اطلاعات بيماري

سرطان رحم - سرطان آندومتر (Endometrial cancer)

سرطان رحم نوعی سرطان است که در مخاط رحم شروع می شود. رحم اندامی گلابی شکل و تو خالی است که از زمان رشد جنینی در قسمت لگن بانوان قرار می گیرد.
سرطان آندومتر در لایه ای از سلول های غشای رحم (آندومتر) تشکیل می شود و گاهی به عنوان سرطان رحم (uterine cancer) نیز خوانده می شود. نوع دیگر سرطان که در رحم ایجاد می شود، سارکوم رحم است، اما شیوع آن از سرطان آندومتر کمتر است.
سرطان آندومتر اغلب در مراحل اولیه شناسایی می شود، زیرا موجب خونریزی های غیر طبیعی واژینال شده و فرد را مجبور به مراجعه به پزشک می کند. اگر این سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود، خارج کردن رحم از طریق عمل جراحی غالبا موجب بهبودی بیمار می شود.

تشخیص:

آزمایش و اعمالی که برای تشخیص سرطان آندومتر انجام می شود، به قرار زیرند:

معاینه لگن
سونوگرافی
هیستروسکوپی
بیوپسی آندومتر

عمل جراحی برای نمونه برداری

اگر نشانه ای از سرطان آندومتر یافت شد، باید به متخصص زنانی مراجعه کنید که در امر سرطان دستگاه تولید مثل زنان خبره باشد (انکولوژیست زنان و زایمان).

مرحله بندی سرطان آندومتر

همان ابتدا که سرطان تشخیص داده شد، پزشک به تعیین میزان (مرحله پیشرفت) آن می پردازد. آزمایش هایی که برای تعیین مرحله پیشرفت سرطان وجود دارد شامل آزمایش اشعه ایکس سینه، سی تی اسکن، پی ای تی اسکن و آزمایش خون می شود. آخرین مرحله این تشخیص تا وقتی که فرد تحت عمل جراحی قرار نگیرد، مشخص نمی شود.
مراحل سرطان آندومتر:

مرحله اول: سرطان در رحم دیده می شود.
مرحله دوم: سرطان در رحم و دهانه رحم مشاهده می شود.
مرحله سوم: سرطان به خارج از رحم انتشار پیدا کرده اما به مثانه و مقعد نرسیده است. ممکن است غدد لنفاوی ناحیه لگن را درگیر کرده باشد.
مرحله چهارم: سرطان از ناحیه لگن عبور کرده و به مثانه، مقعد و قسمت های دورتر آسیب زده است.

دلایل:

دلیل ابتلا به این سرطان ناشناخته است. اما چیزی که شناخته شده است این است که عاملی در سلول های آندومتر (غشای رحم) باعث جهش ژنتیکی می شود.
جهش ژنتیکی سلول های سالم و طبیعی را به سلول های غیر طبیعی تبدیل می کند. سلول های سالم با سرعت مشخصی رشد کرده و تکثیر می شوند و در نهایت در زمان مشخصی می میرند. اما رشد و تکثیر سلول های ناهنجار خارج از کنترل است و در زمان تعیین شده نیز نمی میرند. تجمع این سلول های ناهنجار توده (تومور) را به وجود می آورد. سلول های سرطانی به بافت های مجاور حمله ور می شوند. آن ها می توانند از تومور اولیه جدا شوند و در تمام قسمتهای بدن منتشر شوند (متاستاز).

عوامل خطر

عواملی که خطر سرطان آندومتر را افزایش می دهد عبارتند از:

تغییراتی در تعادل هورمون های زنانه در بدن: تخمدان ها دو هورمون اصلی زنانه یعنی استروژن و پروژسترون را تولید می کنند. نوسان در تعادل این هورمون ها موجب تغییراتی در آندومتر می شود.
بیماری یا وضعیتی که میزان استروژن را بالا می برد، اما سطح پروژسترون را ثابت نگه می دارد می تواند خطر سرطان آندومتر را در بدن افزایش دهد. الگوهای نامنظم تخمک گذاری که در مبتلایان به سندروم تخمدان پلی کیستیک، دیابتی ها و افراد چاق رخ می دهد، نمونه هایی از این عدم تعادل ها هستند. بعد از یائسگی مصرف هورمون هایی که استروژن دارد اما پروژسترون ندارد خطر این سرطان را بالا می برد. نوع نادری از تومور تخمدان که موجب ترشح استروژن می شود نیز خطر این بیماری را افزایش می دهد.
سالهای زیاد قاعدگی: اگر قاعدگی در سنین کم (قبل از 12 سالگی) آغاز شود یا یائسگی دیر صورت بگیرد خطر سرطان رحم افزایش می یابد. هر چه تعداد قاعدگی ها در فرد بیشتر باشد آندومتر بیشتر در معرض استروژن قرار می گیرد.
حامله نشدن: زنانی که هرگز تجربه حاملگی نداشته اند بیشتر از آنهایی که حداقل یک بار حامله شده اند در معرض خطر هستند.
سن بالا: همچنان که پیرتر می شوید خطر این سرطان افزایش می یابد. سرطان آندومتر اغلب در زنان یائسه بروز می کند.
چاقی: چاقی خطر سرطان آندومتر را بالا می برد. دلیل آن شاید این باشد که چربی اضافی بدن تعادل هورمونی را بر هم می زند.
هورمون درمانی برای سرطان سینه: زنان مبتلا به سرطان سینه که با داروهای تاموکسیفن هورمون درمانی می کنند بیشتر در معرض خطر سرطان آندومتر هستند. اگر تاموکسیفن مصرف می کنید، با پزشک مشورت کنید. در بیشتر بانوان فواید تاموکسیفن به خطر کم سرطان آندومتر برتری دارد.
سندروم سرطان کولن ارثی: سرطان کولورکتال غیر پولیپی ارثی یک سندروم ارثی است که خطر سرطان کولن و سرطان های دیگر مثل سرطان آندومتر را افزایش می دهد. سرطان کولورکتال غیر پولیپی ارثی در اثر یک جهش ژنتیکی که از پدر و مادر به فرزند منتقل می شود بروز می کند. اگر چنین سرطانی در یکی از اعضای خانواده شما تشخیص داده شده باشد، با پزشک در مورد خطر ابتلا به این سندروم ژنتیک مشورت نمایید. اگر خودتان دچار چنین سرطانی شدید از پزشک بپرسید که چه آزمایش هایی نیاز دارید انجام دهید.

