خس خس سینه (Wheezing)

خس خس سینه به صدای شدیدی می گویند که با نفس کشیدن ایجاد می شود. خس خس سینه معمولا با اشکال در تنفس همراه است. این عارضه ممکن است همراه با دم یا بازدم مشاهده شود.

دلایل:

 التهاب و تنگی در هر نقطه از مجرای هوایی، از گلو گرفته تا ریه ها، می تواند باعث چنین عارضه ای شود.
شایع ترین علت خس خس عود کننده سینه، آسم و بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) هستند، که هر دو آنها در مجراهای کوچک هوایی ریه (اسپاسم برونش) ایجاد تنگی و اسپاسم می کنند.
با این وجود، بروز هر التهابی در گلو یا مجراهای هوایی بزرگتر می تواند منجر به خس خس سینه شود. علل شایع، شامل عفونت، واکنش آلرژیک یا انسداد فیزیکی مثل تومور یا داخل شدن شیئ خارجی می باشند.
تمام عوارض زیر می توانند منجر به خس خس سینه شوند:

مراقبت:

درمان خس خس سینه به تشخیص علت اصلی آن بستگی دارد. برای هریک از علل خس خس سینه اعم از آسم یا برونشیت و... پزشک درمان های دارویی مورد نظر را تجویز می کند.

اقدامات خود مراقبتی

برای تسکین خس خس سینه ناشی از سرماخوردگی یا عفونت تنفسی فوقانی این نکات را رعایت نمایید:
  • مرطوب کردن هوا: از یک مرطوب کننده هوا استفاده کنید، دوش بخار بگیرید یا در حمام با در بسته بنشینید و آب داغ را باز بگذارید. در برخی موارد مرطوب نگه داشتن هوا خس خس های خفیف را تسکین می دهد.
  • مایعات بنوشید: مایعات گرم مجراهای هوایی را شل کرده و خلط را از گلو جدا می کند.
  • از کشیدن تنباکو خودداری کنید: سیگار کشیدن چه در حال حاضر چه در گذشته یک امتیاز منفی در بهبودی خس خس سینه محسوب می شود.
  • تمام دارو های تجویز شده را طبق دستور پزشک مصرف کنید.

