بونیون (Bunion)

بونیون برآمدگی استخوانی است که بر روی مفصل در قاعده انگشت شست تشکیل می شود. بونیون وقتی تشکیل می شود که انگشت شست بر علیه انگشت بعدی فشار وارد می کند و مفصل انگشت شست را وادار می کند تا بزرگتر و برآمده شود. پوست پا در قسمت بونیون معمولا قرمز و دردناک است.
پوشیدن کفش نامناسب، تنگ و باریک به تشکیل بونیون کمک می کند یا شرایط بونیون موجود را بدتر می کند. بونیون ها ممکن است در نتیجه یک نقص ساختاری ارثی، فشار روی پا یا یک بیماری مثل آرتریت ایجاد شوند.
بونیون های کوچکتر نیز می توانند روی مفصل انگشت کوچک تشکیل شوند.

تشخیص:

تشخیص این بیماری به وسیله معاینه بالینی و در برخی مواقع به خاطر بررسی عوارض ایجاد شده به کمک رادیوگرافی می باشد

 

دلایل:

تئوری های زیادی درباره چرایی تشکیل بونیون وجود دارد اما علت دقیق نامعلوم است. عوامل احتمالا شامل موارد زیر است:
  • پا داراری خصوصیات خاصی است که به ارث رسیده است
  • آسیب های پا
  • بدشکلی (دفورمیتی) هایی که هنگام تولد دیده می شود (مادرزادی)
در این باره که آیا پوشیدن کفش تنگ، پاشنه بلند یا نوک باریک می تواند باعث بونیون شود یا اصلا نوع پوشش پا در تشکیل بونیون تاثیرگذار است یا خیر، بین محققان اختلاف نظر وجود دارد.
بونیون ممکن است با انواع خاصی از آرتریت بخصوص انواع التهابی آن مثل آرتریت روماتوئید در ارتباط باشد.
 
عواملی وجود دارد که ممکن است شانس ابتلا به بونیون را افزایش دهد:
  • پوشیدن کفش پاشنه بلند، تنگ یا باریک
  • آرتریت روماتوئید
  • به ارث بردن شکل خاصی از نواقص پا

مراقبت:

اغلب موارد انحراف شست پا بدون نیاز به عمل جراحی قابل درمان هستند. پزشک معمولاً در ابتدا سعی میکند بدون انجام عمل جراحی این عارضه را درمان کند و تنها در صورت عدم موفقیت، ممکن است تصمیم به استفاده از جراحی بگیرد. طبق یک قاعده کلی اگر انحراف شست پا درد نداشته باشد لزوما نیاز به عمل جراحی ندارد. حتی در مواردی که این انحراف همراه درد باشد در بسیاری اوقات میتوان با پوشیدن کفش مناسب درد را از بین برد.
 

در پوشیدن کفش به نکات زیر دقت کنید:

  • هیچوقت معیار شما برای انتخاب اندازه کفش شماره ای که روی آن نوشته شده است نباشد. این اندازه ها بر حسب شکل و سازنده کفش متفاوت است. همیشه کفش را به پا کرده و امتحان کنید.
  • کفشی را انتخاب کنید که تا حد امکان به شکل پایتان باشد.
  • در بسیاری افراد یک پا بزرگتر از پای دیگر است. کفشتان را برحسب پای بزرگترتان انتخاب کنید.
  • کفش را در عصر ها بخرید چون در این موقع از روز پای شما در حداکثر اندازه خود است.
  • وقتی برای امتحان کردن کفش سرپا می ایستید باید حدود یک سانتیمتر در جلوی بلندترین انگشت پایتان در داخل کفش فضای خالی وجود داشته باشد.
  • مطمئن شوید پنجه کفشتان به اندازه پنجه پایتان است. پنجه پهن ترین قسمت پا و کفش است.
  • هیچوقت کفش تنگ نخرید و فکر نکنید کفش بتدریج و با پوشیدن جا باز میکند.
  • پاشنه پا در عین اینکه باید در کفش احساس راحتی کند، باید فیت هم باشد. پشت کفش باید پاشنه پایتان را کاملا دربر گرفته و اجازه سرخوردن و حرکت در کفش را به آن ندهد.
  • با کفش چند قدم راه بروید تا مطمئن شوید اندازه پای شما است.

جراحی 

قاعده کلی، شروع درمان با روش های غیر جراحی است. اگر این روش ها موثر واقع نشدند عمل جراحی میتواند به شما کمک کند. ۹۰-۸۵ درصد کسانی که برای درمان انحراف شست جراحی شده اند از نتیجه درمان راضی هستند. در حالات زیر معمولاً شما نیاز به عمل جراحی دارید.

