عفونت سالمونلا (Salmonella infection)

عفونت سالمونلا یک بیماری باکتریایی شایع است که روده ها را درگیر می کند. میکروب سالمونلا معمولا در روده حیوانات و انسان زندگی می کند و در مدفوع یافت می شود. انسان ها اغلب اوقات از طریق غذا و آب آلوده دچاراین عفونت می شوند.
افراد مبتلا به سالمونلا معمولا هیچ علائم ظاهری ندارند. برخی دچاراسهال، تب و انقباضات شکمی می شوند که بین 8 تا 72 ساعت به طول می انجامد. افراد سالم که تحت درمان ویژه باشند ظرف چند روز بهبودی پیدا می کنند.
در برخی موارد ابتلا به اسهال مرتبط با عفونت سالمونلا موجب از دست رفتن بسیار زیاد مایعات بدن می شود که مبتلایان به مراقبتهای پزشکی نیاز فوری پیدا می کنند. در صورتی که این عفونت در روده های شما منتشر شود عوارض تهدید کننده سلامتی افزایش می یابند. اگر به کشورهایی سفر کنید که بهداشت و درمان در آنجا ضعیف است خطر ابتلا به عفونت سالمونلا در شما بیشتر خواهد بود.

تشخیص:

عفونت سالمونلا با آزمایش نمونه مدفوع قابل تشخیص است. با این حال، اکثر افراد به محض مشاهده این عفونت در نتایج آزمایش خود، با شروع درمان به سرعت بهبودی کامل را به دست آورده اند.
در صورتی که پزشک معالجتان به وجود عفونت سالمونلا در خون مشکوک شود، احتمال دارد که نمونه گیری از خون شما را تجویز کند.

دلایل:

باکتری سالمونلا در روده انسان، حیوانات و پرندگان زندگی می کند. بیشتر افراد با خوردن غذاهایی که آلوده به مدفوع است دچار این عفونت می شوند. غذاهای آلوده رایج شامل موارد زیر است:
  • گوشت قرمز، ماکیان و غذاهای دریایی خام: ممکن است طی فرآیند کشتار، مدفوع به گوشت خام و ماکیان منتقل شود. همچنین احتمال دارد غذاهای دریایی نیز به دلیل صید شدن از آبهای آلوده، عفونی و آلوده باشند.
  • تخم مرغ خام: هرچند ممکن است به نظر برسد که پوسته تخم مرغ مانعی بسیار خوب برای نفوذ آلودگی است، اما برخی مرغ های آلوده پیش از شکل گیری کامل پوسته، تخم مرغ های دربر دارنده باکتری سالمونلا تولید می کنند. تخم مرغ خام در تهیه سس های مایونز و سس های هلندی خانگی استفاده می شوند.
  • میوه ها و سبزیجات: برخی محصولات تازه به خصوص محصولات متنوع وارداتی ممکن است با آب آلوده به باکتری سالمونلا به هنگام آبیاری در زمین یا طی فرآیند فرآوری آلوده شوند. عفونی شدن حتی می تواند در آشپزخانه هم اتفاق بیفتد، زمانی که عصاره گوشت خام و ماکیان همراه با خوردنی های خام مثل انواع سالادها استفاده شوند.
سازمان غذا و دارو همچنین اشاره می کند که شیوع انواع مختلف سالمونلا بر آلوده کردن طعم دهنده ها تاثیر گذاشته است. این سازمان در جست و جوی راه هایی برای سالم تر کردن طعم دهنده هاست.
بسیاری از غذاها زمانی که افراد بدون شستن دستهایشان بلافاصله پس ازدستشویی رفتن یا تعویض پوشک آنها را آماده می کنند، دچار آلودگی می شوند. همچنین زمانی که موجودات آلوده ای مثل حیوانات خانگی به ویژه پرندگان و خزندگان را لمس می کنید و بلافاصله انگشتانتان را در دهانتان می کنید، عفونت منتقل می شود.
 

عوامل خطر

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سالمونلا را در شما افزایش دهد شامل فعالیت هایی است که سبب تماس نزدیکتر شما با باکتری سالمونلا شده و بروز مشکلات سلامتی را به همراه دارد که به طور کلی می تواند موجب کاهش مقاومت بدن شما به عفونت ها شود.

1-عواملی که شما را در معرض بیشتر قرار می دهند
  • سفرهای بین المللی. عفونت سالمونلا، از جمله انواعی که سبب ابتلا به حصبه می شود در کشورهای درحال توسعه با امکانات بهداشتی ضعیف، بسیار متداول است.
  • نگهداری پرندگان یا خزندگان در خانه. برخی حیوانات خانگی، به ویژه پرندگان و خزندگان می توانند ناقل باکتری سالمونلا باشند.
 
2-اختلالات روده یا معده
بدن شما به طور طبیعی در مقابل عفونت سالمونلا مقاومت می کند. برای مثال اسید قوی معده می تواند بسیاری از انواع باکتری های سالمونلا را از بین ببرد. اما برخی مشکلات درمانی و داروها می توانند موجب اختلال در دفاع طبیعی بدن شوند. مثال های زیر مواردی از این قبیل اند:
  • داروهای خنثی کننده اسید معده. کاهش ترشح اسید معده شرایط مناسب زنده ماندن باکتری سالمونلا را فراهم می کند.
  • بیماری روده التهابی. این اختلال سبب آسیب رساندن به جداره داخلی روده ها شده که شرایط را برای قوی ترشدن باکتری سالمونلا آسان می کند.
  • استفاده اخیراز آنتی بیوتیک ها. استفاده از آنتی بیوتیک سبب کاهش مقدار باکتری مفید موجود در روده ها شده و توانایی شما را برای مقابله با عفونت سالمونلا از بین می برد.
 
3-مشکلات سیستم ایمنی بدن
داروها و بیماریهای زیر با ضعیف کردن سیستم ایمنی بدن سبب افزایش خطر ابتلا به عفونت سالمونلا می شود:
  • ابتلا به ایدز
  • بیماری کم خونی داسی شکل
  • مالاریا
  • مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی پس از پیوند عضو
  • مصرف کورتیکو استروئید

مراقبت:

درمان های دارویی

از آنجایی که عفونت سالمونلا می تواند موجب کم آب شدن بدن شود در درمان این بیماری تمرکز بیشتر بر جایگزین کردن مایعات و الکترولیت های از دست رفته می باشد. در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان و انتقال مایعات به طور مستقیم از طریق رگها ( وریدی ) باشد. به علاوه، ممکن است پزشکتان موارد زیر را نیز توصیه کند:
  • داروهای ضد اسهال. داروهایی همچون لوپرامید به کاهش انقباضات شکمی کمک می کند، اما می‌تواند سبب طولانی شدن اسهال مرتبط با عفونت سالمونلا نیز بشود.
  • آنتیک بیوتیک ها. در صورتی که پزشک به وجود عفونت سالمونلا در خون مشکوک شود یا اگر به نوع شدیدتری مبتلا باشید و یا اینکه سیستم ایمنی بدن شما آسیب دیده باشد، برای از بین بردن این باکتری برایتان آنتیک بیوتیک تجویز می کند. آنتیک بیوتیک ها در موارد پیچیده کارساز نیستند. در واقع، آنتی بیوتیک ممکن است مدت زمان حضور باکتری را در بدن طولانی کرده و دیگر قسمت‌های بدن را نیز عفونی  کند، همچنین می تواند خطر ابتلای مجدد به سالمونلا را افزایش دهد.

سبک زندگی و درمان های خانگی

حتی اگر به مراقبت های دارویی برای مقابله با عفونت سالمونلا نیازی ندارید، لازم است مراقب باشید که بدنتان دچار کم آبی نشود، زیرا کم آب شدن بدن  یکی از علائم شایع مرتبط با اسهال و استفراغ است. بزرگسالان باید آب بنوشند یا آب نبات های یخی بمکند. به کودکان می توانید ماده خوراکی جبران کننده آب و املاح  یا همان او آر اس  (ORS مخفف Oral Rehydration Solution) بدهید مگر آنکه پزشک چیز دیگری تجویز کرده باشد.
 

پیشگیری

وزارت کشاورزی راهکاری با عنوان Salmonella Action Plan ارائه داده است که شامل به روز کردن سیستم بازرسی کشتار مرغ و افزایش نمونه گیری و برنامه هایی برای آزمایش مرغ و گوشت می باشد.
هدف این برنامه پایین آوردن میزان ابتلا به عفونت سالمونلا در ایالات متحده است.
همچنین شما می توانید مراقبت هایی را به منظور جلوگیری از گسترش این باکتری داشته باشید. الگوهای پیشگیرنده به ویژه زمانی که در حال تهیه غذا یا مراقبت از نوزادان، افراد مسن و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف هستید بسیار با اهمیت است. از پخت کامل غذا مطمئن شوید و بی درنگ غذا را در یخچال یا فریزر قرار دهید.
 
1-دستان خود را بشوئید
شست و شوی کامل دست به جلوگیری از انتقال باکتری سالمونلا به دهان و یا غذایی که در حال تهیه آن هستید، کمک می‌کند.
دستان خود را پس از کارهای زیر بشوئید:
  • دستشویی رفتن
  • تعویض پوشک
  • لمس گوشت یا مرغ خام
  • تمیز کردن مدفوع حیوانات خانگی
  • لمس کردن خزندگان یا پرندگان
 
2-مواد غذایی را جدا ازهم نگهداری کنید
جهت جلوگیری از انتقال آلودگی :
گوشت و مرغ خام و غذاهای دریایی را جدا از دیگر غذاها در یخچال نگهداری​ کنید.
در صورت امکان، دو عدد تخته برش در آشپزخانه داشته باشید - یکی برای گوشت خام و دیگری برای میوه ها و سبزیجات
 هرگز غذای پخته شده را درون بشقاب شسته نشده ای که قبلاً در آن گوشت خام بوده، نریزید.
 
3-از خوردن تخم مرغ خام پرهیز کنید
خمیر شیرینی، بستنی خانگی و مخلوط شیر و زرده تخم مرغ همگی دربردارنده تخم مرغ خام هستند. اگر می خواهید تخم مرغ خام مصرف کنید از پاستوریزه بودن آن اطمینان حاصل کنید.

علائم:

از دلایل ابتلا به سالمونلا خوردن گوشت قرمز، گوشت ماکیان، تخم مرغ یا فرآورده های تخم مرغی خام است. دوره نهفتگی بیماری بین چند ساعت تا دو روز متغیر است. اکثر عفونت های سالمونلا را می توان در گروه آنفولانزای معده ( گاستروانتریت) دسته بندی کرد.علائم و نشانه های احتمالی شامل موارد زیر می باشد:
  • تهوع
  • استفراغ
  • انقباضات شکمی
  • اسهال
  • لرز
  • سردرد
  • وجود خون در مدفوع
علائم و نشانه های سالمونلا به طور معمول بین 2 تا چند روز ادامه دارد. اسهال ممکن است تا 10 روز ادامه داشته باشد، اگرچه چندین ماه طول می کشد تا روده ها به حالت طبیعی خود باز گردند.
گونه های کمی از باکتری سالمونلا سبب ابتلا به حصبه می شوند، این بیماری در کشورهای درحال توسعه شایع تر است که برخی مواقع موجب مرگ مبتلایان نیز می گردد.

عوارض
عفونت سالمونلا به طور معمول کشنده نیست. با این حال در افراد خاص – به ویژه نوزادان و کودکان، افراد مسن، گیرندگان عضو پیوندی، خانم های باردار و اشخاصی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است – بیشترشدن این عوارض می تواند خطرناک باشد:
 

کم آب شدن بدن

در صورتی که نتوانید آب کافی برای جایگزین کردن مایعات بدنتان که به دلیل ابتلا به اسهال مزمن از دست داده اید بنوشید، این امکان وجود دارد که بدنتان دچار کم آبی شود. علائم هشدار دهنده شامل موارد زیر می شود:
  • کاهش تولید ادرار
  • خشک شدن دهان و زبان
  • چشمان فرو رفته (گود شدن چشم)
  • کاهش تولید اشک چشم
 

باکتریمی (باکتری در خون)

اگر عفونت سالمونلا وارد رگ های خونی شما شود، می تواند بافت های سراسر بدنتان را عفونی کند، از جمله:
  • بافت های احاطه کننده مغز و نخاع ( مننژیت)
  • پوشش داخلی قلب یا دریچه های قلب (اندوکاردیت)
  • استخوان یا مغز استخوان ( استئومیلیت)
  • پوشش داخلی رگهای خونی، به خصوص اگر پیوند عروق داشته اید
 

آرتریت واکنشی

افراد مبتلا به سالمونلا به شدت در معرض خطر ابتلا به آرتریت واکنشی پیشرفته اند، که البته به نام سندروم رایترز شناخته شده است. معمولا آرتریت واکنشی موجب بروز موارد زیر می شود:
  • تحریک چشم
  • دفع ادرار دردناک
  • درد مفاصل