شانه درد (Shoulder pain)

شانه درد بیشتر از آنکه یک بیماری باشد، یک علامت است. درد شانه ممکن است ناشی از وجود مشکلی در خود مفصل شانه باشد یا هریک از عضلات، لیگامنت ها یا تاندون هایی که شانه را احاطه کرده اند. شانه دردی که از مفصل منشا می گیرد معمولا با فعالیت یا حرکت بازو یا شانه بدتر می شود.

تشخیص:

اگر مشکل شانه بیش از ۲ ماه ادامه پیدا کرد یا بدتر شد باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک در ابتدا سعی می کند بفهمد کدام حرکتها باعث ایجاد درد در شما می شود، این یک شاخص بسیار مهم است که نشان می دهد منبع درد کجاست. پزشک از شما درباره اینکه درد چگونه شروع شده، چطور توسعه پیدا کرده و چگونه فعالیت های شما را تحت تاثیر خود قرار داده است، سوالاتی را خواهد پرسید.
معمولا با همین معاینات و سوالات پزشک می تواند برای درمان شما برنامه ریزی کند، اما اگر پزشک به بیماری آرتریت روماتوئید یا دیگر بیماری ها مشکوک باشد، آزمایشات دیگری نیز انجام خواهد شد.

چه آزمایشاتی انجام می شود؟

  • معمولا برای تشخیص مشکلات شانه آزمایشات خونی انجام نمی شود، مگر اینکه پزشک به بیماریهای روماتیسمی مانند آرتریت روماتوئید و... مشکوک باشد.
  • در موارد خاص عکسبرداری با اشعه ایکس هم ممکن است نیاز باشد، البته این عکسها مشکلات ماهیچه ها، تاندون ها و غضروف ها را نشان نمی دهند. عکسبرداری با اشعه ایکس ممکن است تغییرات جزئی را نشان دهد، بخصوص در مفصل آکرومیوکلاویکولار، اما این تغییرات کاملا عادی هستند و ممکن است علت درد نباشند. عکسبرداری با اشعه ایکس همچنین ممکن است رسوب کلسیم در تاندون ها را نشان دهد که گاه می تواند علت التهاب و درد باشد (تاندونیت حاد).
  • سونوگرافی نیز در مواردی بسیار مفید است. در سونوگرافی ضخامت بافت نرم اطراف شانه، هرگونه رسوب مایع و آسیب تاندون ها و عضلات نشان داده می شود.
  • ام-آر-آی نیز قادر است مشکلات پیچیده ای که در گردن وجود دارد را نیز نشان دهد. در ام-آر-آی بافت های نرم دیده شده و بویژه در تشخیص اشکها در تاندون rotator cuff بسیار کمک می کند. گاهی اوقات قبل از اسکنماده ای حاجب به داخل شانه تزریق می شود که مثل رنگ عمل کرده و به تشخیص بهتر جزئیات کمک می کند.
  • مطالعات هدایت عصبی در تشخیص بیماری بنام اختلال عصب بازویی (brachial neuritis) کمک می کند. سوزن های بسیار ریز در ماهیچه ها قرار می دهند و فعالیت الکتریکی ماهیچه ها و اعصاب بررسی می شود.

دلایل:

دلایل ممکن برای شانه درد عبارت است از:
  • التهاب و صدمه ماهیچه ها و تاندون های اطراف شانه
  • التهاب در بورسا (کیسه ای حاوی مایع محافظت کننده از تاندون ها) که به طور معمول به ماهیچه ها و تاندون ها اجازه می دهد بر روی استخوان های شانه به نرمی حرکت کنند.
  • آسیب استخوان ها و غضروف ها که می تواند ناشی از آرتریت باشد.
  • شانه درد همیشه بدلیل وجود مشکل در مفصل شانه نیست. بعنوان مثال، مشکلات گردن می تواند باعث ایجاد دردی شود که در سرتاسر تیغه شانه یا قسمت بالای بازوی بیرونی احساس شود(به درد ارجاعی معروف است). اگر در شانه احساس سوزن سوزن شدن می کنید به احتمال زیاد ناشی از وجود مشکلی در گردنتان است.