  • درد شدید در پنجه پا که مانع از انجام فعالیت های روزمره زندگی میشود. درد یکه نمیگذارد شما خوب راه بروید و کفش بپوشید ( البته منظور کفش های راحت است).
  • تورم و التهاب مفصل شست پا که با استراحت و دارو خوب نمیشود.
  • در مواقعی که شست پا کاملاً به طرف دیگر انگشتان پا منحرف شده است.
  • خشکی و محدودیت حرکت در شست پا
  • وقتی درد با داروی مسکن و پوشیدن کفش مناسب بهبود نمیابد.
  • گاهی انحراف شست پا در سنین نوجوانی در حدود سنی ۱۵-۱۰ سال بخصوص دختران بوجود میاید. در این سنین اصلاً توصیه به عمل جراحی نمیشود چون احتمال عود زیاد است.

هالوکس والگوس نوعی انحراف انگشتان کف پا است که در آن مفصل متاتارسوفالاتژیال Metatarsophalangeal یعنی مفصلی که شست را به کف پا متصل میکند به طرف داخل برجسته شده و یک برآمدگی در سطح داخلی پنجه پا بوجود آید. به این برجستگی بونیون Bunion میگویند.

هدف اعمال جراحی که در درمان انحراف شست پا یا هالوکس والگوس بکار برده میشوند از بین بردن درد و تصحیح تغییر شکلی است که در پنجه پا بوجود آمده است.
معمولا جراح بر اساس شرایط بیمار و علل زمینه ای روش جراحی خاصی را مانند ترمیم تاندون های اطراف شست و یا آرترودز( خشک کردن مفصل)، تراشیدن برجستگی استخوان و ... انتخاب می کند

 عوارض بعد از جراحی این بیماری در کمتر از ده درصد موارد بوجود میاید. این عوارض عبارتند از عفونت، عود انحراف شست، آسیب به اعصاب پا و بهبود نیافتن درد. اگر بعد از جراحی عارضه ای پیش بیاید نیاز به درمان دارد

 

کمک به خود

 موفقیت در درمان بیماری هالکوس ولگوس تا حدود زیادی وابسته به این است که شما تا چه حد دستورات پزشک را رعایت میکنید. پس همکاری بین پزشک و بیمار اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد.

پس از عمل جراحی موارد زیر مورد توجه می باشد.

  • در حین ترخیص از بیمارستان پای شما با باند پانسمان شده است. ممکن است پای شما را گچ گرفته باشند یا پای شما را در کفش طبی خاصی گذاشته باشند. معمولاً بخیه ها بعد از دو هفته خارج میشوند ولی پای شما باید تا ۸-۶ هفته حمایت شود. پانسمان های خود را دست نزنید و همیشه آنها را خشک نگه دارید. در حین حمام، پای خود را در کیسه پلاستیکی بگذارید تا خیس نشود.
  • ممکن است پزشک جراح شما از شما بخواهد تا در چند روز اول بعد از جراحی برای راه رفتن از واکر یا عصا استفاده کنید. با بهبودی بیشتر زخم، شما خواهید توانست بیشتر روی پایتان وزن بگذارید با این حال سعی کنید در چند هفته اول بعد از جراحی زیاد راه نروید. معمولاً بعد از گذشت یک هفته از جراحی میتوانید رانندگی کنید.
  • در چند روز اول بعد از جراحی دراز بکشید و با گذاشتن چند بالشت در زیر پایتان آنرا بالا نگه دارید. برای کاهش درد و تورم با صلاحدید پزشک معالج میتوانید از سرمای موضعی استفاده کنید. تا حدود شش ماه بعد از جراحی قدری تورم در ناحیه شست خواهید داشت. بعد از برداشتن کلی پانسمان ها، تا چند ماه سعی کنید از کفش های راحت مثل کفش های ورزشی استفاده کنید.
  • نرمش های خاصی برای افزایش انعطاف پذیری پا و تقویت عضلات پا به شما آموزش داده میشود. آنها را انجام دهید.
  • داروهایی را که پزشک معالج بعد از جراحی برای شما تجویز میکند شامل چند روز استفاده از آنتی بیوتیک برای پیشگیری از ایجاد عفونت در محل جراحی و مصرف داروهای ضد درد است. از آنها استفاده کنید.

علائم:

  • برآمدگی بر روی قسمت بیرونی قاعده انگشت شست
  • تورم، قرمزی یا درد در اطراف مفصل انگشت شست
  • میخچه یا پینه که اغلب در جاییکه انگشت اول و دوم روی هم افتاده اند تشکیل می شوند
  • درد مداوم یا متناوب
  • محدودیت حرکتی انگشت شست در صورتیکه التهاب مفصل انگشت شست را تحت تاثیر قرار دهد

عوارض بونیون

اگرچه داشتن بونیون همیشه باعث مشکل نمی شود اما بونیون زائده ای دائمی است که تنها با جراحی اصلاح می شود. عوارض احتمالی شامل موارد زیر است: