آپاندیسیت (Appendicitis)

 آپاندیسیت یک بیماری است که طی آن آپاندیس شما ملتهب و پر از چرک می‌شود. آپاندیس یک کیسه انگشتی‌شکل است که از روده بزرگ منشعب شده و سمت راست پایین شکم قرار دارد. برای این ساختار کوچک هیچ گونه کارکرد ضروری شناخته نشده اما این به آن معنی نیست که نمی‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند. آپاندیسیت دردی را ایجاد می‌کند که معمولا در اطراف ناف شما شروع شده و سپس به سمت راست پایین شکم منتقل می‌شود. درد آپاندیسیت معمولا طی یک دوره 18-12 ساعته افزایش می‌‌یابد و در نهایت بسیار شدید می‌شود.

آپاندیسیت هر شخصی را می‌تواند تحت تاثیر قرار دهد اما اغلب در افراد سنین 30-10 سال رخ می‌دهد. درمان استاندارد آپاندیسیت عمل جراحی جهت برداشتن آپاندیس است.

تشخیص:

آزمایشات و روش‌های مورد استفاده برای تشخیص آپاندیسیت عبارتند از:
  • معاینه فیزیکی جهت ارزیابی درد شما: پزشک ممکن است فشار ملایمی را روی ناحیه دردناک اعمال کند. هنگامی که فشار به طور ناگهان برداشته شود، غالبا درد آپاندیسیت تشدید می‌شود. این امر علامت آن است که صفاق مجاور ملتهب شده است. سایر نشانه‌هایی که پزشک به آنها توجه می‌کند شامل سفتی شکم و تمایل به سفت کردن ماهیچه‌های شکم در پاسخ به فشار وارده روی آپاندیس ملتهب است.
  • آزمایش خون: به پزشک شما امکان بررسی افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون را می‌دهد که نشان دهنده وجود عفونت است.
  • آزمایش ادرار: پزشک شما ممکن است از شما درخواست انجام آزمایش ادرار کند تا مطمئن شود که دلیل درد شما عفونت مجاری ادراری یا سنگ کلیه نیست.
  • تصویربرداری: همچنین پزشک شما ممکن است جهت کمک به تائید آپاندیسیت یا یافتن سایر علل درد شما درخواست انجام تصویربرداری شکم را با استفاده از اشعه ایکس، سونوگرافی یا سی‌تی اسکن دهد.

تشخیص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های افتراقی

همان طور که گفته شد، هر درد شکمی آپاندیسیت نیست. در اینجا بیماری‌ها را فهرست می‌کنیم که ممکن است در هنگام بروزشان مردم تصور کنند دچار آپاندیسیت شده‌اند:
  • دردهای با منشا روده باریک: بیماری کرون، انسداد روده باریک، اسهال.
  • دردهای با منشا روده بزرگ: سرطان کولون، کولیت زخمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شونده، التهاب باکتریایی، کولیت آمیبی یا سلی، یبوست.
  • دردهای دستگاه ادرای‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تناسلی: عفونت مثانه و کلیه، سنگ ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کلیه.
  • دردهای مامایی: آبسه لوله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ تخمدانی، پیچ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خوردگی تخمدان، پارگی کیست تخمدان، حاملگی خارج رحمی.
سایرموارد: ذات‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌الریه لوب پایین و راست، درد ارجاعی مفصل ران.

دلایل:

علل ایجاد کننده
علل آپاندیسیت همیشه مشخص نیست. گاهی اوقات آپاندیسیت می‌تواند در نتیجه یکی از علل زیر رخ دهد:
  • انسداد: باقیمانده مواد غذایی یا یک قطعه مدفوع سخت (مدفوع سنگ‌مانند) می‌تواند سبب مسدود شدن دهانه مجرای آپاندیس شما شود.
  • عفونت: همچنین آپاندیسیت ممکن است به دنبال عفونتی مانند عفونتی ویروسی دستگاه گوارش یا در نتیجه سایر انواع التهاب ایجاد شود.
در هر دو مورد، باکتری داخل آپاندیس به سرعت تکثیر شده، سبب التهاب، تورم و تجمع چرک در آپاندیس می‌شود. اگر این وضعیت به سرعت درمان نشود، آپاندیس ممکن است پاره شود.
 

