اطلاعات بيماري

عفونت مجاری ادراری (Urinary tract infection)

عفونت مجرای ادراری به عفونت هربخشی از سیستم ادراری یعنی کلیه ها، حالبها، مثانه و مجرای ادرار می گویند. بیشتر عفونت ها در ناحیه دستگاه ادراری تحتانی، مثانه و مجرای ادرار اتفاق می افتد.
زنان بیشتر از مردان در معرض این بیماری هستند. عفونت مثانه در این میان دردناک و آزاردهنده است. با اینحال، اگر عفونت دستگاه ادراری به کلیه ها برسد می تواند عواقب جدی در پی داشته باشد.
پزشکان در درمان این بیماری از آنتی بیوتیک ها کمک می گیرند اما در قدم اول راه هایی وجود دارد که با اتخاذ آنها می توانید شانس ابتلا به این بیماری را در خود کاهش دهید.

دلایل:

عفونت های دستگاه ادراری معمولا زمانی رخ می دهد که باکتری ها از طریق پیشابراه وارد دستگاه ادراری شده و شروع به تکثیر در مثانه می کنند. اگر چه سیستم ادراری برای جلوگیری از چنین مهاجمان میکروسکوپی طراحی شده است ، اما این دفاع گاهی اوقات شکست می خورد. وقتی عفونت اتفاق می افتد، باکتری ها ممکن است رشد و تکثیر یافته و به یک عفونت تمام عیار در دستگاه ادراری تبدیل گردند.

عفونت ادراری اصولا در زنان بیش از مردان اتفاق می افتد و بیشتر مثانه و پیشابراه (مجرایی که ادرار از طریق آن از مثانه به خارج می‌رود) را درگیر می کند.

عفونت مثانه (سیستیت): این نوع از عفونت ادراری معمولا توسط باکتری اشریشیاکولی (نوعی باکتری در دستگاه گوارش) ایجاد می شود. با این حال، گاهی اوقات دیگر باکتری ها مسئول هستند. مقاربت جنسی ممکن است به التهاب مثانه منجر شود. همه زنان به دلیل آناتومی (فاصله کوتاه از مجرای ادرار به مقعد و باز کردن مجرا به مثانه) در معرض خطر عفونت و التهاب مثانه هستند.
عفونت پیشابراه (اورتریت): این نوع از عفونت ادراری هنگامی که باکتری های دستگاه گوارش از مقعد به مجرای ادرار گسترش می یابند، می تواند رخ دهد. همچنین، به دلیل اینکه مجرای ادرار زنان نزدیک به واژن است، بیماری های مقاربتی مانند تبخال، سوزاک، کلامیدیا و مایکوپلاسما نیز می تواند باعث بروز اورتریت شود.

مراقبت:

آنتی بیوتیک ها معمولا اولین خط درمان عفونت دستگاه ادراری محسوب می شوند. اینکه چه آنتی بیوتیک و چه مدت مصرف برای شما تجویز شود بستگی به شدت عفونت و نوع باکتری است که در ادرار یافت شده است.

مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها تنها راه مقابله با علائم عفونت دستگاه ادراری نیست. در حقیقت، بعضی از درمان‌ها نیازی به تجویز پزشک ندارند و می‌توان این درمان‌ها را در خانه و همراه دیگر درمان‌های توصیه‌شده توسط پزشک انجام داد، اما مراقب استفاده از درمان‌های خانگی باشید و پیش از اتخاذ این درمان‌ها با پزشک خود صحبت کنید.

برای مثال، مخلوط کردن جوش‌شیرین و آب و استفاده از آن به‌عنوان یکی نوشیدنی موثر در مقابله با عفونت دستگاه ادراری می‌تواند برای سلامت فرد خطرناک باشد. در شماره ماه فوریه 2014 ژورنال Clinica- Pharmacy and Therapeutics مقاله‌ای به چاپ رسید که بر اساس نتایج آن در بین سال‌های 2000 و 2012، 5 درصد مسمومیت‌های ناشی از جوش‌شیرین در میان مردم ایالت کالیفرنیای ایالات‌متحده به دلیل نوشیدن جوش‌شیرین برای درمان عفونت دستگاه ادراری بود.