مراقبت:

فیزیوتراپی

بیشتر مشکلات شانه در کنار درمان دارویی با فیزیوتراپی بهبود پیدا می کند. هدف فیزیوتراپی بهبود علائم بیماری و یا بازگرداندن عملکرد عضو درگیر است. نتیجه مورد انتظار از فیزیوتراپی نیز به این بستگی دارد که مشکل شخص کوتاه مدت (حاد) یا بلند مدت (مزمن) است. تقریبا هر کسی از برنامه فیزیوتراپی سود خواهد برد که شامل یک یا بیشتر موارد زیر است:

 

  • تمرینات ورزشی برای آسان شدن و یا جلوگیری از خشکی
  • تمرینات ورزشی برای تقویت عضلات ضعیف و اصلاح عملکرد
  • توصیه هایی برای اصلاح حالت شانه، گردن و ستون فقرات
  • تمریناتی برای افزایش دامنه حرکات مفاصل
  • درمان های اولتراسوند یا دیگر درمان های موضعی تحریک الکتریکی عصب پوستی (TENS) و یا درمان با سرما/گرما برای کاهش درد مفید هستند
  • استفاده از نوار چسب روی پوست برای کاهش فشار وارد بر بافت و کمک به افزایش موقعیت شانه و تیغه شانه موثر است.

 

تزریق استروئید

تزریق استروئید به برطرف شدن بسیاری از مشکلات شانه کمک می کند. اکثرا برای تزریق استروئید از بی حسی موضعی استفاده می شود و درد پس از تزریق به سرعت کاهش پیدا می کند.
تزریق باعث کاهش التهاب می شود و به فرد کمک می کند شانه خود را به راحتی حرکت دهد. البته به یاد داشته باشید تا دو هفته پس از تزریق نباید از شانه خود برای انجام کارهای سخت و سنگین استفاده کنید.
تزریق های مکرر (بیش از 3 بار) پیشنهاد نمی شود. اگر پس از تزریق و با گذشت زمان مشکلتان بازگشت، پزشک سعی می کند با بررسی بیشتر بیماری راه حل دیگری را پیشنهاد کند.

 

جراحی

بیشتر مشکلات شانه بدون نیاز به جراحی بهبود پیدا می کند. اما گاهی نیز به جراحی نیاز است.
در بسیاری از موارد جراحی با روش آرتروسکوپی و از طریق یک برش کوچک در موضع مورد نظر انجام می شود. بعضی از اعمال جراحی متداول عبارت است از:
-پیرایش استخوان و بافت از زیر آکرومیون در بالای شانه (رفع فشار ساب آکرومیال)
-اصلاح پارگی روتاتور کاف
-آزاد کردن کپسول سفت شده در شانه منجمد

گاهی جراحی به روشی غیر از آرترروسکوپی صورت می گیرد. مثلا برای اصلاح پارگی های بزرگتر در روتاتور کاف.
تعویض مفصل شانه نیز از اعمال جراحی است که مخصوصا در افرادی که به استئو آرتریت یا روماتوئید آرتریت پیشرفته مبتلا هستند و درد شدید حرکت شخص و استفاده از شانه را محدود کرده است، صورت می گیرد. بسته به اینکه قبل از عمل جراحی شدت عارضه چقدر بوده است برخی از افراد پس از عمل دامنه حرکاتشان نسبت به دیگران افزایش می یابد.

 

کمک به خود

چندین راه وجود دارد که شما می توانید به خود کمک کنید تا درد شانه بهبود پیدا کند:

مسکن ها


مسکن های ساده یا قرص ها و کرم های ضد التهاب به تسکین درد کمک می کنند، می توانید آنها را از داروخان تهیه کنید. اما نباید آنها را بیش از 2 هفته بدون تجویز پزشک استفاده کنید.
 

