سیفلیس (Syphilis)

سیفلیس یک بیماری منتقله از راه جنسی است که توسط باکتری تروپونما پالیدوم ایجاد می شود.این بیماری مقلد بزرگ نامیده می شود، چون دارای بسیاری از علایم و نشانه هاست که افتراق آن را از بیماری های دیگر مشکل می سازد.
شروع بیماری با یک زخم بدون درد روی ناحیه تناسلی، مقعد یا دهان است. شیوع سیفلیس در زنان رو به کاهش است و در مردان 3/5 برابر بیشتر از زنان است. متأسفانه به علت رابطه ی جنسی مرد با مرد که در سال های اخیر افزایش یافته، این بیماری در دنیا شیوع پیدا کرده است.

زخم های تناسلیِ سیفلیس راه را برای عفونت HIV، ویروسی که باعث بیماری ایدز می شود، آسان می سازد.

تشخیص:

سیفلیس معمولا با آزمایش‌های سرمی از خون و یا مایع نخاعی تشخیص داده می‌شود.
موارد مثبت در آزمایش‌های مقدماتی اولیه، مثلVDRL)RPR ) برای رد موارد مثبت کاذب نیاز به آزمایش‌های دقیق‌تر مثل FTA-Abs دارند.
بررسی ترشحات زخم و یا غدد لنفاوی (اگر بیمار آنتی‌بیوتیک مصرف نکرده باشد) در سیفلیس‌های اولیه و ثانویه با میکروسکوپ زمینه تاریک امکان‌پذیر است.
معمولا در سیفلیس اولیه که زخم شانکر وجود دارد، آزمایش‌های سرمی منفی است.

از آن جایی که سیفلیس درمان نشده در خانم باردار می تواند نوزادش را از بین ببرد، هر خانم حامله یی باید تست خونی برای سیفلیس بدهد.

دلایل:

عامل بیماری باکتری تروپونما پالیدوم است که از راه جنسی منتقل می شود.
سیفلیس در اثر تماس مستقیم با یک زخم سیفلیس از شخص مبتلا به شخص سالم منتقل می شود. زخم ها اغلب در ناحیه ی تناسلی خارجی، واژن، مقعد یا در داخل مجرای مقعدی ایجاد می شوند. زخم ها همچنین می تواند در داخل دهان یا روی لب ها ایجاد شود. انتقال باکتری از طریق رابطه ی جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی صورت می گیرد. زنان حامله می توانند بیماری را به جنین خود منتقل کنند. سیفلیس از طریق نشستن روی توالت فرنگی، دستگیره ی در، استخر، وان، لباس مشترک و ظرف غذا منتقل نمی شود.

مراقبت:

درمان سیفلیس در مراحل ابتدایی آن بسیار آسان است. تزریق عضلانی یک دز پنی سیلین درمان شخصی است. دزهای اضافی برای شخصی که بیش از یک سال مبتلا به بیماری بوده است، مورد نیاز است. برای فردی که نسبت به پنی سیلین حساسیت دارد، آنتی بیوتیک های جایگزین به کار می رود. درمان باکتری مولد سیفلیس را از بین می برد و از ایجاد آسیب های جدید جلوگیری می کند، اما روی آسیب های ایجاد شده تأثیری ندارد.
 
رعایت نکات زیر ضروری است:
  • شخصی که درمان سیفلیس را دریافت می کند باید تا بهبود کامل زخم ها از مقاربت خودداری کند.
  • شریک جنسی فرد مبتلا بایستی از نظر سیفلیس آزمایش شود و در صورت نیاز تحت درمان قرار گیرد.
  • ابتلا به سیفلیس مصونیت در شخص ایجاد نمی کند، حتی پس از درمان موفق شخص استعداد ابتلا به بیماری را دارد. از آن جایی که زخم سیفلیس می تواند در واژن، مقعد یا دهان پنهان شود، تنها راه درمان مطمئن تشخیص ابتلا به سیفلیس، تست های آزمایشگاهی است.

پیشگیری

مطمئن ترین راه برای جلوگیری از ابتلا به عفونت های منتقله از راه جنسی (از جمله سیفلیس) این است که همسر شخص از نظر سیفلیس تست داده باشد و غیر بیمار تشخیص داده شود.
زخم های تناسلی نظیر زخم های سیفلیس در نواحی پوشیده یا غیر پوشیده از کاندوم لاتکس، ممکن است به وجود بیاید هر چند که استفاده ی مداوم و صحیح از کاندوم، می تواند خطر ابتلا به سیفلیس را کاهش دهد.

