9 علت نفخ شکم که نباید نادیده بگیرید

امروزه «نفخ» یکی از دردهای فراگیر مردم است. عوامل مختلفی باعث بروز نفخ در بدن می شوند؛ از عدم تحمل لاکتوز گرفته تا مشکلات جدی مانند سرطان. اما از کجا متوجه می شوید نفختان ناشی از یک مشکل جدی است یا عاملی است که اهمیت چندانی ندارد؟
به گزارش «بهپو»، آشنایی با علایم هشدار دهنده بیماری های خطرناکی که منجر به نفخ می شوند از ضروریات است. در این مقاله به 9 تا از مهم ترین بیماری ها اشاره می کنیم.

علایم و نشانه های هشدار دهنده

کاهش وزن، یکی از علایم هشدار دهنده مهم نفخ شدید است. اگر بدون تغییر رژیم غذایی یا فعالیت ورزشی وزنتان کم شود می بایست علت آن را بررسی کنید، به ویژه اگر 10 درصد یا بیشتر از وزنتان را از دست بدهید. تومور روده باعث فشار به روده می شود و بعد از خوردن غذای اندکی احساس سیری ایجاد می کند یا موادی ترشح می کند که اشتها را کم می کنند.
آسیت به تجمع غیر عادی مایعات –آب آوردگی- در شکم یا لگن می گویند که باعث نفخ، اضافه وزن و افزایش سریع دور کمر می شود. آسیت معمولا در اثر بیماری های کبد ایجاد می شود، اما 10 درصد اوقات علت آن سرطان است. حجم زیاد مایعات در شکم، شما را مثل خانم های باردار نشان می دهد. زردی و نفخ هم زمان ممکن است نشانه سرطان کبد باشد، البته احتمال ابتلا به انواع خوش خیم بیماری کبد مانند هپاتیت هم وجود دارد.
شکم درد شدید و نفخی که ناگهان بروز می کنند به ویژه وقتی استفراغ و حالت تهوع هم داشته باشید احتمالا نشانه ای از انسداد روده در اثر زخم یا فشار تومور روده است. برای جلوگیری از عوارضی مثل سوراخ شدن روده –که کشنده است- باید به فوریت های پزشکی مراجعه کرد. انسداد روده دردناک است، زیرا بخش بالایی قسمت مسدود شده، با پر شدن غذا و مایع گوارشی کش می آید و درد ایجاد می کند. این درد شدید است و ممکن است نوسانی باشد، زیرا هر بار که روده برای گذراندن مواد غذایی از ناحیه مسدود تلاش می کند درد شدیدی ایجاد خواهد شد.
خون در مدفوع یا خونریزی از واژن بین دو عادت ماهانه یا خونریزی واژینال بعد از یائسگی همه باعث بروز نفخ شدید می شوند. خوشبختانه شایع ترین علت این علایم – همورویید، نامنظمی پریود، فیبروم یا آتروفی آندومتر- جدی نیستند. اما خونریزی همیشه باید تحت بررسی قرار بگیرد، زیرا می تواند نشانه سرطان به ویژه سرطان کولن یا رحم باشد.
تب همراه با نفخ معمولا در اثر عفونت یا التهاب است. اگر گلبول های سفید زیاد شوند باید به سرعت علایم عفونت بررسی شوند، به ویژه دستگاه گوارش، دستگاه ادراری و لگن را باید تحت ارزیابی قرار داد.

9 دلیل نفخ شدید که باید آنها را بشناسید

1-سرطان تخمدان

سرطان تخمدان شایع ترین سرطان زنان نیست، اما یکی از سرطان های کشنده است. با اینکه سرطان تخمدان پنجمین سرطان شایع زنان است، ولی تعداد تلفات آن از تمام سرطان های دستگاه تناسلی بیشتر است و معمولا زنان بالای 50 سال را درگیر می کند. از جمله عوامل خطرساز سرطان تخمدان، باردار نشدن یا بارداری در سنین بالا، چاقی، سابقه خانوادگی سرطان تخمدان، ابتلا به عارضه ژنتیکی خاص و درمان طولانی مدت جایگزینی هورمون هستند. نفخ دایم، زود سیر شدن و درد لگن از جمله علایم شایع سرطان تخمدان هستند.

اگر نگران ابتلا به سرطان تخمدان باشیم چه کنیم ؟
انجام معاینه های لگن یا سونوگرافی ترانس واژینال بهترین راه تشخیص سرطان تخمدان است. آزمایش خون CA-125 روش مطمئنی برای غربالگری این سرطان نیست، اما بعد از تشخیص، کمک شایانی به درمان می کند.

