اطلاعات بيماري

سرطان حنجره (Throat cancer)

سرطان حنجره به تومور های سرطانی گویند که در حنجره (فارنکس)، جعبه صدا (لارنکس) یا لوزه ها ایجاد می شوند.
حنجره لوله ای ماهیچه ای است که از پشت بینی آغاز شده و در ناحیه گردن تمام می شود. در اکثر مواقع، سرطان حنجره در سلول های تخت پوشاننده جدار داخلی گلو شروع به شکل گیری می کند.
جعبه صدا دقیقا زیر حنجره قرار دارد و بسیار مستعد ابتلا به سرطان حنجره است. این جعبه از غضروف (کارتیلاژ) و تارهای صوتی تشکیل شده است. وظیفه تارهای صوتی این است که به هنگام صحبت کردن فرد، مرتعش شده و صدا ایجاد می کنند.
به علاوه در برخی موارد، این سرطان روی بخشی از غضروف به نام اپیگلوت، که به عنوان دریچه نای عمل می کند، تاثیر می گذارد. سرطان لوزه، نوع دیگری از سرطان حنجره است که روی لوزه ها اثرگذار است. لوزه ها در قسمت پشتی حنجره قرار دارند.

تشخیص:

اگر علائم سرطان حنجره را در خود دارید، پزشک ممکن است برخی و یا تمامی معاینات زیر را برای شما انجام دهد:

معاینۀ فیزیکی: پزشک گردن شما را لمس کرده و تیروئید، حنجره، و غدد لنفاوی را برای یافتن توده‌های غیرطبیعی و یا تورم بررسی می‌کند و برای معاینۀ گلو، زبان فرد را به پایین فشار می‌دهد.
آندوسکوپی غیرمستقیم: پزشک با استفاده از یک آیینه کوچک با دستة بلند انتهای گلو را معاینه می‌کند تا وجود نواحی غیرطبیعی را بررسی کرده و ببیند آیا تارهای صوتی آنگونه که باید حرکت می‌کنند یا نه. این آزمایش درد ندارد اما پزشک ممکن است در ناحیه گلو بی‌حسی موضعی ایجاد کند تا مانع حالت تهوع شود. این معاینه در مطب پزشک انجام می‌شود.
آندوسکوپی مستقیم: پزشک لوله‌ای باریک و مجهز به نور به نام دستگاه مخصوص معاینۀ حنجره را از طریق بینی یا دهان وارد می‌کند، و همین که لوله وارد گلو شد، پزشک امکان می‌یابد نواحی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای را که توسط آیینه دیده نمی‌شوند معاینه کند. بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌حسی موضعی، میزان ناراحتی فرد را کاهش داده و مانع احساس تهوع می‌شود. همچنین برای کمک به آرامش فرد، گاهی به او داروی مسکن می‌دهند. پزشک در صورت لزوم از بیهوشی عمومی جهت معاینه بیمار استفاده می‌کند. این معاینه در مطب پزشک، درمانگاه، و یا بیمارستان انجام می‌شود.
سی‌.تی.‌اسکن: یک دستگاه اشعه ایکس که به کامپیوتر متصل است یک رشته عکس‌های دقیق از ناحیۀ گردن می‌گیرد. گاهی رنگ مخصوصی به بیمار تزریق می‌شود تا حنجره در عکس‌ها واضح‌تر نشان داده شود. پزشک از طریق نتایج سی.‌تی‌.اسکن، به تومورهای ناحیۀ حنجره و یا قسمتی دیگر از گردن پی می‌برد.
نمونه‌برداری: اگر معاینه‌ای نواحی غیرطبیعی را نشان دهد، پزشک ممکن است نمونۀ کوچکی از بافت را بردارد. به برداشتن بافت جهت بررسی سلول‌های سرطانی نمونه‌برداری می‌گویند. برای انجام نمونه‌برداری به بیمار بی‌حسی موضعی و یا بیهوشی عمومی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند و پزشک نمونه‌هایی از بافت را از طریق دستگاه مخصوص معاینۀ حنجره برمی‌دارد. سپس آسیب‌شناس بافت‌ها را برای بررسی سلول‌های سرطانی در زیر میکروسکوپ معاینه می‌کند. نمونه‌برداری تنها راه مطمئن برای آگاهی از این امر است که آیا یک تومور، سرطانی است یا خیر.

