لکوپلاکی (Leukoplakia)

لکوپلاکی ضایعات سفیدرنگ و ضخیمی هستند که روی لثه ها، بخش داخلی گونه ها، در قسمت انتهایی دهان و گاهی اوقات زبان مشاهده می شوند. این ضایعات سفید رنگ را نمی توان از دهان زدود و جدا کرد.
پزشکان دلایل بروز لکوپلاکی را نمی دانند اما تحریک مزمن دهان ناشی از استعمال دخانیات (تنباکو) - به روش دود کردن، جویدن یا بلعیدن– می توانند دلیل اصلی بروز این عارضه باشند.
اگرچه برخی ضایعه های لکوپلاکی علائم اولیه سرطان را نشان می دهند، اما اکثر آن ها غیر سرطانی ( خوش خیم) هستند.
سرطان های انتهای دهان ممکن است مجاور قسمت های لکوپلاکی بروز کند و بخش های سفید رنگ با قسمت های قرمز (لکوپلاکی ندولار) ترکیب شده و عامل بالقوه بروز سرطان باشد. بنابراین در صورتی که دچار تغییرات غیر عادی و مداوم در دهانتان شدید، بهترین کار مراجعه به دندانپزشک یا متخصصین مراقبت های اولیه می باشد.
یکی از انواع لکوپلاکی، لکوپلاکی موئی است که گاهی اوقات لکوپلاکی موئی دهان نامیده می شود، و ابتدا در افرادی که سیستم ایمنی بدنشان به دلیل ابتلا به بیماری هایی به ویژه ایدز/HIV، ضیف شده، تاثیر می گذارد.

تصویر
 

تشخیص:

اغلب اوقات پزشک معالج توسط موارد زیر ابتلا به لکوپلاکی را تشخیص می دهد:
  • معاینه ضایعات دهانی
  • جداکردن ضایعات سفید رنگ
  • درنظر گرفتن سابقه پزشکی شما و عوامل خطرساز
  • غیر محتمل شمردن دیگر دلایل ممکن
 

تست سرطان

در صورت ابتلا به لکوپلاکی، احتمال دارد که پزشک معالجتان به دلیل وجود علائم اولیه سرطان تست سرطان را با روش های زیر انجام می دهد:
  • بیوپسی برس دهان. دراین روش به وسیله یک برس کوچک و چرخشی از سلول های سطحی ضایعه نمونه برداری می شود. این روش، یک روش غیر تهاجمی است و همیشه به تشخیص قطعی منتهی نمی شود.
  • بیوپسی جدا کننده یا اکسیژنال. دراین روش با جراحی مقداری از بافت ضایعه لکوپلاکی برداشته شده و در صورتی که ضایعه کوچک باشد به طور کامل جدا می شود. این روش کامل تر است و در اکثر مواقع نتیجه قطعی حاصل می شود.
در صورتی که نتیجه بیوپسی جهت تشخیص سرطان مثبت بوده و پزشک معالج به بیوپسی اکسیژنال که در آن ضایعه لکوپلاکی به طور کامل برداشته می شود، مبادرت ورزد، این احتمال وجود دارد که نیازمند درمان های بیشتری باشید.
اگر ضایعه ( پچ) بزرگ باشد، لازم است که به منظور درمان به یک جراح دهان یا یک متخصص گوش وحلق و بینی (ENT) مراجعه کنید.
 

لکوپلاکی موئی

اگر دچار لکوپلاکی موئی هستید، به احتمال بسیار،برای بررسی بیماری هایی که منجر به ضعف سیستم ایمنی می شود، وضعیت شما مورد ارزیابی قرار می گیرد.

دلایل:

اگرچه دلیل ابتلا به لکوپلاکی ناشناخته است، اما به نظر می رسد تحریکات شدید و مزمن دهان، ناشی از استعمال دخانیات از جمله دودکردن ( تدخین) و جویدن آن، در بیشتر موارد دلیل ابتلا به شمار آید.
اغلب اوقات، مصرف کنندگان دائمی محصولات دخانی بدون دود که تنباکو را نزدیک به دیواره داخلی دهان خود نگه می دارند، عاقبت دچار بروز لکوپلاکی در آن قسمت می شوند.
دیگر دلایل تحریک کننده شامل موارد زیر است:
  • دنان های نوک تیز یا شکسته که سبب سایش سطوح زبان می شوند
  • دندان مصنوعی شکسته یا بد فرم
  • مصرف طولانی مدت الکل
دندانپزشکتان خواهد گفت که در مورد شما کدام عامل ممکن اسن سبب بروز لکوپلاکی شده باشد.
 

