پای ضربدری (Knock Knees)

وقتی فردِ مبتلا به پای ضربدری می ایستد و زانوها را به هم میچسباند، فاصله مچ های پا بسیار بیشتر از حالت طبیعی  است.
بسیاری از کودکان دچار پای ضربدری هستند. این عارضه در حدود چهار سالگی بیشتر خود را نشان می دهد.
اما این مسئله بخشی از روند تکامل فیزیکی آن هاست و تا سن شش یا هفت سالگی پاها حالت طبیعی و صاف خود را به دست می آورند.
پای ضربدری می تواند به صورت جزئی تا دوران بزرگسالی ادامه پیدا کند، اما مسئله نگران کننده ای نخواهد بود مگر اینکه موجب بروز مشکلات دیگری شود.
با این وجود ممکن است گاهی اوقات پای ضربدری نشانی از یک عارضه زمینه ای باشد که نیاز به درمان دارد، مخصوصا اگر بیماری مذکور با بالارفتن سن کودک یا بزرگسال پیشرفت کند و یا اینکه با افزایش سن بهبود نیابد.
نام علمی پای ضربدری ژنو والگوم است.

دلایل:

پای ضربدری در کودکان سالم زیر شش تا هفت سال بسیار شایع است و بخشی از روند طبیعی رشد آنها محسوب می شود.
با رشد کودک پاها حالت صاف خود را به دست می آورند، البته ممکن است مقدار خفیفی از آن تا بزرگسالی همراه فرد باشد.
عارضه ای که بیش از شش تا هفت سالگی ادامه داشته باشد یا با افزایش سن بهبود نیابد، گاهی اوقات ممکن است با یک بیماری زمینه ای مثل بیماری های زیر همراه باشد:
  • نرمی استخوان: مشکلات رشد استخوان که در نتیجه کمبود ویتامین D و کلسیم حاصل می شود.
  • فشار اضافی روی زانو: به عنوان مثال در اثر چاقی یا شل شدن لیگامان ها (رشته های بافتی اطراف مفاصل که استخوان ها را به هم متصل میکند)
  • جراحت یا عفونت: که روی استخوان پا یا زانو اثر می گذارد.
  • عارضه های ژنتیکی: که روی رشد مفاصل و استخوان ها تاثیر می گذارد.
بزرگسالان نیز گاهی ممکن است دچار پای ضربدری شوند. این موارد اغلب ناشی از مشکلات مفاصل مثل پوکی استخوان یا آرتریت روماتوئید می باشد.

مراقبت:

در اکثر موارد نیازی به درمان پای ضربدری نیست، زیرا این مشکل با رشد کودک مرتفع خواهد شد.
نیازی نیست کودک از انجام فعالیت های بدنی محروم شده، مجبور به پوشیدن کفش ها و بریس های محافظتی شود یا ورزش های خاصی را انجام دهد.
پای ضربدری خفیف که تا بزرگسالی ادامه دارد، تا زمانی که مشکلی مثل زانو درد ایجاد نکرده باشد نیازی به درمان ندارد.
 

درمان عوامل زمینه ای

اگر یک عارضه زمینه ای موجب بروز پای ضربدری شده باشد، معالجه آن ضروری است. به عنوان مثال نرمی استخوان با مصرف مکمل های ویتامین D و کلسیم بهبود می یابد.
بزرگسالان مبتلا به آرتریت می توانند از بریس های پا یا کفی های مخصوص برای کاهش فشار روی زانو ها استفاده کنند.
عمل جراحی
جراحی برای درمان پای ضربدری به ندرت ضرورت می یابد. البته اگر عارضه شدید و مزمن باشد ممکن است توصیه به جراحی شود.

علائم:

اگر شخصی که دچار پای ضربدری شده است بایستد و زانوهایش را به هم بچسباند، ساق ها از هم فاصله می گیرند و مچ های پا نسبت به هم بسیار دورتر از حالت طبیعی قرار می گیرند.
وجود مقداری فاصله بین مچ ها امری طبیعی است اما در مبتلایان به پای ضربدری این فاصله تا 8 سانتی متر یا بیشتر نیز می رسد.
پای ضربدری معمولا عارضه دیگری را به همراه نمی آورد، البته در برخی از موارد شدیدِ آن، زانو درد، لنگش و اشکال در راه رفتن دیده می شود.
در عارضه های پای ضربدری که به خودی خود بهبود نمی یابند، زانو تحت فشار اضافی قرار می گیرد و احتمال ابتلا به آرتریت افزایش می یابد.