مراقبت:

درمان آپاندیسیت معمولا شامل جراحی جهت برداشتن آپاندیس ملتهب است. با توجه به وضعیت شما ممکن است درمان‌های دیگر مورد نیاز باشد.
 

جراحی جهت برداشتن آپاندیس (آپاندکتومی)

آپاندکتومی می‌تواند به صورت یک عمل جراحی باز با استفاده از ایجاد یک برش در ناحیه شکم به طول 4-2 اینچ (5 تا 10 سانتی‌متر) انجام شود یا جراحی آپاندیسیت می‌تواند به صورت یک عمل لاپاروسکوپی انجام شود که شامل چند برش کوچک در ناحیه شکم است. در طول آپاندکتومی لاپاروسکوپیک، جراح ابزارهای ویژه جراحی و یک دوربین ویدئویی را به داخل شکم شما وارد می‌کند تا آپاندیس شما را خارج سازد.
به طور کلی، جراحی لاپاروسکوپیک به شما امکان بهبودی سریع‌تر و با جای زخم (اسکار) کمتر را می‌دهد. اما جراحی لاپاراسکوپیک برای همه مناسب نیست. اگر آپاندیس شما پاره شده و عفونت گسترش پیدا کرده باشد یا اگر یک آبسه وجود داشته باشد، شما ممکن است به آپاندکتومی باز نیاز داشته باشید. آپاندکتومی باز به پزشک امکان تمیز کردن حفره شکمی را می‌دهد.
انتظار می‌رود که بعد از آپاندکتومی یک یا دو روز در بیمارستان به سر برید.
 

تخلیه آبسه قبل از جراحی آپاندیس

اگر آپاندیس شما پاره شده و یک آبسه در اطراف آن تشکیل شود، آبسه ممکن است با قرار دادن یک لوله از طریق پوست شما و داخل آبسه تخلیه شود. آپاندکتومی می‌تواند چند هفته پس از کنترل عفونت انجام شود.
 

تغییر شیوه زندگی

انتظار می‌رود که بهبودی پس از آپاندکتومی چند هفته به طول انجامد. اگر آپاندیس شما پاره شود، زمان بیشتری برای بهبودی لازم است. در طول زمان بهبودی، شما می‌توانید برای کمک به التیام بدن اقدامات زیر را انجام دهید:
  • اجتناب از فعالیت شدید در ابتدا: اگر آپاندکتومی شما به روش لاپاروسکوپی انجام شد، فعالیت شما برای 5-3 روز اول پس از جراحی محدود می‌شود. اگر آپاندکتومی باز انجام شد، فعالیت شما برای 14-10 روز اول بعد از جراحی محدود می‌شود. از پزشک خود درباره زمانی که می‌توانید فعالیت عادی را از سرگیرید، سوال کنید.
  • از شکم خود در زمان سرفه کردن حفاظت کنید: شما ممکن است زمان سرفه کردن، عطسه کردن یا انجام حرکات دیگر در شکم احساس درد کنید. برای محافظت از شکم خود یک بالش روی شکم قرار داده و قبل از انجام این حرکات فشاری را اعمال کنید.
  • در صورتی که داروهای ضددرد اثربخش نبودند با پزشک خود تماس بگیرید: وجود درد، استرس بسیاری بر بدن شما وارد کرده و سبب کند شدن فرآیند بهبودی می‌شود. اگر با وجود مصرف داروهای ضددرد همچنان درد دارید، با پزشک خود تماس بگیرید.
  • هنگامی که آمادگی دارید، بلند شوید و حرکت کنید: فعالیت خود را به آهستگی شروع کرده و افزایش دهید. با پیاده‌روی‌های مختصر شروع کنید.
  • زمانی که احساس خستگی می‌کنید، بخوابید. هنگامی که بدن شما بهبود می‌یابد، شما ممکن است نسبت به حالت عادی احساس خواب‌آلودگی بیشتری داشته باشید. این امر طبیعی است و زمانی که نیاز دارید استراحت کنید.
  • در مورد بازگشت به کار یا مدرسه با پزشک خود صحبت کنید: شما می‌توانید زمانی که احساس بهبودی کردید به سرکار برگردید. کودکان ممکن است کمتر از یک هفته پس از جراحی قادر باشند به مدرسه بروند، اگرچه فعالیت شدید مانند ورزش باید برای 4-2 هفته بعد از جراحی محدود شود.
 

