اطلاعات بيماري

زانوی دوندگان - درد پاتلوفمورال (Patellofemoral pain syndrome)

در زیر کشکک یا کاسه زانو بافت غضروف وجود دارد که بطور طبیعی ضربات و شوکهایی که به آن وارد می شود را جذب می کند. استفاده بیش از اندازه، صدمات یا عوامل دیگر منجر به وضعیتی بنام سندرم کوندرومالایشا پاتلا یا سندرم درد کشککی می شود که اصطلاحی کلی است و به معنای آسیب غضروف مفصل کشککی رانی است. اصطلاح دقیق تر برای کوندرومالایشا پاتلا،سندرم درد پاتلوفمورال است.
شایعترین علامت این عارضه درد زانو است که به هنگام دویدن یا بالا و پایین رفتن از پله ها یا پس از نشستن طولانی مدت بیشتر می شود. درمان های ساده مثل استراحت و گذاشتن یخ اغلب کمک کننده است اما گاهی فیزیوتراپی یا حتی جراحی برای تسکین درد ضروری بنظر می رسد.
این بیماری به سندرم زانوی دوندگان نیز مشهور است.

تشخیص:

در ابتدای این درد احتمالا به پزشک خانواده خود مراجعه خواهید کرد. در برخی از موارد به فیزیوتراپیست، جراح ارتوپد یا متخصص ورزشهای درمانی ارجاع داده می شوید.

آنچه که باید انجام دهید

قبل از مراجعه به پزشک لیستی از سوالات زیر تهیه کرده و به آنها پاسخ دهید:
-آیا تابحال صدمه زانو داشته اید؟
-علایم بیماری کی شروع شد؟
-آیا عکسبرداری با اشعه ایکس یا انواع دیگر تصویربرداری از زانو در گذشته داشته اید؟ اگر بله، در مراجعه به پزشم آنها را همراه داشته باشید.
-چه داروها یا مکمل هایی مصرف می کنید؟

آنچه که از پزشک انتظار دارید

پزشک ممکن است بعضی از سوالات زیر را از شما بپرسد:
-درد زانویتان را چطور توصیف می کنید؟
-دقیقا کجا درد می کند؟
-آیا فعالیتی خاص باعث بهتر یا بدتر شدن درد می شود؟
-آیا اخیرا سطح فعالیتهای ورزشی خود را افزایش داده اید؟
-چه درمانهای خانگی را امتحان کرده اید؟ آیا کمک کننده بوده اند؟

آزمایشات و تشخیص

وقتی به پزشک مراجعه می کنید، او بر قسمتهای مختلف زانو فشار وارد کرده و آن را به موقعیت های مختلف حرکت می دهد. این مانورها به پزشک کمک می کند بیماری های دیگری که علایم و نشانه های مشابه دارند، رد شوند.
برای کمک به تشخیص علت درد زانو، پزشک ممکن است آزمایشات زیر را تجویز کند:

تصویربرداری با اشعه ایکس
سی تی اسکن
ام-آر-آی

دلایل:

در نشانگان نرمی کشکک زانو در ابتدا غضروف استخوانی که در پشت آن قرار دارد، نرم می‌شود، سپس حالت خشن و رشته‌ای پیدا می‌کند. در مراحل بعدی ممکن است تکه‌ای از غضروف جدا شود و در مراحل پایانی امکان جدا شدن حتی قطعه‌ای از استخوان کشکک نیز وجود دارد.
این غضروف زیر استخوان کشکک انسان‌ها فشارها و صدمات ناگهانی روی زانو را جذب می‌کند که به دلیل استهلاک زیاد زانو در حرکات تکراری، آسیب نمی‌بیند، و سایر عوامل محیطی ممکن است منجر به ایجاد شرایطی به‌نام نرمی غضروف کشکک زانو شود، که این نرمی، همان نشانگان درد کاسه زانو یا پاتلوفمورال در استخوان ران است.
پزشکان مطمئن نیستند چه عواملی باعث سندرم درد پاتلوفمورال می شود، اما این عارضه با عوامل زیر ارتباط دارد:

استفاده بیش از اندازه: وارد آمدن فشار تکراری بر زانو، مثلا در ورزش هایی مثل دو یا پرش فشاری پایدار به زانو وارد می شود که نهایتا منجر به درد پاتلوفمورال می گردد.
ضعف ماهیچه ها: درد پاتلوفمورال زمانی اتفاق می افتد که ماهیچه های اطراف لگن و زانو جهت نگهداری از کشکک زانو به خوبی عمل نمی کنند.
صدمه: وارد آمدن ضربه به زانو مثلا در رفتگی یا شکستگی نیز با درد پاتلوفمورال بی ارتباط نیست.
جراحی زانو: جراحی زانو بخصوص رباط صلیبی قدامی با استفاده از پیوند تاندون پاتلای خود بیمار خطر درد پاتلوفمورال را افزایش می دهد.

