رگ های عنکبوتی (Telangiectasia)

رگ‌های عنکبوتی که با عنوان تلانژکتازی نیز شناخته می‌شوند، مویرگ‌هایی هستند که بزرگتر از اندازه طبیعی شده‌اند. این رگ‌های خونی منبسط شده و پاره می‌شوند یا اصطلاحاً می‌شکنند و همین امر باعث می‌شود از زیر پوست دیده شوند. نمایان‌شدن رگ‌های عنکبوتی از زیر پوست زمانی اتفاق می‌افتد که دیواره رگ‌های خونی که وظیفه انتقال خون به پوست را دارند، ضعیف می‌شوند. این عارضه هیچ تاثیر جدی بر سلامت ندارد و فقط ممکن است ظاهری ناخوشایند داشته باشد.

رگ‌های عنکبوتی معمولاً با افزایش سن در صورت و سایر نقاط بدن نمایان می‌شوند؛ ولی این عروق خونی می‌توانند در هر سنی دیده شوند. این رگ‌ها علاوه بر روش‌های درمانی و لیزر، با چند روش ساده قابل درمان هستند. پوست روزانه در معرض عوامل و آسیب‌های محیطی قرار دارد. نور آفتاب، آلودگی، تغذیه، فشارهای عصبی، بیماری‌ها و داروهای خاص و لوازم بهداشتی آرایشی از جمله مهمترین عوامل تاثیرگذار در کیفیت، سلامت و شفافیت پوست هستند.

تصویر

دلایل:

رگ‌های عنکبوتی بیشتر در افرادی دیده می‌شود که پوستی روشن دارند یا از حساسیت پوستی رنج می‌برند. ژنتیک و عوامل محیطی نیز در این موضوع دخیل هستند. مهم‌ترین دلایل رگ‌های عنکبوتی صورت عبارتند از:
  • وراثت: اگر این عارضه در والدین و مادربزرگ یا پدربزرگتان وجود داشته، احتمال ابتلای شما نیز بسیار زیاد است. رگ‌های عنکبوتی ژنتیکی بیشتر در ناحیه صورت و اطراف بینی دیده می‌شوند.
  • شرایط جوی: قرار گرفتن در معرض گرما یا سرمای شدید یکی از مهمترین دلایل پاره‌شدن مویرگ‌های عنکبوتی است؛ بنابراین بهتر است صورت را در مقابل این عوامل محافظت کرد.
  • اشعه ماورای بنفش: چین و چروک زودرس، پیری پوست، آفتاب سوختگی و سرطان مهمترین اثرات اشعه ماورای بنفش خورشید هستند که می‌توان پارگی مویرگ‌های عنکبوتی صورت را نیز به آن اضافه کرد.
  • الکل: ترکیبات شیمیایی الکل باعث می‌شود عروق خونی منبسط شده و به سطح پوست نزدیک شوند. الکل مغز را به‌گونه‌ای تحریک می‌کند که عروق خونی بیش از اندازه فعالیت می‌کنند و همین امر باعث می‌شود مویرگ‌های عنکبوتی پاره شوند. مشکلات کبدی ناشی از مصرف الکل نیز در عارضه‌های پوستی موثر هستند.
  • بیماری پوستی روزاسه: روزاسه یک بیماری شایع است که عمدتاً پوست صورت را تحت تاثیر قرار می‌دهد. روزاسه باعث قرمزی در بینی، چانه، گونه‌ها و پیشانی می‌شود. با گذشت زمان این قرمزی ممکن است بدتر شود و رگ‌های خونی قابل مشاهده باشند. گرگرفتگی، برجستگی‌ها و جوش‌ها، قرمزی ثابت و رگ‌های خونی قابل مشاهده از علایم بیماری روزاسه هستند.
  • عطسه یا استفراغ شدید: عطسه و استفراغ شدید می‌تواند باعث پارگی مویرگ‌های صورت شود.
  • داروهایی که عروق را گشاد می کنند
  • آسیب پوست
  • آکنه
  • مصرف طولانی مدت کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا موضعی
  • بارداری: با رشد بدن مقدار زیادی فشار بر عروق خونی وارد می شود
 
از علل دیگر می توان به بالا رفتن سن اشاره کرد. در سنین بالا عروق شروع به ضعیف شدن کرده و عروق عنکبوتی تشکیل می شوند. هورمون درمانی و تغییرات هورمونی ناشی از یائسگی یا مصرف قرص های ضد بارداری نیز به تشکیل عروق عنکبوتی کمک می کنند.

