بیماری التهابی لگن (Pelvic inflammatory disease)

بیماری التهابی لگن در واقع به عفونت اندام های تولید مثلی زنان می گویند. معمولا این بیماری زمانی رخ می دهد که باکتریهای منتقل شده از طریق جنسی از واژن به رحم، تخمدان ها و لوله های فالوپ (لوله های رحم) انتقال پیدا می کند.
این بیماری اغلب هیچ علامت و نشانه ای ندارد. در نتیجه شاید ندانید که شما نیز به این بیماری دچارید و نیازمند درمان هستید. البته ممکن است فرد با مشاهده درد های مزمن لگنی یا مشکل ناباروری متوجه این عارضه شود.

تشخیص:

پزشکان با توجه به علائم و نشانه های بیماری التهابی لگن، معاینه لگن، بررسی ترشحات واژن و کشت ترشحات دهانه رحم یا تست رحم این بیماری را تشخیص می دهند.
در حین معاینه لگن، ابتدا پزشک برای بررسی علائم و نشانه های بیماری التهابی لگن ناحیه لگن را بررسی می کند. سپس از سواب برای برداشت نمونه از دهانه رحم و واژن استفاده می کند. نمونه ها در آزمایشگاه بررسی می شوند و ارگانیسم عامل عفونت تعیین می شود.
برای تایید تشخیص یا تعیین چگونگی انتشار عفونت، ممکن است آزمایشات دیگری نیز ترتیب داده شود:
  • آزمایش خون و ادرار
  • سونوگرافی
  • لاپاراسکوپی

دلایل:

انواع متنوعی از باکتری ها منجر به بیماری التهابی لگن می شوند. اما عفونت های گنوره یا کلامیدیا از جمله شایع ترین ها هستند. این باکتری ها در مواردی که ارتباطات جنسی غیر ایمن برقرار می شوند، انتقال می یابند.
در موارد غیر شایع تر نیز هر زمان که مانعِ طبیعی ایجاد شده توسط دهانه رحم دچار اختلال شود، باکتری می تواند وارد دستگاه تناسلی شود. این اتفاق ممکن است پس از زایمان یا سقط عمدی یا سهوی جنین رخ دهد.
 

عوامل خطر ساز

عوامل متعددی خطر بیماری التهابی لگن را افزایش می دهند:
  • زنان زیر 25 سال که فعالیت جنسی بالایی دارند
  • داشتن شرکای جنسی متعدد
  • داشتن رابطه جنسی با فردی که شرکای جنسی متعددی دارد
  • برقراری رابطه جنسی بدون کاندوم
  • دوش واژینال منظم، این کار باعث می شود تعادل باکتری های مفید و مضر در واژن بهم بخورد و همچنین نشانه های عارضه التهابی لگن پنهان بماند.
  • داشتن سابقه بیماری التهابی لگن یا عفونت منتقله آمیزشی
اکثر کارشناسان معتقدند که قرار دادن دستگاه های داخل رحمی (IUD) برای فرد، خطر بیماری التهابی لگن را افزایش نمی دهد. خطرات احتمالی عموما تنها در سه هفته اول کاشت دستگاه وجود دارند.

مراقبت:

  • آنتی بیوتیک ها: برای شروع سریع معالجه، پزشک ابتدا مجموعه ای از آنتی بیوتیک ها را تجویز می کند. پس از دریافت نتیجه آزمایش، پزشک دارویی را که با عامل عفونت سازگاری بیشتری دارد تجویز می کند. شما می بایست سه روز پس از مصرف دارو ها به پزشک مراجعه کنید تا او را از نحوه کارکرد دارو ها مطلع کنید. حتی اگر پس از چند روز احساس بهبود کردید، حتما تمام دارو ها را تا انتها مصرف کنید. آنتی بیوتیک از عوارض شدید پیشگیری می کند اما نمی تواند صدمات وارده را جبران کند.
  • درمان های تجویزی برای همسر: برای جلوگیری از عود عفونت منتقله آمیزشی، باید همسرتان مورد معاینه و درمان قرار بگیرد. ممکن است همسرتان دارای عفونت باشد اما علائم خاصی مشاهده نکرده باشد.
  • پرهیز موقت: تا تکمیل درمان و دریافت نتیجه آزمایش مبنی بر رفع عفونت هر دو نفر، از برقراری رابطه جنسی با همسرتان پرهیز کنید.
  • اکثر زنان مبتلا به این بیماری تنها به درمان های سرپایی نیاز دارند. اما اگر بیماری فرد شدید باشد یا باردار بوده و یا به دارو های خوراکی پاسخ ندهد باید بستری شود.
  • عمل جراحی به ندرت ضرورت می یابد. اما اگر آبسه بترکد یا در معرض ترکیدن باشد پزشک مایع داخل آن را می کشد. همچنین اگر فرد به آنتی بیوتیک ها پاسخ ندهد یا تشخیص بیماری او قطعی نباشد ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
 