دلایل:

سرطان حنجره زمانی رخ می دهد که سلول های حنجره شروع به جهش های ژنتیکی می کنند. این جهش ها سبب می شوند که سلول ها بی رویه رشد کنند و حتی پس از این که سلول های سالم به روال طبیعی می میرند این سلول ها به حیات خود ادامه می دهند. این سلول های انباشته سبب ایجاد تومور در حنجره خواهند شد.
اینکه چه دلایلی موجب می شوند جهش های ژنتیکی منجر به سرطان حنجره رخ دهند به وضوح مشخص نیست، اما پزشکان عواملی که خطر این بیماری را افزایش می دهد را شناسایی کرده اند.

انواع سرطان حنجره

سرطان حنجره یک لغت کلی است که به هر سرطانی که گلو (سرطان فارنژیال) یا جعبه صوتی (سرطان لارنژیال) فرد را درگیر کند، گویند. حنجره و جعبه صدا ارتباط نزدیکی با هم دارند، به صورتی که جعبه صوت دقیقا زیر حنجره قرار گرفته است.
باوجود اینکه اکثر سرطان های حنجره در افراد مختلف، سلول های مشابهی را درگیر می کنند، اما برای متمایز کردن هر بخش از حنجره که منشاء سرطان است، از اصطلاحات مخصوصی استفاده می شود:

سرطان نازوفارنژیال: سرطان در قسمت نازوفارنکس آغاز می شود. نازوفارنکس قسمتی از حنجره است که پشت بینی قرار دارد.
سرطان اوروفارنژیال: در ناحیه اوروفارنکس شروع می شود. اوروفارنکس بخشی از حنجره می باشد که درست پشت دهان است و لوزه ها درون آن قرار دارند.
سرطان هایپوفارنژیال (سرطان لارنگوفارنژیال): از ناحیه هایپوفارنکس (لارنگوفارنکس) آغاز می شود، این بخش، پایین ترین بخش حنجره است که درست بالای مری و نای قرار گرفته است.
سرطان گلوتیک: در تارهای صوتی شروع به شکل گیری می کند.
سرطان سوپراگلوت: در بخش بالایی لارنکس شروع می شود و شامل سرطانی است که بر روی اپی گلوت تاثیر می گذارد. اپیگلوت قسمتی از غضروف است که از ورود غذا به نای ممانعت می کند.
سرطان سابگلوتیک: در قسمت پایینی جعبه صدا، زیر تارهای صوتی شروع می شود.

عوامل خطر

عواملی که باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان حنجره است شامل موارد زیر است:

مصرف تنباکو شامل دود کردن یا جویدن آن
مصرف الکل
ویروسی به نام پاپیلومای انسانی
رژیم غذایی فاقد میوه و سبزی
بیماری رفلاکس معده به مری

مراقبت:

سرطان حنجره از طریق پرتودرمانی، جراحی، و یا شیمی‌درمانی، درمان می‌شود. بعضی از بیماران، ترکیبی از درمان‌ها را دریافت می‌کنند.
پرتودرمانی (که به آن رادیوتراپی هم می‌‌‌‌‌‌‌‌‌گویند) از اشعه ایکس با انرژی بالا برای از بین ‌بردن سلول‌های سرطانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اشعه، تومور و بافت اطراف آن را هدف قرار می‌دهد. پرتودرمانی درمان موضعی است. این نوع درمان تنها بر سلول‌های ناحیه تحت درمان اثر می‌گذارد و اغلب پنج روز در هفته و به مدت پنج تا هشت هفته انجام می‌شود.
سرطان ناحیه حنجره ممکن است تنها از طریق پرتودرمانی و یا با ترکیبی از جراحی و شیمی‌درمانی مورد درمان قرار بگیرد.

پرتودرمانی به تنهایی: پرتودرمانی به تنهایی برای تومورهای کوچک و یا برای بیمارانی که نمی‌توانند تحت عمل جراحی قرار بگیرند به‌کار می‌رود.
پرتودرمانی همراه با جراحی: پرتودرمانی ممکن است جهت کوچک کردن تومور بزرگ قبل از جراحی و یا از بین بردن سلول‌های سرطانی باقیمانده در محل بعد از جراحی استفاده شود. اگر تومور بعد از جراحی دوباره رشد کند، اغلب با پرتودرمانی معالجه می‌شود.
پرتودرمانی همراه با شیمی‌درمانی: پرتودرمانی ممکن است قبل، بعد و یا در حین شیمی‌درمانی به‌کار برده ‌شود.

بعد از پرتودرمانی، بعضی‌ها نیاز دارند که در شکمشان لوله‌های تغذیه‌ قرار بدهند. لوله تغذیه معمولاً به‌طور موقت کار گذاشته می‌شود.