نکات اساسی درمان

پزشک شما داروهایی را جهت کنترل درد شما بعد از آپاندکتومی تجویز خواهد کرد. برخی درمان‌های مکمل و جایگزین، هنگامی که همراه با دارو استفاده می‌شوند، می توانند به کنترل درد شما کمک کنند. از پزشک خود در مورد گزینه‌های بی‌خطر سوال کنید، از جمله:
• فعالیت‌هایی که حواستان را پرت می‌کند، مانند شنیدن موسیقی و صحبت کردن با دوستان که سبب می‌شود شما به درد فکر نکنید.
• تجسم کردن، مانند بستن چشم‌ها و فکر کردن درباره مکان مورد علاقه.

علائم:

علائم کلاسیک این بیماری به شرح زیر می باشد:
  • درد ناگهانی که از گوشه راست قسمت پایین شکم  آغاز می شود
  • درد ناگهانی که از اطراف ناف شروع شده و به پایین راست شکم انتقال پیدا می کند
  • دردی که با عطسه، راه رفتن و یا هر حرکت دیگر شدت پیدا می کند
  • تهوع و استفراغ بعد از شروع درد شکمی
  • از دست دادن اشتها
  • تب درجه پایین که با پیشرفت بیماری بدتر می شود
  • نفخ شکم
محل درد ممکن است با توجه به سن شما و موقعیت آپاندیس متفاوت باشد. مثلا در زنان باردار محل درد از بالای شکم بنظر می رسد چون محل آپاندیس در دوران بارداری بالاتر است.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر شما یا فرزندتان دچارعلائم و نشانه‌هایی شده‌اید که سبب نگرانی‌تان می شود، باید به پزشک مراجعه کنید. اگر درد شکمی آنقدر شدید است که شما قادر به نشستن یا یافتن یک موقعیت راحت نیستید، در این صورت شما نیازمند توجه فوری پزشکی هستید.
 

عوارض

آپاندیسیت می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند، مانند:
  • پاره شدن آپاندیس: اگر آپاندیس شما پاره شود، محتویات روده‌های شما و ارگانیسم‌های عفونی می‌تواند به داخل حفره شکم نفوذ کند. این امر می‌تواند سبب عفونت حفره شکمی شما (پریتونیت) شود.
  • تشکیل کیسه چرک در شکم: اگر آپاندیس شما پاره شود، عفونت و نفوذ محتویات روده‌ای ممکن است در اطراف آپاندیس تشکیل آبسه (کیسه عفونت) دهد. آبسه آپاندیس قبل از اینکه پاره شده و سبب عفونت گسترده‌تر در حفره شکم شود، نیازمند درمان است.
     

عوارض:

آپاندیسیت شایع‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین اختلال جراحی عمومی است که در زمان بارداری رخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد و تا یک درصد از افراد را مبتلا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. درد قسمت پایین و راست شکم شایع‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین علامت در حین بارداری است. اما در سه ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماهه ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سوم محل درد/تندرنس به سمت بالا جابجا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود و کمتر موضعی است، زیرا اتساع شکم، صفاق را از محل آپاندیس ملتهب دور می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. بنابراین تشخیص این بیماری در زمان بارداری بسیار مشکل‌تر است.