مراقبت:

انتخاب گزینه های درمان سرطان آندومتر بستگی به ویژگی های سرطان از قبیل مرحله پیشرفت، سلامت عمومی و ترجیحات بیمار دارد.

عمل جراحی

بیشتر زنان مبتلا به این بیماری، جراحی خارج کردن رحم را تجربه می کنند (هیسترکتومی). حتی ممکن است تخمدان ها و لوله فالوپ نیز خارج شود (سالپنگو، اوفورکتومی). هیسترکتومی بچه دار شدن را ناممکن می کند و با برداشتن تخمدان ها فرد یائسه می شود.
ممکن است برای اطمینان از منتشر نشدن بیماری به بافت های مجاور، جراح غدد لنفاوی را نیز خارج کرده و مورد آزمایش قرار دهد. این کار به تشخیص مرحله پیشرفت بیماری کمک می کند.

رادیو تراپی
هورمون درمانی
شیمی درمانی
مراقبت های حمایتی (تسکینی)

خود مراقبتی

وقتی سرطان در فردی تشخیص داده می شود، سوالات، ترس ها و نگرانی های فراوانی به او هجوم می آورند. هر کس راه خود را در رویارویی با این شرایط پیدا خواهد کرد. فرد باید سعی کند:
در مورد سرطان آندومتر بیشتر بداند تا در مورد اقدامات مراقبتی خود تصمیمات بهتری بگیرد. بهترین منابع دریافت چنین اطلاعاتی موسسه ملی سرطان یا انجمن سرطان هستند.
روابط حمایتی قوی با دوستان و اعضای خانواده روند درمان را ساده تر می کند. از طریق گروه های حمایتی با دیگر افرادی که از سرطان نجات پیدا کرده اند ارتباط بگیرید. از پزشک خود بپرسید چگونه می توان با یک گروه حمایتی در منطقه تان مرتبط شوید.
هر وقت توانستید، فعالیت های روزانه خود را ادامه دهید.

پیشگیری

برای کاهش خطر این سرطان اقدامات زیر را انجام دهید:
در مورد خطر هورمون درمانی بعد از یائسگی با پزشک مشورت کنید و از معایب و مزایای آن آگاه شوید. مصرف استروژن پس از یائسگی خطر سرطان آندومتر را افزایش می دهد. مصرف استروژن و پروژسترون با هم می تواند خطر ابتلا به این سرطان را کاهش دهد. هورمون درمانی خطرات دیگری مثل افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه، نیز به همراه دارد.
قرص های ضد بارداری را با احتیاط مصرف کنید. مصرف خوراکی قرص های ضد بارداری برای حداقل یک سال، خطر ابتلا به این سرطان را کاهش می دهد. این کاهش حتی تا چند سال پس از قطع قرص ها ادامه خواهد داشت. اما مصرف قرص های ضدبارداری عوارضی به همراه دارد. بنا بر این با پزشک خود مشورت نمایید.
وزن خود را در محدوده سالم حفظ نمایید: چاقی احتمال سرطان آندومتر را افزایش می دهد.
بیشتر روز های هفته را ورزش کنید: ورزش خطر سرطان آندومتر را کاهش می دهد. حداقل در اکثر روز های هفته 30 دقیقه ورزش کنید، اگر بتوانید بیش از این ورزش کنید بهتر خواهد بود.

علائم:

خونریزی واژینال پس از یائسگی
خونریزی بین دوره های قاعدگی
ترشحات غیر عادی، آبکی یا خون آلود از واژن
درد لگن

چه وقت باید به پزشک مراجعه کرد

اگر خونریزی یا ترشحات غیر مرتبط با قاعدگی، درد لگن یا درد به هنگام رابطه جنسی دارید به پزشک مراجعه کنید.