جراحی عملی است که طی آن پزشک با استفاده از یک چاقوی کوچک جراحی و یا لیزر و در حالی‌که بیمار بیهوش است غده یا بافت سرطانی را خارج می‌کند. زمانی‌که بیماری نیاز به جراحی دارد، نوع عمل اساساً بستگی به اندازه و محل دقیق تومور دارد.

انواع مختلفی از برداشتن حنجره (Laryngectomy) (جراحی جهت برداشتن بخشی و یا تمامی حنجره) وجود دارد.

برداشتن کامل حنجره: جراح تمام حنجره را خارج می‌کند.
برداشتن یک‌‌‌‌‌‌‌‌‌طرفۀ حنجره (Hemilaryngectemy): جراح قسمتی از حنجره را خارج می‌کند.
برداشتن حنجره فوق گلوت: جراح، قسمت بالای دهانه حنجره- قسمت فوقانی حنجره – را خارج می‌کند.
کوردکتومی (Cordectomy): جراح یکی و یا هر دو تار صوتی را خارج می‌کند.

جراح گاهی غدد لنفاوی گردن را نیز خارج می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. به این نوع جراحی برداشتن غده لنفاوی می‌گویند. جراح ممکن است تیروئید بیمار را نیز خارج کند.
در طی جراحی برای سرطان حنجره، ممکن است لازم باشد جراح یک دهانه (منفذ تنفسی) ایجاد کند. (این جراحی تراکئوستومی (Tracheostomy) نام دارد) منفذ تنفسی راه تنفسی جدیدی است که از طریق یک منفذ در جلو گردن به‌وجود می‌آید.
هوا از طریق این منفذ به نای و ریه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها وارد شده و خارج می‌شود. یک لوله تراکئوستومی که لوله تریک (Trake) نیز نامیده می‌شود، راه تنفسی جدیدی را باز نگه می‌دارد. برای بسیاری از بیماران، منفذ تنفسی، موقتی است و تنها تا زمان بهبودی بیمار بعد از عمل مورد نیاز است.
بعد از جراحی، بعضی از بیماران ممکن است به‌طور موقت نیاز به لولۀ تغذیه داشته ‌باشند.

شیمی‌درمانی

شیمی‌درمانی به استفاده از داروها جهت از بین ‌بردن سلول‌های سرطانی گفته می‌شود. پزشک ممکن است یک نوع دارو و یا ترکیبی از داروها را برای بیمار تجویز کند. داروهای سرطان حنجره معمولاً از طریق تزریق به جریان خون وارد ‌می‌شود و در کل بدن جریان می‌یابد.
شیمی‌درمانی به شیوه‌های مختلفی برای درمان سرطان ناحیه حنجره به‌کار می‌رود:

قبل از جراحی و یا پرتودرمانی: در برخی موارد، قبل از جراحی و یا پرتودرمانی، ‌داروهایی برای کوچک‌ کردن یک تومور بزرگ به بیمار داده می‌شود.
بعد از جراحی و یا پرتودرمانی: شیمی‌درمانی ممکن است بعد از جراحی و یا پرتودرمانی و به‌منظور از بین ‌بردن سلول‌های سرطانی باقیمانده به‌کار برود. این نوع درمان برای سرطان‌هایی که گسترش یافته‌اند نیز به‌کار می‌رود.
به‌جای جراحی: شیمی‌درمانی ممکن است همراه با پرتودرمانی و به‌جای جراحی به‌کار برده ‌شود. در این حالت، حنجره را برنمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌دارند و صدای فرد هم باقی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماند.

شیمی‌درمانی در بخش بیماران سرپایی بیمارستان، در مطب پزشک، و یا در منزل انجام می‌شود و به‌ندرت بیمار در بیمارستان بستری می‌شود.

عوارض جانبی درمان سرطان

درمان‌های سرطان بسیار قوی هستند. درمانی که سلول‌های سرطانی را از بین برده و یا نابود می‌سازد ممکن است به سلول‌های سالم هم آسیب برساند. به همین خاطر است که درمان‌ها اغلب باعث عوارض جانبی می‌شوند. این بخش به تشریح بخشی از عوارض جانبی هر یک از درمان‌ها می‌پردازد.

عوارض جانبی در همۀ افراد یکسان نیست و حتی این عوارض در هر جلسه با جلسه قبل تفاوت دارد. قبل از شروع درمان، گروه پزشکی، عوارض جانبی احتمالی و اینکه چگونه می‌توان با آنها مقابله کرد را برای شما تشریح می‌کنند. این امر به شما کمک می‌کند که بدانید اگرچه برخی عوارض جانبی ممکن است به‌طور کامل برطرف نشوند، اما بسیاری از آنها بعد از مدتی کم‌تر آزاردهنده خواهند بود.