پیشگیری

برای کاهش خطر بیماری التهابی لگن مراحل زیر را انجام دهید:
  • رابطه جنسی ایمن برقرار کنید: هر بار از کاندوم استفاده کنید، از سابقه روابط جنسی شریک جنسی خود مطلع باشید و از داشتن شرکای جنسی متعدد پرهیز کنید.
  • در مورد روش های پیشگیری از بارداری با پزشک مشورت کنید: بسیاری از روش های پیشگیری از ابتلا به بیماری التهابی لگن پیشگیری نمی کند. استفاده از روش های باریر (barrier) مثل کاندوم از خطر ابتلا به این عارضه می کاهد. حتی اگر از قرص های ضد بارداری استفاده می کنید، استفاده از کاندوم در هر مرتبه مقاربت، از ابتلا به عفونت منتقله آمیزشی پیشگیری می کند.
  • با پزشک ملاقات کنید: اگر در معرض خطر عفونت منتقله آمیزشی مانند کلامیدیا هستید، با پزشک ملاقات کنید.
  • از همسرتان بخواهید که مورد معاینه قرار بگیرد
  • از دوش واژینال اجتناب کنید.

علائم:

علائم و نشانه های بیماری التهابی لگن:
  • درد زیر شکم و لگن
  • ترشحات شدید واژن که بوی ناخوشایندی دارند
  • خونریزی غیر عادی رحم، مخصوصا در طول یا بعد از ارتباط جنسی یا بین دو عادت ماهانه
  • درد یا خونریزی در طول رابطه جنسی
  • تب، گاهی همراه با لرز
  • دفع ادرار دردناک یا مشکل
ممکن است علائم و نشانه های بیماری التهابی لگن خفیف باشد و یا اصلا هیچ علامتی دیده نشود. اما در موارد شدید تب، لرز، درد زیر شکم شدید یا درد لگن (مخصوصا حین معاینات لگن) و مشکل دفع دیده می شود.
 

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم

در موارد زیر به پزشک یا مراقبت های اورژانس مراجعه کنید:
  • درد شدید زیر شکم
  • تهوع، استفراغ و عدم توانایی در حفظ موا غذایی
  • تب بالای 38.3 درجه
  • ترشحات بدبوی واژنی
اگر علائم و نشانه ها ماندگارند اما شدید نیستند، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. ترشحات واژنی بدبو، ادرار دردناک یا خونریزی های بین دو قاعدگی ممکن است ناشی از عفونت منتقله آمیزشی (STI) باشد. اگر این علائم را مشاهده کردید از برقراری ارتباط جنسی پرهیز کنید و به سرعت به پزشک مراجعه کنید. درمان زودهنگام عفونت منتقله آمیزشی از بیماری التهابی لگن پیشگیری می کند.
 

عوارض بیماری التهابی لگن

درمان نکردن بیماری التهابی لگن منجر به ایجاد بافت اسکار می شود. همچنین ممکن است موجب تجمع مایعات عفونی (آبسه) در لوله فالوپ (لوله رحم) و آسیب رساندن به اندام های تناسلی شود.

عارضه های دیگر:
  • حاملگی خارج رحمی: بیماری التهابی لگن علت اصلی حاملگی خارج رحم یا لوله ای است. در بارداری خارج رحم بافت اسکار ناشی از بیماری التهابی لگن مانع از عبور تخمک های بارور، از لوله فالوپ و قرارگیری آنها در رحم می شوند. بارداری خارج رحم می تواند منجر به خونریزی های شدید و تهدیدکننده زندگی شود و نیاز به مراقبت های شدید پزشکی دارد.
  • ناباروری: بیماری التهابی لگن به اندام های تناسلی آسیب می زند و منجر به ناباروری می شود. هرچه تعداد دفعات ابتلا به بیماری التهابی لگن  بیشتر باشد، خطر ناباروری بیشتر است. تاخیر در درمان این بیماری به طور چشمگیری خطر ناباروری را افزایش می دهد.
  • درد مزمن لگن: بیماری التهابی لگن منجر به درد لگن می شود. این درد ممکن است ماه ها یا سال ها طول بکشد. ایجاد زخم در لوله های فالوپ و دیگر اندام های لگنی منجر به ایجاد درد در زمان مقاربت و تخمک گذاری می شود.
  • آبسه لوله ای – تخمدانی: ممکن است بیماری التهابی لگن منجر به تشکیل آبسه در لوله های رحم و تخمدان شود. به تجمع چرک آبسه می گویند. اگر این عارضه بدون درمان رها شود، عفونت ناشی از آن زندگی شما را تهدید می کند.