درمان خس خس سینه در طب سنتی

  • سیاه‌دانه تا قبل از شروع سرفه: سیاه‌دانه بهتر است قبل از شیوع سرفه مصرف شود؛ مثلا فردی که می‌داند سابقه سرفه‌های خشک در زمستان را دارد، باید قبل از شروع سرفه مصرف سیاه‌دانه را شروع کند؛ بنابراین در شرایط حاد که بیماری شروع شده مصرف آن توصیه نمی‌شود. دمکرده بادرنجبویه هم مناسب است. برای خوردن سیاه‌دانه، آب جوش به آن اضافه کنید تا لعاب دهد.
  • بخار گشنیز استنشاق کنید: یکی از بهترین درمان‌ها مصرف تخم گشنیز است. به این شکل که یک تا دو قاشق تخم گشنیز را بکوبید و در آبی که در حال جوشیدن است بریزید سپس بخار آن را استنشاق کنید. تخم گشنیز علاوه‌بر اینکه خوراکی است و در انواع ترشی‌ها از آن استفاده می‌کنند، ترکیبی بسیار قوی دارد و به‌راحتی فشار خون را پایین می‌آورد؛ به‌خصوص در خانم‌های باردار نباید از نصف قاشق مرباخوری و درنهایت یک قاشق در روز بیشتر مصرف شود.
  • تفاوت سرفه خشک و تر: در سرفه خشک فرد معمولا خلط ندارد و اگر هم داشته باشد میزان آن بسیار کم است. خلط در سرفه خشک رقیق، شفاف و بی‌رنگ است اما رنگ خلط سرفه‌ تر تقریبا زرد است و گاهی رگه‌هایی به رنگ خون دارد. در مقابل سرفه‌های مرطوب در بچه‌های کم‌سن‌و‌سال شایع‌تر است. بذاق دهان در این نوع سرفه بسیار غلیظ و چسبناک بوده و به رنگ سفید یا سبز است. آب بینی در سرفه خشک آبی رقیق است و بینی فرد در این دوران قرمز و پوسته‌پوسته می‌شود. در رابطه با سرفه ‌تر هم آبریزش بینی چسبناک است که به رنگ سفید یا سبز است و اطراف بینی را نمی‌سوزاند. سرفه‌های خشک حادتر است و یک دفعه میزان آن شدید می‌شود و بعد از چند روز تک‌سرفه‌های آن باقی می‌ماند.
  • چهار تخم از بهترین ترکیبات لعاب‌دار: اگر سرفه خیلی خشک باشد، برای رفع آن مصرف ترکیبات لعاب‌دار تسکین‌دهنده است. به‌عنوان مثال صمغ عربی، به‌دانه، تخم مرو یا گل ختمی به‌خصوص از نوع سفید آن برای رفع سرفه بسیار مناسب است. تمام این موارد لعاب بسیار خوبی دارند و گلو را نرم می‌کنند. افرادی که در فصل زمستان سرفه خشک می‌کنند باید این چهار تخم را در آب جوش بریزند و روی شعله کم یا سماور بگذارند تا لعاب بیندازد. درواقع چهار تخم معروف در میان مردم ترکیبی از همین موارد است. مخلوط این ترکیبات لعاب‌دار را به راحتی می‌توانید در عطاری‌ها پیدا کنید. این را هم بدانید که استفاده از ترکیبات لعاب‌دار یک درمان موقت است؛ یعنی ممکن است خشکی گلو برطرف شود اما عامل سرفه را درمان نمی‌کند. به‌طور مثال اگر فردی مشکلات ریه یا معده داشته باشد، باید برای درمان اصلی این مشکلات اقدامات لازم را به عمل بیاورد.
  • آویشن به‌شرط غلظت: به گزارش مجله زندگی ایده آل، آویشن اگر به تنهایی خورده شود برای سرفه‌های خلط‌دار یا تر مناسب است اما در رابطه با سرفه‌های خشک می‌تواند خشکی ناحیه گلو را بیشتر کند. دو نکته در رابطه با مصرف آویشن برای درمان سرفه وجود دارد؛ یکی اینکه آویشن به دلیل طعم و اسانسی که دارد ضدویروس است و از این جهت مناسب بوده و مورد بعد اینکه آویشن زمانی که در یک محلول غلیظ (با ترکیب شکر) مخلوط شده باشد مانند شربت‌های آویشن موجود در بازار، تاثیر خشک‌کنندگی‌اش کمتر می‌شود. درواقع برای درمان سرفه‌ می‌توان از آویشن به صورت شربت استفاده کرد. اما این نکته را در نظر داشته باشید که مصرف بالای آن هم توصیه نمی‌شود.
  • دارچین و افزایش خشکی گلو: دارچین و زنجبیل ازجمله ترکیباتی هستند که بهتر است مردم از اوایل زمستان در داخل چای بریزند چون باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن تقویت شود و به دلیل اسانس‌هایی که دارند ویروس‌ها را از بین می‌برند. منتها از زمانی که سرفه‌های خشک شروع می‌شود دیگر نباید دارچین مصرف شود چراکه با مصرف دارچین در این زمان گلو بیشتر خشک می‌شود و فرد را اذیت می‌کند.
  • میوه شیرین بخورید: سیب‌های زردی که شیرین‌تر است برای سرفه‌ بسیار مناسب است. مصرف میوه‌های دیگری مثل به و گلابی هم منجر به التیام سرفه‌ می‌شود؛ البته باز هم تاثیر خوردن سیب شیرین یا یک لیوان آب سیب بسیار بیشتر است.

علائم:

خس خس سینه خفیف که به همراه نشانه های سرماخوردگی یا عفونت دستگاه تنفسی فوقانی دیده می شود، همیشه نیاز به درمان ندارد.
اگر بی دلیل یا مکررا دچار خس خس سینه شدید یا اگر خس خس سینه شما با علائم و نشانه های زیر همراه بود به پزشک مراجعه کنید:
  • تنفس مشکل
  • تنفس سریع
  • آبی شدن مختصر پوست
در موارد زیر با اورژانس تماس بگیرید:
  • اگر این عارضه ناگهان پس از گزش زنبور، مصرف دارو یا خوردن غذای آلرژی زا شروع شد
  • اگر با اشکال شدید تنفسی یا تمایل رنگ پوست به آبی همراه شد
  • پس از پریدن چیزی در گلو آغاز شد
در برخی موارد خس خس سینه با مصرف برخی داروها یا بخور و استنشاق تسکین پیدا می کند. اگر اینطور نشد باید به دنبال درمان فوری آن باشید.