی دارند شانس ابتلا به سرماخوردگی را در خود بالا می برند.
  • فصول خاص: بزرگسالان و کودکان در پاییز و زمستان بیشتر مستعد ابتلا به سرماخوردگی هستند اما در تمام روزهای سال ابتلا به این بیماری ممکن است.
  • سیگار کشیدن: ابتلا به سرماخوردگی یا احتمال شدیدتر شدن آن در سیگاری ها بیشتر است.
  • قرار گرفتن در معرض بیماری: اگر در محل های پرجمعیت مثل مدرسه یا هواپیما باشید احتمال ابتلا به سرماخوردگی در شما افزایش می یابد.

مراقبت:

برای سرماخوردگی درمانی وجود ندارد. آنتی بیوتیک ها برای درمان سرماخوردگی ویروسی کاربردی ندارند و نمی بایست به جز در عفونت های باکتریایی استفاده شوند. درمان ها برای کاهش علائم و نشانه ها به کار گرفته می شود.
مزایا و معایب درمان های معمول سرماخوردگی به شرح زیر است:
  • مسکن ها: بسیاری افراد برای رهایی از تب، گلو درد و سردرد به سراغ استامینوفن یا دیگر مسکن های خفیف می روند. مصرف استامینوفن را به کوتاه ترین زمان ممکن تقلیل دهید و دستور روی آن را مطالعه کنید تا از عوارض جانبی در امان باشید.
اگر به کودکان یا نوجوان ها آسپرین می دهید به هشدارهای آن توجه کنید. کودکان و نوجوانانی که در حال بهبودی از آبله مرغان یا علائم شبیه آنفولانزا هستند نباید آسپرین مصرف کنند . زیرا آسپرین به سندرم ری ارتباط دارد، این سندرم نادر اما خطرناک است و ممکن است زندگی چنین کودکانی را به خطر بیاندازد.
از مسکن بدون نسخه کودکان یا نوزادان استفاده کنید. این دارو ها شامل استامینوفن یا ایبوپروفن می شوند و علائم را کاهش می دهند.
  • اسپری بینی دکونژستانت: بزرگسالان می توانند از اسپری و قطره دکونژستانت برای حداکثر پنج روز استفاده کنند. استفاده طولانی مدت می تواند علائم را باز گرداند. کودکان زیر شش سال نباید از اسپری و قطره دکونژستانت استفاده کنند.
  • شربت سرفه: سازمان غذا و دارو و آکادمی طب اطفال امریکا به شدت از دادن داروهای بدون نسخه ضد سرفه و سرماخوردگی به کودکان زیر 4 سال منع می کند. شواهد خوبی مبنی بر ایمنی و سودمندی این دارو ها در کودکان زیر 4 سال در دست نیست.
اگر داروی ضد سرفه یا سرماخوردگی را به کودکان بزرگتر می دهید به دستورات درج شده روی آن دقت کنید. به کودک دو دارو با محتویات مشابه ندهید. مثلا آنتی هیستامین، دکونژستانت و مسکن. زیاد شدن ترکیبات خاص می تواند منجر به اوردوز شود.

بیشتر بخوانید: آیا درمان های سرماخوردگی ما را بیمارتر می کند؟


طب جایگزین

علی رغم مطالعات در حال انجام دانشمندان هنوز به شواهد قطعی برای دارو های معمول جایگزین سرماخوردگی مثل ویتامین C و اکیناسه (سرخارگل) دست نیافته اند. در اینجا برخی اطلاعات به روز رسانی شده اند:
  • ویتامین C: در اکثر افرادی که ویتامین C مصرف کرده اند پیشگیری از سرماخوردگی دیده نشده است.
  • اکیناسه (سرخارگل): مطالعات درباره کارآمدی اکیناسه در جلوگیری یا کوتاه کردن دوره سرماخوردگی نتایج مختلفی داده است. با این وجود اگر سیستم ایمنی شما سالم باشد و از داروهای تجویزی استفاده نمی کنید و به اکیناسه حساسیت ندارید، مصرف مکمل آن به نظر بی ضرر می رسد.
  • روی: شهرت ضد سرماخوردگی روی در برخی موارد دچار خدشه شده است. زیرا بسیاری از مطالعات درباره این ماده، چه آن هایی که مزایای آن را نشان داده اند و چه آن هایی که فوایدی از آن نشان نداده اند، دچار نقص هایی هستند. در مطالعاتی که نتایج مثبت داشته است به نظر می آید کارامدترین زمان مصرفِ روی 24 ساعت پس از بروز بیماری است.
از عوارض جانبی روی می توان به حالت تهوع و طعم بد دهان اشاره کرد. قبل از مصرف مکمل روی با پزشک مشورت کنید.
اسپری روی بینی، ممکن است صدمات دائمی به حس بویایی وارد کند. در ژوئن 2009 سازمان غذا و دارو نسبت به مصرف سه اسپری حاوی روی که در سرماخوردگی مصرف می شد، هشدار داد زیرا حس بویایی را به طور دائمی یا طولانی مدت از کار می انداختند.

بیشتر بخوانید: طب سنتی درباره سرماخوردگی چه می گوید؟


سبک زندگی و مراقبت خانگی

در صورت ابتلا به سرماخوردگی در طول دوره درمان به پیشنهاد های زیر عمل کنید تا علائم تان زودتر بهبود یابد:
  • مایعات زیادی بنوشید: آب، آب میوه، آب گوشت صاف شده یا عصاره گرم آب لیمو انتخاب های خوبی هستند. کافئین و الکل آب بدن شما را کم می کنند از آن ها اجتناب کنید.
  • سوپ مرغ: سوپ جوجه و دیگر مایعات نرم احتقان را تخفیف می دهند.
  • استراحت: اگر تب دارید یا سرفه های بدی می کنید یا در اثر مصرف دارو خواب آلوده اید، در منزل بمانید. این کار هم به شما فرصت بهبود می دهد هم احتمال ابتلای دیگران را می کاهد.
  • دما و رطوبت اتاق را تنظیم کنید: اتاقتان را گرم نگه دارید اما نه بیش از اندازه. اگر هوا خشک است، یک رطوبت ساز خنک یا بخار سازی که رطوبت هوا را تامین می کند احتقان و سرفه شما را بهبود می دهد. رطوبت ساز را تمیز نگه دارید تا محل رشد باکتری ها و قارچ ها نشود.
  • نرم کردن گلو: آب نمکی متشکل از 4/1 تا 2/1 قاشق غذا خوری نمک به اضافه 100 تا 220 سی سی آب را درست کنید و غرغره کنید این کار موقتا درد و خارش گلو را تسکین می دهد.
  • مصرف قطره های بینی سالین: برای کاهش احتقان بینی از این قطره های بدون نسخه استفاده کنید. قطره های بینی سالین علائم را حتی در کودکان کاهش می دهند.

علائم:

علائم سرماخوردگی معمولا یک تا سه روز پس از تماس با ویروسِ عامل سرماخوردگی بروز می کند. این علائم از شخصی به شخص دیگر متفاوت است و به شرح زیر است:
  • آبریزش و گرفتگی بینی
  • گلو درد
  • سرفه
  • احتقان
  • درد خفیف بدن یا سردردخفیف
  • عطسه
  • تب پایین
  • حس ناخوشی عمومی
ممکن است ترشحات بینی غلیظ تر شده و به رنگ زرد یا سبز در آید. این علائم نشانه عفونت باکتریایی نیست.
 

چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد

در صورتی که بزرگسالان با علائم زیر روبرو شدند با اورژانس تماس بگیرید:
  • تب بالای 38.5
  • تبی که بیش از 5 روز یا بیشتر طول بکشد یا پس از بهبودی عود کند
  • تنگی نفس
  • خس خس سینه
  • گلو درد شدید، سر درد یا درد سینوس

بیشتر بخوانید: از کجا بفهمیم سرماخوردگی داریم یا آنفولانزا؟
 
در کودکان، عموما برای سرما خوردگی نیازی به مراجعه به پزشک نیست. اما در موارد زیر باید به دنبال مراقبت های فوری بود:
  • تب بالای 38 درجه در نوزادان تا 12 هفته
  • تب افزایشی یا تبی که بیش از دو روز در کودکان در هر رده سنی طول می کشد
  • علائمی که بدتر می شوند یا بهبود نمی یابند
  • علائم شدید، مثل سردرد یا سرفه
  • خس خس سینه
  • گوش درد
  • کج خلقی شدید
  • خواب آلودگی غیر عادی
  • کاهش اشتها

عوارض سرماخوردگی

  • عفونت حاد گوش (اوتیت مدیا): اگر ویروس یا باکتری به فضای پشت پرده گوش وارد شود، اوتیت مدیا بروز می کند. علائم و نشانه های اوتیت مدیا شامل گوش درد و در برخی موارد ترشحات سبز یا زرد بینی یا عود تب ناشی از سرماخوردگی است.
  • آسم: سرماخوردگی می تواند حملات آسم را تحریک کند.
  • سینوزیت حاد: اگر سرماخوردگی در کودکان یا بزرگسالان بهبود نیابد ممکن است به التهاب و عفونت سینوس منتهی شود.
  • عفونت های ثانویه دیگر: این عارضه ها شامل گلو درد استرپتوکوکی، ذات الریه و دیفتری یا برونشیولیت در کودکان می شود و نیاز به درمان توسط پزشک دارد.