یخ

اگر شانه شما ملتهب شده است (احساس گرم تر بودن شانه نسبت به سایر قسمت هابا لمس آن) گذاشتن یخ روی آن مفید خواهد بود. یخ را به مدت 10 دقیقه یا بیشتر روی موضع دردناک قرار دهید و برای محافظت پوست آن را در یک حوله نمناک بپیچید.
 

استراحت و ورزش

سعی کنید بین فعالیت و استراحت تعادل برقرار کنید. سعی کنید از انجام حرکاتی که درد شانه را تشدید خواهد کرد اجتناب کنید، بویژه حرکاتی که باعث فاصله گرفتن بازو از بدن و قرار گرفتن آن بالاتر از شانه می شود. با اینحال بسیار مهم است که شما فعال باقی بمانید حتی اگر مجبورید از مقدار و شدت آنها بکاهید.
وقتی بازوی خود را برای انجام کاری بالا می آورید می توانید فشار یا کشش وارد بر شانه را به این صورت کاهش دهید:

  • آرنج خود را به صورت خمیده در جلوی بدن خود قرار دهید.
  • به هنگام بالا بردن بازو کف دست را رو به سقف نگهدارید.
  • وقتی بازو را پایین می آورید، آرنج خود را خم کرده و دست خود را به بدنتان نزدیک تر کنید.

یکی دیگر از ورزش های خوب برای شانه درد این است که با استفاده از بازوی سالم بازوی درناک را بالا بیاورید. برخی افراد به تجربه دریافته اند که قرار دادن یک کوسن یا حوله رول شده زیر بغل و به آرامی فشردن آن می تواند به تسکین درد کمک کند.
همچنین می توانید تمرینات ورزشی کششی، تقویتی و تثبیتی که باعث محافظت کمر می شود را انجام دهید.

 

حالت بدن

  • هیچگاه به حالت خمیده به جلو و با بازوهایی که در کنار بدن قرار دارد، ننشینید. این حالت درد شانه را تشدید خواهد کرد، بخصوص اگر درد شانه ناشی از مشکلات گردن باشد. هنگام نشستن یک بالش یا کوسن پشت کمر خود بگذارید و دستان خود را روی بالشی که بر روی پاهایتان گذاشته اید، قرار دهید.
اگر به هنگام دراز کشیدن شانه درد دارید کارهای زیر می تواند به شما کمک کند:
  • به سمت پهلویی که درد ندارد بخوابید و یک بالش زیر گردن خود قرار دهید. بازوی دردناک را روی بالشی در جلوی بدن خود قرار دهید. یک بالش هم پشت کمرتان بگذارید تا مانع از برگشتن شما در خواب به سمت دردناک شود.
  • اگر ترجیح می دهید که به پشت بخوابید یک یا دو بالش زیر بازوی دردناک بگذارید تا دستها به موازات شانه قرار گیرد.

کاهش فشار

معمولا بهتر است فعالیت های نرمال خود را ادامه دهید، اما سعی کنید بیش از اندازه فعالیت نکنید. سعی کنید آرام آرام فعالیت خود را شروع کرده و هر روز نسبت به روز قبل کمی بر شدت فعالیت های خود بیفزایید.
 

در خانه

  • موقع جارو زدن، صاف بایستید و جارو را نزدیک به خود نگهدارید. و از حرکات کوچک رفت و برگشتی استفاده کنید.
  • به هنگام اتو زدن، میز اتو باید در ارتفاع کمر شما باشد.
  • از چرخ خرید یا کوله پشتی برای حمل خریدهایتان استفاده کنید و یا اینکه خریدها را به دو بخش تقسیم کرده و هر کدام را در یک دست بگیرید. روش دیگر این است که می توانید از ساک های دارای دسته های بلند استفاده کنید بطوریکه دسته آن از شانه تا باسن کشیده شده باشد.