گفت‌وگو با دیگر بیماران نیز می‌تواند مفید باشد. مددکار اجتماعی، پرستار و یا دیگر اعضای گروه پزشکی می‌توانند ملاقاتی را با بیمارانی ترتیب دهند که درمان مشابهی را دریافت کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند.

عوارض جانبی پرتودرمانی

بیمارانی که پرتودرمانی می‌شوند ممکن است برخی و یا تمامی این عوارض جانبی را داشته باشند:

خشکی دهان: نوشیدن مایعات زیاد و یا استفاده از بزاق مصنوعی برای بعضی از بیماران می‌تواند مؤثر باشد. این ماده به‌صورت اسپری و یا بطری تحت فشاری در دسترس است.
سوزش گلو و یا دهان: گروه پزشکی برای مقابله با این عوارض دهان شویه‌های خاصی را جهت بی‌حس کردن گلو و دهان و کمک به کاهش سوزش پیشنهاد می‌کند.
بهبود دیرهنگام بعد از مراقبت‌های دندانی: بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند که بیمار قبل از پرتودرمانی معاینة دندان و هر گونه کارهای مربوط به آن را انجام دهد.
پوسیدگی دندان: مراقبت مناسب از دهان می‌تواند به حفظ بهداشت دندان‌ها و لثه‌ کمک کرده و به بیمار احساس بهتری بدهد. اگر مسواک کردن و نخ‌دندان کشیدن به‌صورت معمول برایتان دشواراست، می‌توانید از گاز استریلGauze که یک مسواک نرم است استفاده کنید و یا از مسواکی استفاده کنید که به‌جای تارهای زبر (Bristle) سراسفنجی دارد. دهان‌شویه‌ای که از آب‌نمک، جوش شیرین، و یا ترکیبی از آنها درست شده، دهان را تمیز نگه داشته و مانع فساد دندان‌ها می‌شود. استفاده از دهان‌شویه و خمیردندان حاوی فلوراید هم مفید است.
تغییراتی در حس چشایی و بویایی: در طی پرتودرمانی، ممکن است غذا برای بیمار طعم یا بوی متفاوتی داشته باشد.
خستگی مفرط: در طی پرتودرمانی و به‌خصوص در هفته‌های آخر ممکن است بسیار خسته شوید. استراحت اهمیت زیادی دارد، اما پزشکان اغلب به بیماران توصیه می‌کنند که تا حد امکان فعال بمانند.
تغییراتی در کیفیت صدا: ممکن است صدای فرد ضعیف شود و یا تغییرات آب و هوایی هم روی آن تأثیر بگذارد. تغییرات در صدا و احساس وجود توده‌ای در گلو ممکن است در اثر تورم در ناحیه حنجره در اثر پرتودرمانی به‌وجود بیاید. معمولاً پزشک دارویی را جهت کاهش تورم تجویز می‌کند.
تغییرات پوستی در ناحیه تحت درمان: پوست در ناحیه تحت درمان گاهی قرمز و یا خشک می‌شود. مراقبت مناسب از پوست در این مرحله حائز اهمیت بسیار است. سعی کنید که این ناحیه را در معرض هوا قرار دهید ولی از آن در مقابل خورشید محافظت کنید. نباید قبل از پرتودرمانی چیزی روی پوست خود قرار دهید. همچنین، هرگز نباید بدون مشورت با پزشک از لوسیون و یا کرم استفاده کنید.

عوارض جانبی جراحی

بیمارانی ‌که تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند، ممکن است به هر یک از این عوارض جانبی دچار شوند:

درد: ممکن است در روزهای اول بعد از عمل احساس ناراحتی کنید. به هر حال، دارو معمولاً می‌تواند درد را کنترل کند. باید به راحتی با پزشک و یا پرستار در مورد کاهش درد حرف بزنید.
کمبود انرژی: احساس خستگی و یا ضعف بعد از جراحی بسیار رایج است. زمان بهبود عمل برای هر بیمار متفاوت است.
تورم در گلو: بیمار به مدت چند روز بعد از عمل، قادر به خوردن، نوشیدن، و یا فرو دادن غذا نخواهد بود. بیمار در ابتدا، مایعات را از طریق یک لوله داخل وریدی (IV) که درداخل بازو قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند دریافت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. بعد از یک یا دو روز، غذا و مایعات را از طریق یک لوله تغذیه (که در طی جراحی کار گذاشته‌اند) که از طریق بینی و گلو به معده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌رود دریافت می‌کند. وقتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌که تورم برطرف می‌شود و محل مورد نظر، شروع به بهبود ‌کند، لولۀ تغذیه برداشته می‌شود. فرو دادن غذا در ابتدا مشکل است و بیمار ممکن است نیاز به کمک پرستار و گفتار درمانی داشته باشد. اما به‌زودی غذای معمول را خودش خواهد خورد. اگر برای مدت بیش‌تری نیاز به لوله تغذیه ‌باشد، لوله تغذیه‌ای که مستقیماً به شکم می‌رود را برای بیمار کار می‌گذارند. بیش‌تر بیماران به تدریج دوباره شروع به خوردن غذاهای سفت می‌کنند ولی برای تعداد کمی این لولۀ تغذیه ممکن است به‌طور دائم کار گذاشته‌ شود.
تولید خلط زیاد: بعد از عمل، ریه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و نای خلط زیاد تولید می‌کنند، که به آن خلط سینه (Sputum) هم می‌‌‌‌‌‌‌‌‌گویند. برای خارج کردن آن، پرستار با قرار دادن لوله پلاستیکی کوچکی در منفذ تنفسی، ساکشن (عمل مکش) را به‌آرامی انجام می‌دهد. به بیمار یاد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند که سرفه کند و خلط را بدون کمک پرستار ساکشن کند.
بی‌حسی، سفتی و ضعف: بعد از جراحی حنجره، ممکن است قسمتی از گردن و گلوی بیمار بعلت بریده‌ شدن اعصاب، بی‌حس شود. علاوه براین، شانه، گردن، و بازوی شما معمولاً ضعیف و سفت می‌شود و برای بازیابی قدرت و انعطاف‌پذیری، بعد از درمان نیاز به ورزش درمانی داشته باشید.
تغییرات در وضعیت ظاهری: گردن بیمار تا حدودی کوچک‌تر خواهد شد و اثرات زخم روی آن باقی خواهد ماند. بعضی‌ها پوشیدن لباسی که روی گردن را بپوشاند مفید می‌دانند.
تراکئوستومی: بیمارانی که تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند یک منفذ تنفسی خواهند داشت. در بسیاری از جراحی‌های برداشتن حنجره فوق گلوت و جراحی برداشتن قسمتی از حنجره، منفذ تنفسی موقتی است. بعد از یک دوره کوتاه درمان، لوله برداشته شده و منفذ تنفسی بسته می‌شود. بیمار باید بعد از آن قادر باشد که به‌طور طبیعی تنفس کرده و صحبت کند. در هر حال صدای فرد ممکن است کمی خشن و ضعیف باشد.

بعد از جراحی برداشتن کامل حنجره، منفذ تنفسی دائمی است. اگر بیماری تحت عمل جراحی کامل حنجره قرار گیرد، باید یاد بگیرید که به شیوۀ جدید صحبت کنید.

عوارض جانبی شیمی‌درمانی

عوارض جانبی شیمی‌درمانی بستگی زیادی به داروهای خاص و میزان تجویز آن دارد. به‌طور کل، داروهای ضد سرطان بر سلول‌هایی که به سرعت تقسیم می‌شود تأثیر می‌گذارند، به‌خصوص بر:

سلول‌های خونی: این سلول‌ها باعفونت مبارزه کرده، به انعقاد خون کمک می‌کنند و اکسیژن را به تمام نقاط بدن می‌رسانند. زمانی‌که دارو‌ها بر سلول‌های خونی اثر می‌گذارند، احتمال بیش‌تری وجود دارد که بیمار به عفونت دچار شده، به‌سادگی کبود شده و یا خونریزی کند و ممکن است احساس ضعف و خستگی هم بکند.
سلول‌های موجود در ریشه مو: شیمی‌درمانی گاهی منجر به ریزش مو می‌شود، ولی موها دوباره رشد می‌کنند، اما موهای جدید تا حدودی در رنگ و بافت متفاوت از قبل خواهند بود.
سلول‌هایی که دستگاه گوارشی را می‌پوشانند: شیمی‌درمانی می‌تواند باعث کم اشتهایی، تهوع و استفراغ، اسهال، و یا سوزش لب و دهان شود. بسیاری از این عوارض جانبی با دارو‌ قابل درمان هستند.

علائم:

سرفه
تغییراتی در صدا، مانند گرفتگی صدا یا ناتوانی فرد در واضح صحبت کردن
اختلال در بلع
گوش درد
توده یا زخمی که بهبود پیدا نمی کند
گلو درد
کاهش وزن