لکوپلاکی موئی

لکوپلاکی موئی در نتیجه عفونت به وجود آمده از ویروس اپشتین بار ( EBV) بروز می کند. یک بار عفونی شدن با ویروس اپشتین بار شما را تا آخر عمر با این ویروس همراه خواهد کرد. این ویروس معمولا غیر فعال است. با این حال در صورتی که سیستم ایمنی بدنتان، به ویژه به دلیل ابتلا به ویروس HIV/ ایدز ضعیف شده باشد، ویروس اپشتین بار دوباره فعال شده و منجر به بروز بیماری هایی از جمله لکوپلاکی می شود.
 
 

عوامل خطر لکوپلاکی موئی

مصرف دخانیات و به خصوص محصولات دخانی بدون دود، خطر ابتلا به لکوپلاکی و سرطان دهان را در شما افزایش می دهد. استفاده طولانی مدت از الکل خطر ابتلا را بیشتر می کند و حتی نوشیدن الکل همراه با مصرف سیگار نیز شما را در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار می دهد.
احتمال بسیار زیادی وجود دارد که افراد مبتلا به ویروس HIV/ ایدز دچار لکوپلاکی موئی شوند. اگرچه استفاده از داروهای ضد ویروس تعداد موارد ابتلا را کاهش داده است، اما هنوز هم لکوپلاکی موئی در برخی افراد مبتلا به HIV مثبت اثرگذار است و می تواند یکی از علائم اولیه ابتلا به عفونت HIV باشد.

مراقبت:

زمانی که ضایعه لکوپلاکی کوچک باشد و سریع مشخص و درمان شود، درمان لکوپلاکی بسیار موفقیت آمیز خواهد بود. انجام معاینات کلی منظم که در آنها، معاینه قسمت هایی از دهان که به صورت عادی دیده نمی شوند، با اهمیت است.
در بسیاری افراد با از بین بردن منشا تحریکات  - همچون توقف مصرف دخانیات و الکل – این بیماری بر طرف خواهد شد.
زمانی که این اقدام موثر واقع نشود و یا زخم ها علائم اولیه سرطان را نشان دهند، برنامه درمان شامل موراد زیر خواهد بود:
  • جدا کردن (برداشتن) ضایعات لکوپلاکی. در این روش ضایعات با استفاده از یک اسکالپل جراحی، اشعه لیزر یا یک پروپ بسیار سرد (کریوپروب) که سلول های سرطانی را فریز و تخریب می کند، برداشته می شوند.
  • پیگیری معاینات به منظور بررسی ناحیه مورد نظر. اگر سابقه ابتلا به لکوپلاکی دارید، بازگشت این عارضه بسیار رایج است.
 

درمان لکوپلاکی موئی

معمولا نیازی به درمان لکوپلاکی موئی نیست. در بیشتر مواقع این بیماری سبب بروز علائمی نمی شود و احتمال بروز سرطان دهان نیز وجود ندارد. درصورت نیاز به درمان، پزشک درمان های زیر را توصیه می کند:
درمان هایی که پزشک معالج ممکن است توصیه کند شامل موارد زیر می باشد:
  • درمان داروئی. ممکن است مصرف قرصی که کل سیستم شما را تحت تاثیر قرار می دهد (داروهای سیستمیک) مانند داروهای ضد ویروسی٬ برای شما تجویز شود. این داروها می توانند ویروس اپشتین بار را که دلیل بروز لکوپلاکی موئی می باشد سرکوب کنند٬ همچنین ممکن است درمان های موضعی نیز به کار گرفته شود.
  • معاینات پس در پی ( مداوم ). زمانی که درمان متوقف شود احتمال بازگشت ضایعات  سفید رنگ لکوپلاکی موئی وجود خواهد داشت. بنابراین پزشک معالج٬ معاینات پی در پی را به منظور بررسی تغییرات دهان و یا درمان مداوم جهت پیشگیری از بازگشت ضایعات لکوپلاکی توصیه می کند.

