شکستگی استرسی (Stress fractures)

شکستگی استرسی به معنای ضایعه ساختار استخوان و به‌هم‌خوردن یکپارچگی آن در اثر ضربه است. شکستگی استرسی زمانی ایجاد می‌شود که ضربات کوچک یا متوسط و مکرر به استخوان‌ها وارد شود. شدت هر یک از این ضربات درحدی نیست که به‌تنهایی منجر به شکستگی در یک استخوان سالم شود ولی تکرار ضربات می‌تواند به ساختمان استخوان‌ها آسیب وارد کند که منجربه یک شکستگی میکروسکوپی ‌‌شود. به تدریج و طی چند روز بعد از شروع علائم ممکن است یک ترک مویی در استخوان مشاهده شود.
شکستگی‌های استرسی در استخوان‌های تحمل‌کننده وزن در بخش تحتانی ساق پا و پنجه پا شایع‌تر است. ورزشکاران دو و میدانی، بسکتبال، ژیمناستیک و تنیس به‌خصوص در معرض این شکستگی‌ها قرار دارند. استفاده معمولی از استخوانی که به دلیل بیماری مثل پوکی استخوان ضعیف شده است نیز می تواند باعث شکستگی استرسی شود.

تشخیص:

پزشکان با بررسی سابقه پزشکی بیمار و معاینه وی می توانند شکستگی استرسی را تشخیص دهند، اما اغلب تست های تصویربرداری نیز لازم است. تصویربرداری با اشعه ایکس، اسکن رادیوایزوتوپ و ام آر آی از جمله این تست ها می باشد.

دلایل:

شکستگی استرسی بدلیل وارد شدن تکراری مقدار زیادی نیرو بر استخوان های پا و ساق پا بیش از حد تحملشان است. این نیرو باعث عدم تعادل بین جذب نیرو و رشد استخوان می گردد که هردو فرآیند مدام در حال انجام شدن هستند. وقتی به استخوان نیروهای تکراری اعمال شود تغییر و تبدیل سلول های استخوانی افزایش می یابد اما سلول های جدید در زمان استراحت فرد اضافه می شوند.
اگر استخوانها در معرض نیرویی غیرعادی قرار گیرند و زمان کافی برای بهبود و ترمیم نداشته باشند جذب دوباره سلول های استخوانی سریع تر از جایگزینی آنها اتفاق می افتد. در نتیجه، استخوان ها خسته می شوند. ادامه نیروهای تکرار شونده باعث ایجاد ترک های کوچک در استخوان های خسته می گردد. این ترک های کوچک شکستگی های استرسی را ایجاد خواهند کرد.
 

عوامل خطرساز

افرادی نظیر ورزشکاران و سربازان تازه واردی که در تمرینات مکرر و با شدت بالا شرکت می کنند، به میزان زیادی در معرض خطر وقوع شکستگی های استرسی قرارا دارند. دونده های تفریحی که به طور میانگین بیش از 40 کیلومتر را در هفته طی می کنند و نیز ورزشکارانی که در رشته های دو و میدانی، بسکتبال یا فوتبال شرکت دارند (جدول 1) به میزان بالایی در معرض خطر شکستگی های استرسی قرار می گیرند. زنان بیش از مردان در معرض خطر شکستگی های استرسی قرار دارند؛ اگرچه در مورد زنان ورزشکار داده های متناقصی وجود دارد. تغذیه ناکافی و عادات مربوط به سبک زندگی می توانند خطر وقوع شکستگی استرسی را افزایش دهند. یک مطالعه سطوح پایینتر 25-هیدروکسی ویتامین D را در مردان تازه سرباز فنلاندی دچار شکستگی استرسی نشان داد. زنان دچار اختلال سه گانه ورزشکاران مونث (یعنی اختلالات خوردن، آمنوره هیپوتالاموسی عملکردی و استئوپروز) بیشتر در معرض شکستگی استرسی قرار دارند. همچنین بیماریهایی نظیر پوکی استخوان که باعث ضعیف شدن استخوان ها می شوند نیز شانس شکستگی استرسی را در فرد بالا می برند.
 

مراقبت:

برای کم کردن فشار وارد بر استخوان های تحمل کننده وزن بدن، و البته تا زمانیکه شکستگی های استرسی و درد ناشی از آن بهبود یابد، ممکن است نیاز به پوشیدن چکمه پیاده روی یا استفاده از بریس های مخصوص یا چوب زیر بغل باشید.
جراحی معمولا گزینه درمانی رایجی نیست اما گاهی برای اطمینان از درمان کامل شکستگی در برخی از انواع شکستگی استرسی بخصوص در نواحی از بدن که جریان خون ضعیف است، جراحی انجام می شود.

برای پیشگیری از شکستگی‌های استرسی این نکات را رعایت کنید:
  • شدت و مدت تمرین‌های بدنی خود را به‌آرامی افزایش دهید.
  • تمرین‌های بدنی متقاطع (انجام انواع تمرین‌ها مثلاً تمرین‌های هوازی و قدرتی به‌طور متناوب) تا از آسیب‌های ناشی از استفاده بیش‌ازحد جلوگیری شود.
  • رژیم غذایی مغذی که شامل مقدار زیادی از غذاهای مملو از کلسیم و ویتامین D هستند، بخورید.
  • مطمئن شوید که کفش و سایر تجهیزات ورزشی‌تان در وضعیت مناسبی هستند.
  • اگر هنگام ورزش تورم یا دردی احساس کردید، تمرین را متوقف کنید. اگر علائم ادامه یافت به پزشک مراجعه کنید.

علائم:

در ابتدا ممکن است فرد درد چندانی حس نکند، اما به تدریج درد بدتر می‌شود. حساسیت به لمس معمولا از یک نقطه معین منشا می‌گیرد و هنگام استراحت فروکش می‌کند. همچنین ممکن است در اطراف محل درد تورم نیز مشاهده شود.