سل ستون مهره ها (Spinal tuberculosis - Pott disease)

سل ستون مهره شایعترین سل استخوان و مفاصل بدن است بطوریکه نیمی از موارد ابتلاء سیستم اسکلتی بدن انسان به سل بصورت بروز این عفونت در ستون فقرات است.این بیماری در کودکان ۳ تا ۱۰ ساله بمراتب شیوع بیشتری دارد.مهره های پایینی پشتی و مهره های کمری بیش از دیگر مهره ها به این بیماری مبتلا می شوند.ضایعه ممکن است یک یا چند مهره را درگیر نماید و در ۵ تا ۱۰ درصد موارد بیماری، ۲ نقطه از ستون مهره ها را درگیر می کند و فاصله بین این ۲ مهره سالم باقی می ماند.

در سل ستون مهره معمولا دیسک بین مهره ای کمتر آسیب میبیند ولی گرفتاری اصلی در جسم مهره است. باسیل سل علاقه خاصی به تخریب یک سوم جلویی جسم مهره دارد. عفونت از پشت لیگامان طولی قدامی به بالا و پایین گسترش یافته و مهره های مجاور را هم درگیر میکند. با تخریب ثلث جلویی چند مهره مجاور و کاهش ارتفاع مهره های مبتلا در قسمت جلو، ستون مهره در قسمت مبتلا شده به سمت جلو تقعر پیدا کرده که موجب کیفوز میشود.
 

تشخیص:

در آزمایشات خون معمولا بیمار کم خونی و گاهی بالا رفتن ESR را نشان میدهد.
ممکن است تست پوستی سل (تست مانتو) مثبت باشد.

در رادیوگرافی ستون مهره در ابتدا کم شدن تراکم استخوان، کم شدن ارتفاع مهره های گرفتار در قسمت جلو، کم شدن ارتفاع دیسک بین مهره ای دیده میشود و در مراحل پیشرفته بیماری مهره ها به هم جوش میخورند.
تشخیص قطعی سل ستون مهره با کشف باسیل سل در بافت های آلوده است.

دلایل:

سل ستون مهره شایعترین سل استخوان و مفاصل بدن است بطوریکه نیمی از موارد ابتلاء سیستم اسکلتی بدن انسان به سل بصورت بروز این عفونت در ستون فقرات است.این بیماری در کودکان ۳ تا ۱۰ ساله بمراتب شیوع بیشتری دارد.مهره های پایینی پشتی و مهره های کمری بیش از دیگر مهره ها به این بیماری مبتلا می شوند.

مراقبت:

هدف از درمان متوقف کردن پیشرفت بیماری و در نهایت پیشگیری از تغییر شکل ستون مهره ها و در صورت تغییر شکل اصلاح آن می باشد.اساس درمان سل ستون مهره رژیم غذایی و درمان دارویی با آنتی بیوتیک های ضد باسیل سل همراه با عمل جراحی است.
در عمل جراحی بافت های مرده خارج شده و مهره های گرفتار به هم جوش داده میشوند. عمل جراحی بخصوص در بیمارانی که دچار علائم عصبی شده اند و یا در کسانی که به علت تخریب چند مهره مجاور دچار کیفوز شدید شده اند انجام میشود.
 

علائم:

شروع علائم سل ستون مهره تدریجی است. معمولا علائم عمومی بصورت تب (که بیشتر در عصر است) و تعریق شبانه وجود دارد. بی اشتهایی، کاهش وزن، احساس ضعف و خستگی از دیگر علائم عمومی بیماری هستند.

مهمترین علائم موضعی ابتلا ستون مهره به سل عبارتند از

  • احساس درد بر روی مهره های گرفتار که با حرکت ستون مهره بیشتر شده و همراه با محدودیت حرکتی است. شدت درد در شب بیشتر میشود و ممکن است بیمار را از خواب بیدار کند. در بر روی مهره های گرفتار با فشار به آن ناحیه بیشتر میشود.
  • کیفوز و قوز که در مواردی همراه با انحراف جانبی ستون مهره بصورت اسکولیوز است
  • ترشح چرکی در اطراف ستون مهره
  • در مراحل پیشرفته بیماری تحت فشار قرار گرفتن نخاع با مهره تغییر شکل داده یا به توسط آبسه سلی در اطراف نخاع و بدنبال آن فلج اندام های تحتانی (پاراپلژی) که ممکن است با اختلال در دفع ادرار و مدفوع همراه باشد.