در محل کار

  • سعی کنید به هنگام نشستن یا ایستادن در محل کارتان، حالت بدن صحیح باشد. گردنتان را در حالت ثابت یا پیچ خورده (متمایل به یک طرف) نگه ندارید.
  • اگر از کامپیوتر استفاده می کنید، کیبورد و مانیتور باید حتما روبروی شما باشد، بنابراین مجبور نخواهید بود گردنتان را بچرخانید یا بدنتان را متمایل کنید.
  • به هنگام استفاده از تلفن، گوشی را بین سر و شانه تان ثابت نگه ندارید. (مقاله اصول ارگونومی مطالعه شود)
  • از انجام هر گونه کار دستی که به مفاصل گردن و شانه تان آسیب وارد کی کند پرهیز کنید.
  • اگر کارتان از نوع کارهای تکرار شونده و یا کارهایی است که در ان حالت بدن به فرم غیر اصولی است، بطوریکه به شانه آسیب وارد کرده و باعث ایجاد درد در آن خواهد شد، به فکر تغییر شغل خود باشید.

علائم:

بیماریهای مختلفی ساختارهای قفسه سینه یا شکم را تحت تاثیر قرار می دهند، مثل بیماریهای قلبی یا بیماری کیسه صفرا که می توانند باعث درد شانه شوند. شانه دردی که از جاهای دیگر بدن نشات گرفته باشد درد راجعه می گویند. شانه درد راجعه معمولا با حرکت دادن شانه بدتر نمی شود.

انواع بیماری های شانه


۱-التهاب حاد تاندون ( Acute calcific tendinitis)
گاهی التهاب تاندون در نتیجه رسوب کلسیم در تاندون است. هنوز به درستی مشخص نیست چرا در بعضی افراد رسوبات کلسیمی ساخته می شود. نشانه های این حالت همیشه مشخص نیست، اما گاهی باعث درد شدید و محدودیت در حرکات می شود.
تزریق مفصلی استروئیدها برای درمان این حالت مهمولا تجویز می شود، گاهی نیز پزشکان مجبورند رسوبات کلسیمی را از طریق عمل جراحی خارج کنند.


۲-التهاب تاندون دوسر یا بازویی ( Bicipital tendinitis)
در این حالت وقتی شخص بازوی خود را به سمت جلو می آورد و یا آرنج خود را خم می کند، احساس درد خواهد کرد. همچنین فرد نسبت به لمس حساسیت نشان می دهد در طول تاندونی که در جلوی مفصل شانه قرار گرفته است. در موارد نادر ممکن است تاندون دوسر پاره شود و باعث کبودی دقیقا بالای آرنج شود. در این حالت مشکلی از جهت حرکت برای شخص ایجاد نمیشود.


۳-شانه منجمد ( frozen shoulder)
شانه منجمد حالتی است که در آن بدلیل سفت و محکم شدن کپسول شانه، دامنه حرکات کاهش پیدا می کند. هنوز به درستی مشخص نیست چرا این حالت رخ می دهد اما گاهی بدنبال حوادث و یا حملات قلبی و مغزی بوجود می آید و در افراد دیابتی شایع تر است. این وضعیت معمولا خودبخود حل می شود اما کلیت بیماری گاه 2 تا 3 سال ادامه دارد.
درد ناشی از این وضعیت شبها شدیدتر است و ممکن است بیمار به مسکن ها نیاز پیدا کند. استفاده از دستگاه تحریک الکتریکی عصب پوستی (TENS) در کاهش درد موثر است.
فیزیوتراپی یا تزریق استروئید در شانه هم گزینه های پیشنهادی پزشکان است. چنانچه محدودیت در حرکات شانه ادامه داشته باشد ممکن است پزشک با عمل جراحی بسته کپسول را خارج کند و یا تحت جراحی همراه با بیهوشی تغییرات مورد نظر را اعمال کند. پس از عمل جراحی برای جلوگیری از بازگشت مجدد مشکل، فیزیوتراپی تجویز می شود.


۴-پوکی استخوان یا استئو آرتریت شانه
زمانیکه پوکی استخوان شانه را تحت تاثیر قرار می دهد معمولا در مفصل گلنوهومرال یا آکرومیوکلاویکولار است. در این حالت غضروف نازکتر شده و استخوان های اضافی یا استوفیت ها تشکیل می شوند که باعث تغییر شکل مفصل و نوع حرکت آن می شوند. در این شرایط بیمار احساس درد می کند و حرکات شانه وی محدود خواهد شد. اگر مفصل آکرومیوکلاویکولار دچار استئوآرتریت شده باشد وقتی فرد حرکات کششی انجام می دهد و یا بر روی سمتی که درگیر است می خوابد، احساس درد می کند.


۵-سندرم گیر افتادگی شانه (impingement syndromes)
در این بیماری وقتی فرد بازوی خود را از بدنش دور می کند احساس درد خواهد داشت و معمولا در ورزشکاران و کارگرانی که عمل دورکردن شانه را به صورت تکراری و در دامنه‌ای بیشتر از 90 درجه انجام می‌دهند، اتفاق می‌افتد، اگرچه احتمال درگیری در افراد کم تحرک نیز وجود دارد. علت بروز این حالت عدم وجود فضای کافی زیر آکرومیون برای تاندون ها جهت حرکت آزادانه است.
درمان هایی که برای این بیماری صورت می گیرد فیزیوتراپی و گاهی تزریق استروئید است که معمولا با بی حسی موضعی انجام می شود، محل تزریق داخل فضای زیر آکرومیون می باشد. چنانچه پس از گذشت چند ماه درد بهبود پیدا نکرد و یا اینکه مجددا بازگشت، پزشک جراحی را تجویز خواهد کرد.


۶-پلی میالژیا روماتیکا ( Polymyalgia rheumatica (PMR
پلی میالژیا روماتیکا باعث سفتی عضلات شانه و لگن می شود. این حالت ظرف یک هفته یا بیشتر و به سرعت توسعه پیدا کرده ،کمربند لگنی را مبتلا کرده و صبح ها بدتر است. اگر شما در هر دو شانه درد دارید و تب و احساس ناخوشی می کنید باید سریعا به پزشک مراجعه کنید چرا که پلی میالژیا روماتیکا می تواند در مراحل اولیه عوارضی مثل التهاب رگهای خونی ایجاد کند. PMR به درمان با قرص های استروئیدی به خوبی پاسخ می دهد، اگرچه ممکن است بیمار مجبور باشد یک سال یا بیشتر این داروها را مصرف کند.


۷-دردهای ارجاعی؛ گردن درد
گاهی گردن درد باعث احساس درد در قسمت بالای خارجی بازو می شود. پزشک قادر است علت درد را تشخیص دهد اما گاهی تشخیص وقتی تایید می شود که فیزیوتراپی گردن منجر به تسکین و بهبود درد شانه شود.


۸-آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید ممکن است باعث التهاب شود که این التهاب پوشش کپسول مفصل را تحت تاثیر قرار می دهد اما ممکن است پس از مدتی موجب آسیب غضروف، استخوان و رباط ها شود. هنوز هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما با درمان های موجود می توان علائم بیماری را تخفیف داد و یا حتی از پیشرفت بیشتربیماری جلوگیری کرد.


۹-پارگی ماهیچه روتاتور کاف
پارگی روتاتور کاف معمولا در افراد بالای 40 سال شایع است. این حالت همیشه بعلت صدمه بوجود نمی آید و حتی گاه فرد به یاد نمی آورد کی و چگونه به خودش آسیب رسانده است. از نشانه های این حالت آن است که فرد به درستی نمی تواند بازویش را بالا بیاورد، بویژه بالاتر از ارتفاع شانه اش. این حالت همیشه با درد همراه نیست و گاهی هم تا چند هفته قبل از اینکه حرکات فرد را محدود کند، برای او درد و ناراحتی ایجاد خواهد کرد. ماهیچه های بین گردن و شانه تمایل دارند فقدان حرکت در ماهیچه روتاتور کاف را جبران کنند که منجر به خمیده شدن شانه می شود.
در این حالت معمولا فیزیوتراپی گزینه پیشنهادی خوبی است، گاهی نیز پزشک ناچار است برای اصلاح پارگی این ماهیچه عمل جراحی انجام دهد.