2-سرطان رحم

سرطان رحم علاوه بر نفخ باعث خونریزی های غیر عادی واژن، ترشحات آبکی یا خون آلود واژن، درد لگن یا درد به هنگام مقاربت یا دفع ادرار می شود. اما باید بدانید که گاهی در مرحله اولیه سرطان رحم به جز نفخ و تغییر عادت های گوارشی، مثلا بروز ناگهانی یبوست، نشانه دیگری وجود ندارد. از جمله عوامل خطرساز مهم می توان به مصرف تاموکسیفن، مصرف مکمل های استروژن که پروژسترون ندارند، پرتو درمانی، سابقه خانوادگی سرطان رحم یا سابقه خانوادگی نوعی سرطان کولون به نام سندرم لینچ اشاره کرد.

اگر نگران ابتلا به سرطان رحم باشیم چه کنیم ؟
ترکیبی از علایم بالا به ویژه اگر سابقه خانوادگی شدید یا عامل خطرساز اضافی داشته باشید می توانند در بررسی سرطان رحم کمک کنند. برای ارزیابی های دقیق تر معمولا معاینه لگن و تصویربرداری هایی مانند سونوگرافی یا سی تی اسکن انجام می شود. خوشبختانه سرطان های تهاجمی هم اگر زود تشخیص داده شوند قابل کنترل و درمان هستند.

3-سرطان کولن

سرطان کولون باعث انسداد روده می شود و نفخ شدید ایجاد می کند. اگر سرطان، انتهای کولن –رکتوم یا سیگمویید- را درگیر کرده باشد بروز خونریزی و یبوست طبیعی است. سرطان کولن دومین علت مرگ غیر سیگاری ها در امریکاست.

اگر نگران ابتلا به سرطان کولن باشیم چه کنیم ؟
با اعمال تغییراتی در شیوه زندگی و انجام منظم کولونوسکوپی می توان از سرطان کولن پیشگیری کرد. برخی از مطالعات نشان می دهند تغییر رژیم غذایی و مصرف بیشتر سبزیجات و مواد مغذی خطر ابتلا به سرطان کولن را نصف می کند. اگر فکر می کنید در معرض این بیماری قرار دارید بهتر است یک کولونوسکوپی انجام دهید.

4-سرطان پانکراس

سرطان پانکراس یکی از سرطان های بسیار مهاجم است که عده کمی از آن جان سالم به در می برند. نفخ به همراه زردی –زردشدن سفیدی چشم و پوست، کاهش وزن، بی اشتهایی و درد بالای شکم که به پشت می زند علایم نگران کننده ای هستند که ممکن است نشان از سرطان پانکراس داشته باشند. بروز یکباره دیابت به همراه نفخ، کاهش وزن و درد شکم از جمله نشانه های سرطان پانکراس هستند.

اگر نگران ابتلا به سرطان پانکراس باشیم چه کنیم ؟
خوشبختانه سرطان پانکراس علت شایع نفخ نیست، اما اگر دچار نفخ شده اید تشخیص زودهنگام کمک زیادی به درمان خواهد کرد. در صورت مشاهده علایم بالا به سرعت در پی انجام آزمایش های غربالگری باشید.

5-سرطان معده

سرطان معده معمولا در مراحل اولیه بی علامت است یا علایم مبهمی مثل نفخ، سوء هاضمه و احساس پری بخش بالایی شکم خواهید داشت. این سرطان مثل سرطان پانکراس در مراحل پیشرفته علایم بیشتری مثل کاهش وزن، تهوع و درد شکم از خود نشان می دهد.

اگر نگران ابتلا به سرطان معده باشیم چه کنیم ؟
عفونت ناشی از «هلیکوباکتری پیلوری» احتمالا مهم ترین عامل ابتلا به سرطان معده است. بنابراین اگر تصور می کنید در معرض خطر هستید انجام آزمایش تشخیص اچ پیلوری ضروری است. وجود نیترات و نیتریت در گوشت های فراوری شده و دودی عامل خطرساز سرطان معده است. در تعداد اندکی از افراد، سرطان معده دارای عامل ژنتیک است.

6-بیماری کبد

بیماریهای کبد بیشتر اوقات خوش خیم است، اما ممکن است سرطان اندام های دیگر به آن سرایت کند. وقتی سلول های سرطانی وارد جریان خون می شوند در نهایت می بایست در کبد تصفیه شوند. در این شرایط کبد هم درگیر سرطان می شود. نفخ به همراه آسیت و زردی نشانه سرطان اولیه کبد یا سرطانی است که در کبد منتشر شده است. سرطان کبد معمولا در کسانی که سابقه هپاتیت یا مصرف شدید الکل دارند دیده می شود.

اگر نگران ابتلا به بیماری کبد باشیم چه کنیم ؟
اگر فکر می کنید احتمالا به بیماری کبد مبتلا شده اید برای انجام معاینات کامل، سونوگرافی شکم و آزمایش خونی که فاکتور های کبدی را بررسی می کنند، به پزشک مراجعه کنید. بعضی از بیماری های کبدی با تغییرات رژیم غذایی بهبود می یابند که از آن جمله می توان به مصرف سبزیجات سبز برگ و حبوبات و همچنین کاهش مصرف نشاسته و پروتیین حیوانی و غذا های شیرین اشاره کرد. در برخی موارد باید پزشک دارو تجویز کند.

