چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاعی داریم؟

یکی از علل شایع کمردرد تنگی کانال نخاعی است. تنگی کانال نخاعی بیماری افراد میانسال و مسن است.

می دانیم که نخاع در درون کانال استخوانی قرار دارد که از پشت سر هم قرار گرفتن مهره ها تشکیل شده است. اگر به دلایلی این کانال تنگ شود فضای مورد نیاز نخاع کم شده و به آن فشار وارد می شود. این فشار همچنین به اعصابی که از نخاع خارج می شوند و به اندام تحتانی می روند وارد می شود که موجب بروز علائم بیماری می شود. کانال نخاعی در هر قسمتی از مسیر خود می تواند تنگ شود. این تنگی در ستون فقرات گردنی و یا کمری علائم متفاوتی دارد.

 

چگونه بفهمیم تنگی کانال نخاعی داریم؟

مهمترین علائم تنگی کانال نخاع کمری عبارتند از:

● کمردرد ممکن است باشد و ممکن است نباشد.

● درد سوزاننده در باسن و اندام های تحتانی: این احساس درد و سوزش بر اثر همان فشاری است که روی ریشه های عصبی وارد می شود. اعصابی که از نخاع خارج و به اندام تحتانی می روند اگر تحت فشار باشد درد در محلی احساس می شود که آن اعصاب باید در نهایت به آنجا بروند. بطور مثال اگر عصبی که به پشت ساق می رود و حس آنجا را تامین می کند تحت فشار قرار گیرد درد در پشت ساق احساس می شود.

● احساس بی حسی یا گزگز و سوزن سوزن شدن در باسن و ران و ساق پا: این نشانه هم بر اثر فشار به اعصاب بروز می کند.

● ضعیف شدن عضلات ران و ساق: وقتی فشار به عصب بیشتر می شود کارکرد حرکتی عصب هم مختل می شود. عضلاتی که آن عصب به آنها می رسد ضعیف می شوند و فرد احساس ضعف و سنگینی در هر دو اندام تحتانی می کند. ممکن است بیمار کلاً توانایی بالا آوردن مچ پایش را از دست بدهد و موقع راه رفتن پایش را روی زمین بکشد.

● درد هنگام نشستن و خم شدن به جلو کمتر می شود. در خم شدن به جلو و نشستن فضای بین مهره ای یعنی همان دهانه ای که ذکر کردیم بازتر و فشار روی عصب کمتر می شود پس علائم بیمار در این وضعیت کاهش پیدا می کند.

 

علل تنگی کانال نخاعی کمری

استخوان های ستون فقرات در یک ستون از جمجمه تا دنبالچه قرار می گیرند. ستون فقرات با تشکیل کانال نخاعی از طناب نخاعی محافظت می کنند.

برخی از افراد با یک کانال نخاعی کوچک به دنیا می آیند. اما بیشتر تنگی های نخاعی زمانی اتفاق می افتد که فضای باز در ستون فقرات به دلیلی کاهش می یابد. علل تنگی کانال نخاعی عبارتند از:

● فتق دیسک: شروع این بیماری با پیر شدن دیسک بین مهره ای است. با افزایش سن، دیسک بین مهره ای محتوای آب خود را از دست داده و چروکیده و کوچک میشود. کاهش ارتفاع دیسک موجب میشود مهره ها به یکدیگر نزدیک تر شوند و این نزدیک شدن مهره ها دو مشکل را ایجاد میکند. یکی اینکه سوراخ یا دهانه ای که بین دو مهره مجاور هم و در دو طرف آنها قرار دارد تنگ میشود. این دهانه ها محل خروج ریشه های عصبی از نخاع هستند. پس به این اعصاب فشار وارد میشود. مشکل دیگر اینست که با نزدیکتر شدن مهره ها به هم فشار بیشتری به مفاصل بین مهره ها وارد میشود که آنهم به نوبه خود موجب آرتروز و سائیدگی مفصل می شود.

● خارهای استخوانی: ساییدگی استخئان ها ناشی از آرتریت می تواند باعث رشد استخوان اضافی روی ستون فقرات شود. این باعث ایجاد خارهای استخوانی می شود که می توانند به کانال نخاع فشار وارد کنند. بیماری پاژه نیز می تواند باعث رشد استخوان اضافی روی ستون فقرات شود.

● رباط های ضخیم: رباط ها طناب‌های قوی هستند که به نگه داشتن استخوان‌های ستون فقرات در کنار هم کمک می‌کنند. با افزایش سن رباط ها به مرور زمان سفت و ضخیم می‌شوند. رباط های ضخیم می توانند به کانال نخاع فشار وارد کنند.

● تومورها: رشد تومور در کانال نخاعی به ندرت اتفاق می افتد اما در صورت بروز می توانند باعث فشار به کانال نخاعی شوند.

● آسیب های ستون فقرات: تصادفات رانندگی و سایر آسیب‌ها می‌توانند باعث شکستن یا جابجایی استخوان‌های ستون فقرات از جای خود شوند. تورم بافت مجاور بلافاصله پس از جراحی کمر نیز می تواند بر نخاع یا اعصاب فشار وارد کند.

 

درمان تنگی کانال نخاعی

گرچه این درمان ها فضای مورد نیاز عصب را برای آن بیشتر نمی کنند ولی بسیاری از بیماران با این درمان ها احساس راحتی بیشتر می کنند. مهمترین آنها عبارتند از :

    •    فیزیوتراپی : شامل انجام نرمش هایی برای افزایش قدرت انعطاف ستون مهره و افزایش قدرت عضلات شکم و عضلات اطراف ستون مهره

    •    کشش ستون مهره : تاثیر آن در افراد مختلف متفاوت است و همه به آن عقیده ندارند

    •    داروهای ضد التهاب : مثل ایبوپروفن یا سلکسیب با کاهش التهاب در اطراف عصب می توانند شدت علائم را کاهش دهند.

    •    تزریق کورتیکوستروئید : با تزریق این داروها در اطراف نخاع توسط پزشک معالج التهاب کاهش پیدا می کند و درد و علائم حسی کمتر می شود.

    •    طب سوزنی : ممکن است در بعضی افراد درد و علائم را کاهش دهد.

    •    مانیپولاسیون : ممکن است در بعضی افراد بتواند درد را کاهش دهد.

 

بیشتر بخوانید: درمان تنگی کانال نخاعی با ورزش

 

 درمان جراحی تنگی کانال نخاع کمری

 در افرادی که به درمان های غیر جراحی جواب مطلوب نمی دهند و درد و علائم حسی زندگی روزمره آنها را مختل کرده است جراحی توصیه می شود. دو نوع درمان جراحی برای این بیماران استفاده میشود:

 1- لامینکتومی: در این روش قسمتی از استخوان های طبیعی مهره، استخوان های اضافی تشکیل شده و لیگامان های کلفت شده خارج می شوند. این جراحی را دکمپرشن هم می گویند چون موجب رفع فشار از روی اعصاب می شود.

 2- جوش دادن با فیوژن مهره ها: در کسانی انجام می شود که در آنها سائیدگی مفاصل بین مهره ای موجب ناپایداری مهره ها شده است. در این روش بعد از دکمپرشن و برداشتن فشار از روی اعصاب، مهره های مجاور به هم جوش داده می شوند. در این روش از پیوند استخوان و از وسایل فلزی مانند پیچ و میله ممکن است استفاده شود تا مهره ها زودتر و بهتر جوش بخورند.