آرتریت گیجگاهی- آرتریت تمپورال (Temporal arteritis)

آرتریت تمپورال که آرتریت سلول ژآنت، آرتریت کرانیال و آرتریت گرانولوماتوز نیز نامیده می شود به التهاب پوشش عروق خونی گفته می شود. اغلب عروق خونی موجود در سر بخصوص ناحیه گیجگاه را تحت تاثیر قرار می دهد. به همین دلیل گاهی به آن آرتریت تمپورال یا گیجگاهی نیز می گویند.
آرتریت تمپورال باعث سردرد، حساسیت به لمس پوست سر، درد فک و مشکلات بینایی می گردد. درصورتی که درمان نشود ممکن است منجر به سکته مغزی یا کوری گردد.
درمان فوری با داروهای کورتیکواستروئیدی معمولا علائم را از بین می برد و ممکن است مانع از دست دادن بینایی گردد. ممکن است چند روز پس از شروع درمان بیمار احساس بهبود کند. اما حتی با درمان نیز ممکن است بیماری دوباره برگردد. به همین دلیل مراجعه منظم به پزشک برای بررسی وضعیت بیمار ضروری است.

دلایل:

در بیماری آرتریت تمپورال، پوشش عروق خونی ملتهب می شود. این التهاب باعث تورم عروق و در نتیجه تنگی عروق خونی می گردد و حجم خون عبوری از روق را کاهش می دهد و به دنبال آن اکسیژن و عناصر مغذی کمتری به بافت های بدن می رسد.
این بیماری تقریبا هر یک از عروق بزرگ یا متوسط را می تواند درگیر کند اما تورم اغلب در عروق گیجگاهی اتفاق می افتد. این عروق در جلوی گوش ها قرار دارند و به داخل پوست سر ادامه می یابند.
علت التهاب این عروق مشخص نیست. ژن های خاص و دگرگونی ژنی ممکن است احتمال ابتلا به این بیماری را در فرد بالا ببرد.

مراقبت:

درمان آرتریت تمپورال شامل دوزهای بالای کورتیکواستروئید مثل پردنیزون می باشد. چون درمان فوری برای پیشگیری از نابینایی ضروری است پزشک ممکن است حتی پیش از تایید تشخیص بیماری با بیوپسی، درمان دارویی را شروع کند.
چند روز پس از شروع درمان حالتان بهتر خواهد شد. بجز مواردی که نابینایی اتفاق می افتد علائم ظاهری احتمالا طی 3 ماه از بین می رود.
شاید نیاز باشد یک تا دو سال مصرف داروها را ادامه دهید. پس از یک ماه از شروع دارو، پزشک ممکن است شروع به کاهش تدریجی دوز دارو کند تا زمانیکه به کمترین دوز کورتونی مورد نیاز برای کنترل التهاب دست یابد.
در این دوره کاهش تدریجی دارو ممکن است برخی علائم بخصوص سردرد برگردد. این نقطه ای است که بسیاری از مبتلایان در آن علائم بیماری پلی میالژی روماتیکا را نشان می دهند.برخی علائم عود بیماری معمولا با افزایش کم دوز کورتونی معمولا درمان می شود. پزشک ممکن است داروی متوترکسات را برای کاهش اثرات جانبی کورتون ها تجویز کند.
داروهای کورتونی عوارض جانبی دارند و ضروری است بیمار طی دوران مصرف این داروها توسط پزشک مرتبا مانیتور شود.
 

سبک زندگی و درمان های خانگی

چنانچه آرتریت تمپورال زود تشخیص داده و درمان شود دورنمای بیماری معمولا عالی است. علائم به سرعت و پس از شروع درمان کورتیکواستروئید بهبود می یابد و بینایی شما تحت تاثیر قرار نخواهد گرفت. بزرگترین چالش این بیماری کنار آمدن با هرگونه اثرات جانبی داروهاست. توصیه های زیر ممکن است کمک کننده باشد:
  • رژیم غذایی سالم داشته باشید: مصرف میوه و سبزیجات سالم، غلات سبوس دار و گوشت کم چرب و ماهی و محدود کردن نمک، شکر و الکل. درصورت مصرف داروهای کورتونی ممکن است پزشک برای شما ویتامین D یا کلسیم تجویز کند.
  • به طور منظم ورزش کنید
  • بطور منظم به پزشک خود مراجعه کنید تا روند بهبود شما را زیر نظر داشته باشد
  • درمورد مصرف آسپرین جهت کاهش خطر کوری و سکته مغزی با پزشک خود مشورت کنید

علائم:

شایع ترین علامت آرتریت تمپورال سردرد و حساسیت به لمس است –اغلب شدید- که معمولا هر دو گیجگاه را تحت تاثیر قرار می دهد. شروع بیماری ممکن است حالتی شبیه به آنفولانزا داشته باشد.
بطور کلی علائم آرتریت تمپورال به شرح زیر است:
  • سردرد مداوم و شدید، معمولا در ناحیه گیجگاه
  • حساسیت به لمس پوست سر
  • درد فک به هنگام جویدن یا باز کردن دهان از عرض
  • تب
  • خستگی
  • کاهش وزن ناخواسته
  • از دست دادن بینایی یا دوبینی بخصوص در افرادی که درد فک نیز دارند
  • از دست دادن ناگهانی و موقت بینایی در یک چشم
درد و خشکی در گردن، شانه ها یا لگن از علائم شایع بیماری دیگری بنام پلی میالژی روماتیکا نیز هست. در حدود 50 درصد از کسانی که آرتریت تمپورال دارند به پلی میالژی روماتیکا نیز مبتلا هستند.