پیشگیری

در صورتی که از مصرف الکل و محصولات دخانی پرهیز کنید٬ قادر به پیشگیری از بروز لکوپلاکی خواهید بود. در مورد روش های کمک کننده به پیشگیری از مصرف الکل و دخانیات با پزشک خود مشورت کنید. اگر به صورت مداوم سیگار می کشید٬ تنباکو می جوید یا الکل می نوشید به طور مکرر توسط یک دندانپزشک٬ دهان و دندانهای خود را معاینه کنید.
به طور معمول٬ سرطان های دهانی تا زمانی که بسیار پیشرفت نکرده باشند٬ دردناک نیستند٬ بنابراین پرهیز از مصرف دخانیات و الکل بهترین راهکار پیشگیرنده می باشد.
 

لکوپلاکی موئی

اگر سیستم ایمنی بدن شما ضعیف شده باشد نمی توانید از بروز لکوپلاکی موئی پیشگیری کنید٬ اما تشخیص زودهنگام آن به شما کمک می‌کند که تحت ‌درمان های مناسب تری قرار گیرید.

علائم:

لکوپلاکی به طور معمول، روی لثه ها، دیواره داخلی گونه ها، انتهای دهان (زیر زبان) و گاهی در زبانتان بروز می کند. این ضایعه معمولا دردناک است و ممکن است برای مدتی متوجه وجود آن در دهان نشوید.
لکوپلاکی معمولا به شکل های زیر شاهده می شود:
  • ضایعات سفید یا خاکستری که نمی توان آنها را از بین برد
  • بافت مسطح و نامنظم
  • ضخیم و سفت شدن بخش هایی از آن
  • همراه با ضایعات قرمز رنگ برآمده (لکوپلاکی ندولارو اریترولکوپلاکی ) که به احتمال بسیار زیاد تغییرات پیش سرطانی را نشان می دهند
 

لکوپلاکی موئی

لکوپلاکی موئی سبب به وجود آمدن ضایعات سفید رنگ پرزدار و شبیه به چین خوردگی یا برآمدگی هایی است که به طور معمول در دو طرف دهان به وجود می آیند. این ضایعه اغلب با برفک دهان - عفونتی که موجب به وجود آمدن ضایعات سفید رنگ نرم و ازبین رفتنی است - اشتباه گرفته می شود و در بین افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، متداول است.
 

زمان مراجعه به پزشک

با وجود اینکه لکوپلاکی معمولا آزاردهنده نیست، اما برخی مواقع می تواند نشان دهنده عارضه ای خطرناک باشد.
در صورتی که هریک از علائم زیر را دارید، به یک دندانپزشک و یا متخصص مراقبت های اولیه مراجعه کنید:
  • پلاک های سفید یا زخم های دهانی که در مدت زمان 2 هفته خود به خود بهبود نیافتند
  • برآمدگی ها یا ضایعات سفید، قرمز یا تیره در دهان
  • تغییرات مداوم در بافت دهان
  • گوش درد به هنگام بلعیدن
  • کاهش پیشرونده توانایی باز کردن دهان

عوارض لکوپلاکی

به طور معمول لکوپلاکی سبب آسیب دائمی به بافت های دهان شما نمی شود. با این حال، لکوپلاکی خطر ابتلا به سرطان دهان را افزایش می دهد. سرطان های مرتبط با دهان اغلب در مجاورت ضایعه های لکوپلاکی شکل می گیرند و این ضایعه به خودی خود تغییرات مربوط به سرطان را نشان می دهند. حتی پس از برطرف کردن آنها، خطر بروز سرطان دهان همچنان وجود دارد.
 

  لکوپلاکی موئی

  لکوپلاکی موئی به صورت بالقوه منجر به بروز سرطان نمی شود. اما می تواند ابتلای به ویروس HIV/ ایدز را آشکار  کند.