به‌طورکلی، برای مقابله با عفونت دستگاه ادراری درمان‌های طبیعی یا خانگی وجود دارند که در ادامه به 7 مورد از مهم‌ترین درمان‌های خانگی مقابله با عفونت دستگاه ادراری اشاره می‌کنیم. این درمان‌های خانگی می‌توانند علائم عفونت دستگاه ادراری را تسکین دهند یا از بروز علائم عفونت دستگاه ادراری جلوگیری کنند.

بدن خود را پر از آب کنید. نوشیدن آب فراوان یکی از اولین چیزهایی است که پس از ابتلا به عفونت دستگاه ادراری باید انجام داد. به عقیده موسسه ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی و کلیوی نوشیدن آب فراوان باعث زدوده شدن باکتری‌هایی می‌شود که عامل عفونت دستگاه ادراری هستند. از بین رفتن این باکتری‌ها باعث می‌شود که دستگاه ادراری به حالت طبیعی خود بازگردد. حال این سوال مطرح می‌شود که یک فرد مبتلابه عفونت دستگاه ادراری باید چه مقدار آب بنوشد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت مقدار آب موردنیاز چنین افرادی بستگی به حجم و اندازه بدن آنها دارد. آب مصرفی روزانه شما باید برابر با یک‌دوم وزن کل بدن شما باشد. به‌عبارت‌دیگر، اگر وزن شما 5/63 کیلوگرم است باید در طول یک روز 07/2 لیتر آب بنوشید. موسسه ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی و کلیوی بیان می‌دارد که اگر مبتلابه بیماری کلیوی هستید، باید بیشتر مراقب میزان آب مصرفی خود باشید و در مورد میزان آب مصرفی مناسب خود با پزشک خود صحبت کنید.
برای داشتن یک دستگاه ادراری سالم بدنتان را سرشار از ویتامین C کنید. مصرف زیاد غذاهای سرشار از ویتامین C از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چون میزان فراوان ویتامین C خاصیت اسیدی ادرار را بیشتر می‌کند. به عقیده محققان دانشکده پزشکی دانشگاه جان هاپکینز بیشتر شدن خاصیت اسیدی ادرار از رشد باکتری‌ها در دستگاه ادراری جلوگیری می‌کند. دکتر کاندیس ریورس، یکی از متخصص‌های اورولوژی در شهر وست بلومفیلد ایالت میشیگان می‌گوید اگر مبتلابه عفونت دستگاه ادراری فعال هستید، جذب مکمل‌های ویتامین C نیز می‌تواند در تسکین علائم عفونت دستگاه ادراری مفید باشد.
با گرما درد ناشی از عفونت دستگاه ادراری را تسکین دهید. دکتر ربورس می‌گوید که التهاب و سوزش ناشی از عفونت دستگاه ادراری باعث احساس سوختگی، درد و فشار در اطراف دستگاه تناسلی می‌شود. قرار دادن یک بالشتک یا یک حوله گرم در اطراف این ناحیه می‌تواند به تسکین درد و فشار در اطراف دستگاه تناسلی کمک کند. توصیه می‌شود که به‌طور مستقیم از گرما استفاده نکنید، بلکه از یک حوله یا یک بالشتک گرم استفاده کنید. علاوه بر این، حوله یا بالشتک را نباید آنقدر گرم کنید که باعث احساس سوختگی در پوست شما شود.
مواد تحریک‌کننده مثانه را از رژیم غذایی خود حذف کنید. وقتی‌که دچار عفونت دستگاه ادراری هستید، از مصرف کافئین، الکل، غذای ادویه‌دار، نیکوتین، نوشیدنی‌های گاز کربنیک دار و شیرین‌کننده‌های مصنوعی خودداری کنید، چون این مواد باعث تحریک و سوزش بیشتر مثانه می‌شوند و درنتیجه ترمیم عفونت دستگاه ادراری را مشکل‌تر می‌کند. تمرکز خود را روی غذاهای سالمی همچون کربوهیدرات‌های سرشار از فیبر قرار دهید که برای سلامت دستگاه گوارش مفید هستند.
مثانه خود را خالی کنید. به عقیده موسسه ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی و کلیوی هر بار که به توالت می‌روید و مثانه خود را خالی می‌کنیدـ حتی اگر ادرار اندکی از بدن شما خارج شود- از دست باکتری‌های ایجادکننده عفونت خلاص می‌شوید، بنابراین، مثانه خود را خالی نگه‌دارید تا از این طریق باکتری‌های عفونت‌زا از بدن شما خارج شوند.
درمان‌های گیاهی را در نظر بگیرید. از گیاه دارویی انگور خرس (UvaUrsi) به‌عنوان یک درمان گیاهی برای تسکین عفونت‌های قسمت تحتانی دستگاه ادراری استفاده می‌شود، اما دکتر ریورس هشدار می‌دهد که این گیاه دارویی را باید فقط برای مدت‌زمان کوتاهی (5 روز یا کمتر) مصرف کرد، چون مصرف طولانی‌مدت این گیاه می‌تواند باعث آسیب کبدی شود. علاوه بر این، به عقیده مرکز ملی سلامت مکمل و تلفیقی می‌توان از گیاه مهر طلایی (goldenseal) به‌عنوان درمانی برای عفونت‌های دستگاه ادراری استفاده کرد. به‌طورکلی، توصیه می‌شود که پیش از مصرف این داروهای گیاهی با پزشک خود صحبت کنید، چون گاهی از اوقات عوارض جانبی این داروهای گیاهی یا اثر متقابل آنها با داروهای شیمیایی می‌تواند شدید و خطرناک باشد.
عادت‌های سالم‌تری را اتخاذ کنید. به عقیده موسسه ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی و کلیوی ایجاد تغییرات مثبت در شیوه زندگی می‌تواند به بهبود عفونت دستگاه ادراری کمک کند یا از عفونت دیگری جلوگیری کند. از تغییرات مثبت در شیوه زندگی می‌توان به ترک سیگار، پوشیدن پوشاک و لباس‌های زیر نخی گشاد، تمیز نگه‌داشتن بدن خود و محیط اطراف آلت تناسلی و استفاده از محصولات بهداشتی بدون عطر اشاره کرد.

