نارسایی مزمن وریدی (chronic venous insufficiency)

نارسایی مزمن وریدی زمانی رخ می دهد که سیاهرگ های پا به خون اجازه برگشت به قلب را نمی دهند. همانطور که می دانید سرخرگ ها خون را از قلب خارج می کنند و سیاهرگ ها خون را به سمت قلب هدایت می کنند. اگر دریچه های سیاهرگ ها دچار اشکال شوند ممکن است باعث شوند خون به جای حرکت به سمت قلب در هر دو جهت حرکت کند. دریچه هایی که به درستی کار نمی کنند می توانند باعث تجمع خون در پا نیز شوند. اگر نارسایی مزمن وریدی بدون درمان رها شود ممکن است باعث درد، تورم و زخم پا شود.
نارسایی مزمن وریدی شما را در معرض خطر جدی قرار نمی دهد اما می تواند درد آور و ناتوان کننده باشد.

تشخیص:

علاوه بر معاینات فیزیکی و دریافت سابقه بالینی دقیق، فرایند تشخیص نارسایی مزمن وریدی به شرح زیر است:
  • سونوگرافی داپلکس
  • ونوگرام (venogram) با اشعه ایکس

دلایل:

نارسایی مزمن وریدی در افراد چاق، باردار و افرادی که دارای سابقه خانوادگی هستند شایع است. افرادی که دچار ضربه و جراحت وارده به پا، جراحی یا سابقه پیشین لخته خون باشند بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه هستند.
در زیر به شرح برخی از علل دیگر نارسایی مزمن وریدی پرداخته می شود اما بجز این موارد، عوامل دیگری نیز هستند:
  • فشار خون بالا در رگ های پا در طولانی مدت در اثر ایستادن ها یا نشستن های طولانی
  • عدم فعالیت بدنی
  • سیگار کشیدن
  • ترومبوز ورید عمقی (تشکیل لخته خون در ورید عمقی، عموما در ساق پا یا ران)
  • فلبیت (تورم و التهاب رگ های سطحی، معمولا در پا ها)

مراقبت:

با توجه به موارد زیر پزشک تشخیص می دهد که چه نوع درمانی برای شما بهتر است:
  • سن، وضعیت سلامت عمومی و سابقه بالینی
  • وسعت بیماری
  • میزان تحمل شما در مواجهه با برخی داروها، عمل یا درمان ها
  • علائم و نشانه های بیماری در شما
  • انتظارات در این دوره از بیماری
  •  نظرات یا ترجیحات بیمار
درمان نارسایی مزمن وریدی به شرح زیر است:
  • اقداماتی جهت بهبود جریان خون در رگ های پا: روش های افزایش جریان خون در رگ های پا شامل مواردی چون بالا نگه داشتن پا جهت کاهش فشار در رگ ها، استفاده از جوراب واریس برای وارد کردن فشار به رگ های پا و افزایش جریان خون می شود. از جمله روش های دیگر می توان به روی هم نینداختن پا در حالت نشسته و ورزش منظم اشاره کرد.
  • دارو ها: داروهای ادرار آور یا دیورتیک (دارو هایی که برای تخلیه آب اضافی بدن توسط کلیه ها مصرف می شود) را عموما نباید مصرف کرد مگر اینکه مبتلا به عارضه دیگری مثل نارسایی قلبی یا بیماری کلیوی که همراه با تورم است باشید. داروهایی که جریان خون را در رگ ها افزایش می دهند ممکن است با روش های اعمال فشار روی رگ ها ترکیب شوند تا زخم های پا را بهبود دهند. آسپرین نیز می تواند برای بهبود زخم ها استفاده شود.
  • اسکلروتراپی: در بیمارانی که عارضه آن ها پیشرفته تر است، ممکن است پزشک تجویز اسکلروتراپی نماید. در این درمان ماده ای شیمیایی را وارد رگ های آسیب دیده می کنند. این ماده باعث زخم شدن رگ ها می شود و رگ ها دیگر نمی توانند خون حمل کنند. بنابراین خون توسط رگ های دیگر به قلب باز می گردد و بدن رگ زخم شده را جذب خود می کند.
  • عمل جراحی: عمل جراحی را تنها برای کمتر از 10 درصد مبتلایان به نارسایی مزمن وریدی تجویز می کنند. اعمال جراحی که برای درمان این عارضه به کار گرفته می شوند به شرح زیرند:
  • لیگاسیون: با این عمل رگ های آسیب دیده را گره می زنند تا خون در آن ها جریان پیدا نکند. اگر ورید و/ یا دریچه هایش خیلی آسیب دیده باشند ورید را کاملا خارج می کنند.
  • ترمیم: ممکن است پزشک ورید و/یا دریچه هایش را با جراحی ترمیم کند، این جراحی ممکن است با برش باز یا با استفاده از کاتتر بلند صورت گیرد.
  • پیوند ورید: در این روش رگ سالمی را از نواحی دیگر بدن برداشته و جایگزین رگ بیمار می کنند.
  • آندوسکوپی: این روش کم تهاجم با استفاده از وسیله ای به نام اندوسکوپ انجام می گیرد (لوله کوچک و منعطف که با لنز سبکی در انتهای آن همراه است). رگ های پرفوراتور (رگ هایی که درماهیچه ساق پا پیدا می شوند) گره زده می شوند. با این کار جریان خون به سمت رگ های سالم هدایت شده و زخم ها بهبود می یابد.

علائم:

علائم نارسایی مزمن وریدی به شرح زیر است:
  • ایجاد تورم در پا و/ یا در مچ پا
  • احساس سفتی در ماهیچه های ساق پا یا خارش دردناک پا
  • احساس درد به هنگام راه رفتنی که دارای وقفه های استراحت است
  • پوست قهوه ای رنگ، خصوصا اطراف مچ پا
  • واریس
  • زخم پا که گاهی به درمان مقاوم است
علائم نارسایی مزمن وریدی ممکن است با علائم عوارض دیگر شباهت داشته باشد. برای تشخیص درست باید به پزشک مراجعه کرد.