فاکتورهای خطر

سن: سندرم درد پاتلوفمورال بطور معمول نوجوانان و بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهد. مشکلات زانو در جمعیت مسن تر معمولا بدلیل عوارض بیماری آرتروز است.
جنس: احتمال ابتلا به سندرم درد پاتلوفمورال در زنان دو برابر بیشتر از مردان است. بدلیل اینکه در زنان استخوان لگن پهن تر بوده و زاویه ای که در آن استخوان های زانو به هم می رسند افزایش می یابد.
ورزش های خاص: شرکت در ورزش هایی مثل دو و پرش باعث وارد آمدن فشار اضافی بر زانوها می شود، به خصوص اگر در چند وقت اخیر تمرینات خود را افزایش داده باشید.

شکایت ها

سندرم درد پاتلوفمورال می تواند منجر به ایجاد مشکلاتی در فعالیت های روزانه مثل بالا رفتن از پله ها و یا چهار زانو نشستن شود.

مراقبت:

درمان درد پاتلوفمورال اغلب با اقدامات ساده آغاز می شود. تا جاییکه امکان داره به زانویتان استراحت دهید. از هرگونه فعالیتی که درد را افزایش می دهد، پرهیز کنید. مثل بالا رفتن از پله.
اگر لازم باشد، از مسکن های بدون نیاز به نسخه استفاده کنید، مثل استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن.

فیزیوتراپی
ممکن است درمان فیزیوتراپی توصیه شود:

تمرینات توانبخشی: تمرینات ورزشی خاص می تواند عضلاتی که زانوها را حمایت کرده و همترازی اندام را کنترل می کنند مثل عضلات چهار سر ران، همسترینگ و عضلات اطراف لگن(به خصوص عضلات دور کننده لگن) را تقویت نمایند.
بریس های حمایتی: بریس زانو یا زانو بند به حفاظت زانو کمک کرده و تنظیم کشکک زانو را بهبود می بخشد.
بستن باند: فیزیوتراپیست در صورت لزوم به شما نشان می دهد چطور زانویتان را باندپیچی کنید تا درد کاهش یافته و بتوانید ورزش کنید.
یخ گذاشتن: گذاشتن یخ روی زانو بعد از ورزش کردن می تواند مفید باشد.
ورزش های زانو دوست: در طول دوره درمان فعالیتهای خود را به ورزش هایی محدود کنید که برای زانو آسان تر هستند. مثل دوچرخه سواری و شنا.

جراحی و دیگر روشهای درمانی
اگر درمانهای غیر ورزشی موثر واقع نشد ممکن است پزشک راه های زیر را پیشنهاد کند:

آرتروسکوپی: در طول این فرایند پزشک یک آرتروسکوپ- یک وسیله شبیه خودکار و نازک که به دوربین مجهز است- را از طریق یک برش کوچک وارد زانو می کند. تجهیزات جراحی از طریق آتروسکوپ به محل مورد نظر فرستاده می شوند و قطعات غضروف آسیب دیده خارج می گردند.
تنظیم مجدد: در موارد شدید جراح برای تنظیم مجدد زاویه کشکک زانو یا برداشتن فشار موجود روی غضروف ممکن است زانو را جراحی باز کند.

با توصیه های زیر می توانید از درد زانو جلوگیری کنید.

حفظ قدرت: عضلات چهار سر ران و ابداکتور لگن قوی به زانو کمک می کنند در طول فعالیت های مختلف تعادل خود را حفظ کند.
همترازی و تکنیکها: از پزشک یا درمانگر فیزیوتراپی درمورد ورزشهای تقویتی و انعطافی جهت بهتر کردن تکنیک پریدن، دویدن و چرخیدن سوال کنید تا به کشکک زانو کمک کنید به درستی در شیار خود قرار گیرد. بخصوص ورزش برای ماهیچه های بیرونی لگن مهم است تا از منحنی شدن زانو به سمت داخل به هنگام چمباتمه زدن، به زمین آمدن پس از پرش یا پایین آمدن از پله جلوگیری شود.
کم کردن وزن اضافه: اگر اضافه وزن دارید، از دست دادن وزن اضافه فشار وارد بر زانو را کم می کند.
گرم کردن: قبل از دویدن یا هر ورزش دیگری، 5 دقیقه خود را گرم کنید یا فعالیت سبک انجام دهید.
کشش: با تمرینات کششی بر قدرت انعطاف پذیری خود بیفزایید.
به تدریج شدت فعالیتها را افزایش دهید: از تغییرات ناگهانی در شدت فعالیت های ورزشی خود پرهیز کنید.
کفش ورزشی مناسب: از کفش های ورزشی استاندارد استفاده کنید که مناسب پایتان باشد و ضربات را به خوبی جذب کند. اگر کف پایتان صاف است، این نکته را مد نظر داشته باشید.

علائم:

سندرم پاتلوفمورال معمولا باعث دردی مبهم و آرام در جلوی زانو می شود. درد در موارد زیر ممکن است تشدید شود:

بالا و پایین رفتن از پله ها
زانو یا چمباتمه زدن
نشستن با زانوهای خمیده به مدت طولانی

اگر درد زانو بعد از چند روز بهبود پیدا نکرد، با پزشک خود مشورت کنید.