رگ های عنکبوتی گاه نشان دهنده یک بیماری یا وضعیت پزشکی جدی هستند؛ از جمله بیماریهای مرتبط با رگ های عنکبوتی موارد زیر را می توان نام برد:
آتاکسی تلانژکتازی: یک بیماری نادر ارثی که بر مغز و سایر قسمت های بدن تاثیر می گذارد
  • سندرم بلوم
  • کوتیس مارموراتا
  • سندرم اسلر-وبر-راندو
  • سندرم کلیپل ترنونه وبر
  • خال لکه شرابی (پورت واین)
  • آنژیوم عنکبوتی
  • سندرم استورج وبر
  • زرودرما پیگمنتوزوم
  • بیماریهای کبد
  • بیماریهای بافت همبند مثل اسکلرودرما، درماتومیلیت و لوپوس
     

مراقبت:

  • اسکلروتراپی: در این روش، پزشک به عروق عنکبوتی محلولی تزریق می کند که آنها را مسدود می کند. در نتیجه خون از عروق سالم تر جریان می یابد. در عرض چند هفته عروقی ه تحت درمان قرار گرفته بودند، ناپدید می شوند. اگرچه ممکن است نیاز به بیش از یک بار تزریق در عروق مشابه باشد اما اسکلروتراپی معمولا اگر صحیح انجام شود، درمان موثری است.
اسکلروتراپی نیاز به بیهوشی نداشته و می تواند در مطب پزشک انجام شود. تورم، خارش و تغییر رنگ پوست در منطقه درمان شده از عوارض این روش است.
  • لیزر: لیزر نیازی به برش یا سوزاندن بافت ندارد و امواج نور عروق را به تدریج ناپدید می کنند. لیزر درمانی نسبت به اسکلروتراپی تاثیر کمتری دارد بخصوص برای عروق بزرگتر. قرمزی، کبودی، خارش، تورم و تغییرات پوستی دائم از عوارض این روش درمانی است.
پس از درمان عروق خونی طی چند ماه به تدریج ناپدید می شوند اما ممکن است کاملا از بین نروند. ممکن است رگ های عنکبوتی جدید نیز در مناطق مشابه ایجاد شود.

سایر روش های درمان به شرح زیر است:

 
  1. ویتامین C و لیزین: یکی از روش‌های درمان، استفاده از ویتامین C است. این ویتامین قادر به ترمیم التهاب و آسیب ناشی از آفتاب سوختگی است. لیزین نیز نوعی اسید آمینه است که در رفع قرمزی و التهاب پوستی موثر است.
  2. سرکه سیب: همان‌طور که گفته شد التهاب رگ‌های خونی نزدیک به سطح پوست یکی از مهمترین دلایل پارگی و نمایان‌شدن رگ‌های خونی عنکبوتی است. سرکه سیب سبب کاهش تورم رگ‌های خونی می‌شود. برای این منظور کافیست کمپرس گرم آب سیب را به مدت ۱۵ دقیقه روی پوست قرار داد. استفاده از این روش دو بار در روز تا کاهش علایم توصیه شده است. شستن صورت با سرکه سیب نیز موثر است.
  3. آلوئه ورا: استفاده از ژل آلوئه ورا برای از بین برن قرمزی و التهاب پوست از قرن‌ها پیش استفاده شده است.
  4. روغن هسته انگور: خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی روغن هسته انگور در درمان قرمزی و التهاب پوست موثر است. می‌توان از این روغن در مناطق آسیب‌دیده پوست استفاده کرد.
  5. دانه شاه بلوط: عصاره دانه شاه بلوط از گسترش رگ‌های عنکبوتی جلوگیری می‌کند و دیواره رگ‌های خونی را تقویت می‌کند. بهتر است قبل از خواب ترکیب دانه شاه بلوط و روغن هسته انگور را روی پوست قرار داد و صبح با آب ولرم شست.
  6. استفاده از لوازم آرایشی: استفاده از لوازم آرایشی آخرین روش برای پنهان کردن مویرگ‌های صورت است که توصیه نمی‌شود؛ ولی در موارد حاد قابل استفاده است.

پیشگیری

  • از پوست در برابر سرما، گرما و آفتاب محافظت کنید.
  • آب ولرم برای شستن پوست بهترین گزینه است.
  • از مواد شوینده قوی برای شستشوی پوست استفاده نکنید.

علائم:

رگ های عنکبوتی یک تا سه میلیمتر عرض دارند و معمولا بی ضررند ولی گاه با برخی بیماری ها در ارتباطند. این وضعیت ممکن است با خارش و درد همراه باشد چون به عروق کوچک فشار وارد می کنند.
رگ های عنکبوتی عموما بر روی صورت، بینی و گونه ها دیده می شوند و ظاهری قرمز به چهره فرد می دهند. همچنین در پاها، قفسه سینه، کمر و بازوها نیز دیده می شود.