در مورد کران‌بری و عفونت‌های دستگاه ادراری

سال‌هاست که مردم بر این تصور هستند که آب یا عصاره کران‌بری بدون شیرین‌کننده‌های مصنوعی می‌تواند دستگاه ادراری را از بین ببرد و درنتیجه از عفونت‌های دستگاه ادراری جلوگیری کند یا احتمال وقوع آنها را کاهش دهد، اما در شماره دسامبر 2013 ژورنال America- Family Physicia- تحقیقی به چاپ رسید که بر اساس نتایج آن عصاره یا آب کران‌بری چنین مزیت‌هایی را ندارد. در مورد این تحقیق انجام‌شده باید گفت که محققان این تحقیق 14 تحقیقی را موردبررسی قراردادند که در مورد مزیت‌های سلامت کران‌بری بود. اگرچه همچنان به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است، اما این را باید گفت که در حال حاضر از عصاره کران‌بری به‌عنوان یک ماده موثر در مبارزه با عفونت دستگاه ادراری نام‌برده نمی‌شود.

علائم:

عفونت دستگاه ادراری همیشه علائم و نشانه از خود بجای نمی گذارد. اما درصورت بروز، علائم زیر مشاهده می گردد:

تکرر ادرار
کم بودن میزان ادرار حتی در زمانیکه احساس می کنید مثانه پر شده است
احساس سوزش هنگام دفع ادرار
تیره بودن ادرار
خون در ادرار که با ادرار قرمز، صورتی روشن یا رنگ نوشابه مشخص می شود
درد لگن در زنان بخصوص در مرکز لگن و اطراف منطقه استخوان شرمگاهی

عفونت ادراری در سالمندان ممکن است نادیده گرفته شود یا با دیگر بیماری ها اشتباه شود.

بسته به اینکه کدام بخش از دستگاه ادرار عفونی شده علائم ممکن است فرق کند:

عفونت کلیه (پیلونفریت حاد):

درد بالای کمر وپهلوها
تب شدید
لرز
تهوع
استفراغ

عفونت مثانه (سیستیت)

فشار لگنی
ناراحتی پایین شکم
دفع دردناک و مکرر ادرار
خون در ادرار

عفونت مجرای خروجی مثانه (اورتریت)

سوزش به هنگام ادرار کردن
ترشح ادرار