در این شرایط به پزشک مراجعه نمایید:
  • اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان علایم سیفلیس را دارید.
  • اگر حین یا پس از درمان، موارد زیر رخ دهند: تب، بثورات پوستی، گلودرد یا تورم مفاصل مثل مچ پا یا زانو
  • اگر دچار علایم جدید و غیرقابل توجیه شده‌اید.
  • اگر یک بار دچار سیفلیس شده‌اید و در سال گذشته بررسی کامل پزشکی نشده‌اید.
  • نکته: داروهای مورد استفاده در درمان ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند.

علائم:

علایم و نشانه های سیفلیس در افراد بالغ

 
خیلی از افراد تا سال ها بدون علامت می مانند. اگر چه در صورت عدم درمان همچنان احتمال بروز عوارض تأخیری وجود دارد. با وجود این که انتقال از زخم های شخص دچار بیماری در مرحله ی اول یا دوم رخ می دهد، اما بسیاری از زخم ها تشخیص داده نمی شوند. اکثر موارد انتقال از اشخاصی رخ می دهد که از عفونت خود آگاه نیستند.
 

سیفلیس مرحله اول

مرحله اول سیفلیس معمولاً با یک زخم منفرد که شانکر نامیده شده، شناخته می شود. اما ممکن است زخم ها متعدد باشند. زمان بین عفونت و شروع علایم اولیه می تواند بین ده تا نود روز طول بکشد. زخم شانکر معمولاً سفت، گرد، کوچک و بدون درد است. این زخم در هر نقطه یی از بدن مانند ناحیه تناسلی، مقعد، دهان یا ناحیه یی که باکتری وارد آن شده است. ایجاد می شود. شانکر بین سه الی شش هفته باقی می ماند و سپس بدون درمان بهبود پیدا می کند. نباید این تصور غلط برای بیمار پیش بیاید که دیگر نیازی به درمان ندارد، چرا که اگر درمان مناسب صورت نگیرد، سیفلیس وارد مرحله ی دوم می شود.
 

سیفلیس مرحله دوم

ضایعه پوشتی مشخصه بیماری می تواند به صورت ضایعات قرمز یا قرمز قهوه یی کف دست و پاها پدیدار شود. این ضایعات همانند شانکر بسیار مسری هستند و حدود چهار تا شش هفته بعد از عفونت اولیه ی ایجاد شده و افراد سالم با تماس مبتلا می شوند. ممکن است ضایعات پوستی با نماهای متفاوت و مشابه سایر بیماری های پوستی در جاهای مختلف بدن با سایز به طور متوسط دو سانتی متر ایجاد شود. گاهی اوقات ضایعات پوستی بیماری به قدری خفیف است که فرد متوجه آن نمی شود.
 

علایم مرحله دوم 

  • تب
  • تورم غدد لنفاوی و گلودرد
  • ریزش موی تکه یی، بخصوص در ناحیه ابرو و مژه ها
  • سردرد و بی قراری
  • کاهش وزن
  • درد عضلانی و احساس خستگی مفرط در تمام بدن.
علایم و نشانه های سیفلیس مرحله دوم با درمان یا بدون آن برطرف می شود، اما در صورت عدم درمان عفونت به سمت مرحله ی آخر بیماری پیشرفت می کند.
 

مرحله پنهانی سیفلیس

در این مرحله به طور موقت علایم بیماری ناپدید می شود، ولی بیماری همچنان وجود دارد. این مدت ممکن است بین پنج تا بیست سال طول بکشد.
 

سیفلیس مرحله آخر

مرحله ی آخر بیماری وقتی شروع می شود که عفونت درمان نشود. بیماری همچنان در بدن فرد می ماند. حتی اگر علامتی نداشته باشد. در مراحل آخر سیفلیس، آسیب به ارگان های داخلی از قبیل مغز، اعصاب، چشم، قلب، عروق خونی، کبد استخوان ها و مفاصل رخ می دهد. این آسیب می تواند سال ها بعد خود را نشان دهد. علایم مرحله ی آخر سیفلیس شامل اختلال در هماهنگی حرکت، فلج، بی حسی، کوری تدریجی و دمانس (فراموشی) است. علایم می تواند به قدری شدید باشد که منجر به مرگ فرد نیز شود
 

عوارض:


سیفلیس در زنان باردار 

باکتری مولد سیفلیس طی حاملگی می تواند مادر و جنین او را آلوده کند. بر اساس این که خانم حامله چه مدتی مبتلا به عفونت باشد ممکن است منجر به نوزاد مرده یا مرگ نوزاد طی مدت کوتاهی بعد از تولد شود. نوزاد مبتلا می تواند بدون علامت باشد. اگر نوزاد بلافاصله درمان نشود، طی چند هفته درگیر اختلالات جدی می شود. نوزاد درمان نشده ممکن است دچار تأخیر رشد و نمو، تشنج یا حتی مرگ شود.