7-دیورتیکولیت

در اثر عفونت یا التهاب ضایعه ای کوچک در کولون به نام دیورتیکول ایجاد می شود. دیورتیکولیت معمولا افراد بالای 50 سال را درگیر می کند و اغلب با درد و حساسیت به لمس در ناحیه شکم، بی اشتهایی، تب و یبوست یا اسهال همراه است.

اگر نگران ابتلا به دیورتیکولیت بودیم چه کنیم؟
عود دیورتیکولیت را می توان به چند روش درمان کرد:

استراحت دادن به روده: نخوردن و نیاشامیدن چیزی، رژیم مایعات
مصرف آنتی بیوتیک: اگر تب و درد شدیدی داشتید یا تعداد گلبول های سفیدتان زیاد شده بود
کنترل درد

اگر حساسیت شدید به لمس داشته باشید احتمالا پزشک برای مشخص کردن آبسه از سی تی اسکن استفاده می کند. در موارد شدید پزشکان آبسه ها را تخلیه می کنند یا ناحیه درگیر را با جراحی خارج می کنند. هرچه محتویات روده بیشتر روی ضایعات دیورتیکول قرار بگیرند احتمال ابتلا به دیورتیکولیت بیشتر است. بنابراین می بایست از ابتلا به یبوست جلوگیری کرد. اگر یکی از موارد حاد دیورتیکولیت را از سر گذراندید می توانید با مصرف فیبر زیاد به حالت طبیعی برگردید و احتمال ابتلای دوباره را کاهش دهید.

8-بیماری التهابی لگن

بیماری التهابی لگن زمانی بروز می کند که غشای پوششی رحم، لوله های فالوپ یا تخمدان ها عفونت کنند. معمولا این عفونت ها ناشی از بیماری های منتقله جنسی مانند کلامیدیا یا گنوره –سوزاک- هستند. ممکن است در طول زایمان، سقط عمدی یا ناخواسته جنین یا با قرار دادن آی یو دی هم دچار این عفونت شوید. نفخ به همراه تب، درد و حساسیت به لمس در ناحیه لگن به اضافه ترشحات واژنی علایمی است که در بیماری التهابی لگن دیده می شود.

اگر نگران ابتلا به بیماری التهابی بودیم چه کنیم؟
معاینه دقیق و درمان با آنتی بیوتیک از جمله روش های ضروری درمان هستند. درمان نکردن این بیماری می تواند به ناباروری یا بارداری خارج از رحم – بارداری خطرناک و تهدید کننده زندگی «EP»- منجر شود. اگر دچار نفخ، خونریزی یا ترشح از واژن و درد لگن یا بخش پایینی شکم شده اید و احتمال می دهید باردار باشید برای بررسی التهاب لگن بی درنگ به پزشک مراجعه کنید.

9-بیماری کرون

کرون یک بیماری خود ایمنی است که دستگاه گوارش را درگیر می کند و معمولا در کولن یا روده کوچک بروز می کند. ممکن است بین بروز علایم اولیه تا تشخیص این بیماری سال ها فاصله بیفتد. نفخ، یکی از علایم اولیه بیماری کرون است. کرون باعث تنگی روده ها و در نهایت انسداد آنها می شود. نفخ شدید، کاهش وزن و تهوع و استفراغ بعد از غذا هم از دیگر علایم این بیماری است. وقتی بیماری کرون، کولن را درگیر می کند معمولا فرد دچار اسهال خونی می شود. علایم محتمل دیگری که خارج از دستگاه گوارش بروز می کنند زخم های دهانی، درد مفاصل، ضایعات پوستی و التهاب چشم ها هستند.

اگر نگران ابتلا به بیماری کرون بودیم چه کنیم؟
تشخیص بیماری کرون چالش بر انگیز ترین بخش این بیماری است. ممکن است کولونوسکوپی و اشعه ایکس التهاب را -که معمولا در انتهای روده کوچک بروز می کند- نشان ندهند. اندوسکوپ به خوبی به ناحیه انتهایی روده کوچک دسترسی ندارد. ممکن است به تصویر برداری های تشخیصی پیچیده تر مثل ام آر آی، سی تی اسکن و اندوسکوپی کپسولی نیاز داشته باشید. بیماری کرون مثل خواهرش –کولیت اولسراتیو– با تغییر در شیوه زندگی قابل درمان است. این تغییرات شامل اصلاح رژیم غذایی، مصرف مکمل ها و داروهای تجویزی پزشک می شوند که می توانند نقش مهمی در کنترل نفخ و التهاب ناشی از بیماری کرون بازی کنند.
به گزارش «بهپو» و به نقل از «اوری دی هلث»، خبر خوب این است که بیشتر مبتلایان به نفخ دچار سرطان، عفونت و التهاب نیستند، اما اگر تردید دارید که ممکن است عامل نفختان جدی باشد بهتر است به پزشک مراجعه کنید./

اخبار و مقالات