نارسایی کبد (Liver Failure)

نارسایی کبد زمانی دیده می شود که بخش بزرگی از کبد بیش از آن اندازه که توان ترمیم داشته باشد آسیب ببیند و کبد توانایی عملکرد صحیح خود را از دست بدهد.
نارسایی کبد عارضه ای تهدید کننده زندگی است که نیاز به مراقبت های فوری پزشکی دارد. اغلب نارسایی کبد تدریجی و در طول سال ها به وجود می آید. با این وجود عارضه نادرتری به نام نارسایی حاد کبد وجود دارد که به سرعت رخ می دهد (ظرف کمتر از 48 ساعت) و در ابتدا تشخیص آن مشکل است.
کبد نقش مهمی در تولید هورمونها، پروتئین‌های خون، آنزیمهای گوارشی و صفرا و متابولیسم سموم و مواد زائد دارد، لذا کاهش عملکرد کبد عوارض فراوانی در سیستم‌های مختلف بدن دارد.

دلایل:

شایع ترین عوامل نارسایی مزمن کبد (که ظرف ماه ها و سال ها رخ می دهد) به شرح زیر است:
  • هپاتیت B
  • هپاتیت C
  • مصرف طولانی مدت الکل
  • سیروز
  • هماکروماتوز (اختلال وراثتی که منجر به جذب و ذخیره آهن زیاد توسط بدن می شود)
  • سوء تغذیه
 
علل نارسایی حاد کبد (از کار افتادگی سریع کبد) اغلب متنوع است. از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
  • مصرف بیش از اندازه استامینوفن
  • ویروس هایی مثل هپاتیت A، هپاتیتB، هپاتیت C (خصوصا در کودکان)
  • واکنش به داروهای گیاهی یا نسخه ای
  • مصرف قارچ سمی

مراقبت:

گاهی اوقات اگر نارسایی حاد کبد که ناشی از مصرف بیش از اندازه استامینوفن است، زود تشخیص داده شود، می توان آن را درمان کرد و اثرات آن را معکوس نمود. همچنین اگر ویروسی منجر به نارسایی کبد شود می توان برای درمان علائم آن تا سپری شدن دوره ویروس، تحت مراقبت های محافظتی در بیمارستان قرار گرفت. در چنین مواردی ممکن است کبد به خودی خود بهبود یابد.
در نارسایی کبد که در نتیجه تخریب بلند مدت صورت می گیرد، اولین هدف درمان حفظ بخشی از کبد است که هنوز کار می کند. اگر چنین کاری ممکن نباشد می بایست از پیوند کبد کمک گرفت. خوشبختانه عمل پیوند کبد عملی شایع است و اغلب با موفقیت روبرو می شود.
 

پیشگیری

بهترین راه برای پیشگیری نارسایی کبد کم کردن خطر ابتلا به سیروز یا هپاتیت است. در اینجا به چند نکته اشاره می شود:
  • واکسن هپاتیت یا تزریق ایمونوگلوبین دریافت کنید تا از ابتلا به هپاتیت A یا B پیشگیری کنید.
  • رژیم غذایی سالمی داشته باشید که تمام گروه های غذایی را در بر بگیرد.
  • الکل مصرف نکنید، خصوصا توجه داشته باشید مصرف استامینوفن با الکل خطرناک است.
  • بهداشت شخصی خوبی داشته باشید. از آنجایی که میکروب ها توسط دست ها منتقل می شوند، پس از دستشویی از تمیز شدن دست ها کاملا مطمئن شوید. همچنین قبل از تماس با غذا دستان خود را کامل بشوئید.
  • با خون و محصولات آن تماس نداشته باشید.
  • لوازم شخصی خود را با دیگران به اشتراک نگذارید، از جمله مسواک و تیغ ریش تراش.
  • اگر تاتو یا پیرسینگ دارید مطمئن شوید در مکان کاملا بهداشتی و با وسایل استرلیزه آن را انجام داده اید.
  • در برقراری رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید.
  • در صورت ابتلا به مواد مخدر تزریقی سوزن خود را به اشتراک نگذارید.

علائم:

علائم اولیه نارسایی کبد علائم واضحی نیست و ممکن است هر عارضه دیگری چنین علائمی داشته باشد. از این رو تشخیص نارسایی کبد در ابتدا مشکل است. علائم اولیه به شرح زیرند:
  • تهوع
  • کم اشتهایی
  • خستگی
  • اسهال
با این وجود با پیشرفت نارسایی کبد علائم شدیدتر می شوند و نیاز به مراقبت فوری خواهد داشت. این علائم شامل موارد زیر می شوند:
  • یرقان
  • خونریزی آسان
  • تورم شکم
  • اختلال روحی یا گیجی (که با نام انسفالوپاتی هپاتیک شناخته می شود)
  • بی خوابی
  • کما