التهاب معده (Gastritis)

التهاب معده، به گروهی از بیماری ها گفته می شود که وجه اشتراک همه آنها التهاب دیواره معده است. التهاب معده اغلب در اثر باکتری ایجاد می شود که مسوول اکثر زخم های معده است. آسیب، استفاده مداوم از مسکن های خاص و نوشیدن الکل در بروز التهاب معده نقش دارند.
التهاب معده ممکن است ناگهانی بروز کند (التهاب معده حاد)، یا در گذر زمان و به آرامی (التهاب معده مزمن). در برخی موارد، التهاب معده می تواند منجر به زخم و افزایش خطر سرطان معده گردد. با اینحال در بسیاری از افراد، التهاب معده مساله جدی نبوده و با درمان به سرعت بهبود می یابد.

تشخیص:

التهاب معده می‌تواند با استفاده از روش‌های زیر تشخیص داده شود:
  • بررسی سابقه پزشکی و علایم بیمار
  • معاینه فیزیکی
  • ارزیابی وجود عفونت هلیکوباکتر پیلوری از طریق خون، تنفس یا مدفوع
  • آندوسکوپی
  • الکتروکاردیوگرام.

در بعضی موارد، التهاب معده با سری عکس‌های X-ray از مری، معده و روده باریک تشخیص داده می‌شود. این تصاویر را گاهی سری‌های دستگاه گوارش فوقانی یا بلع باریوم می‌نامند. باریوم مایعی سفید و متالیک است که بلعیده می‌شود تا ناهنجاری‌ها را قابل رویت کند.

تست‌های آزمایشگاهی که به‌وسیله پزشکان درخواست می‌شوند، عبارتند از تست‌های خونی و ادراری، ارزیابی عملکرد کلیه‌ها و کبد، ارزیابی کم‌خونی، ارزیابی عملکرد کیسه صفرا و پانکراس، تست‌های بارداری و مدفوع.

دلایل:

التهاب معده زمانی رخ می‌دهد که لایه حفاظتی موکوس معده ضعیف می‌شود. زمانی که این اتفاق می‌افتد، شیره‌های گوارشی در معده به دیواره‌های معده آسیب رسانده و آن را ملتهب می‌کنند.

مانند تقریبا همه بیماری‌ها و وضعیت‌های دیگر، افراد خاصی در معرض خطر بیشتر ابتلا به این وضعیت قرار دارند. چندین وضعیت و فاکتورهای مربوط به سبک زندگی وجود دارند که می‌توانند شانس التهاب دیواره معده را افزایش دهند.

عوامل خطر التهاب معده عبارتند از:
  • عفونت‌های باکتریال، خصوصا عفونت هلیکوباکتر پیلوری
  • عفونت‌های ویروسی، قارچی یا انگلی
  • سیگار
  • کافئین
  • مصرف بیش از اندازه الکل
  • استرس
  • استفاده روتین از داروهایی مانند استروئیدهای تجویزی، داروهای شیمی‌درمانی، مکمل‌های پتاسیم و آهن
  • افزایش سن
  • خوردن مواد خورنده یا اشیاء خارجی
  • ابتلا به اختلالات اتوایمیون مانند بیماری هاشیموتو و دیابت نوع 1
  • کمبود ویتامین B12
  • بیماری ایدز
  • بیماری کرون
  • سابقه استفراغ‌های مزمن.
  • دیگر عفونت‌هایی که می‌توانند خطر التهاب معده را افزایش دهند، عبارت‌اند از سل و سیفلیس.

مراقبت:

درمان این وضعیت به عوامل زیادی بستگی دارد، مانند علت ایجاد کننده آن و اینکه ماهیت مزمن دارد یا حاد.

گزینه‌های درمانی عبارتند از:
  • توقف مصرف هرگونه دارو یا اصلاح فاکتورهای سبک زندگی فرد که با التهاب معده در ارتباط هستند
  • درمان عفونت هلیکوباکترپیلوری با داروهای آنتی‌بیوتیکی مانند کلاریترومایسین و مترونیدازول که اغلب برای یک دوره 10 تا 14 روزه تجویز می‌شوند.
  • استفاده از مهارکننده‌های پمپ پروتون مانند امپرازول و لانزوپرازول، برای بلوک تولید اسید و کمک به بهبود
  • استفاده از بلوک کننده‌های هیستامینی مانند رانیتیدین و فاموتیدین به منظور کاهش تولید اسید
  • استفاده از آنتی‌اسیدها برای خنثی کردن اسید درون معده
  • استفاده از عوامل محافظتی مانند سوکرالفات یا میزوپروستول برای پوشاندن و محافظت از لایه معده
  • استفاده از داروهای ضدتهوع.

تغییرات سبک زندگی برای درمان گاستریت عبارتند از خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر، اجتناب از مواد غذایی تند، سرخ کردنی، اسیدی یا چرب، اجتناب از مصرف الکل، مدیریت استرس و تغییر رژیم‌های دارویی درد، همانطور که مناسب است.

علائم:

هرچند التهاب معده می‌تواند بدون علامت باشد، چندین علامت وجود دارد که می‌تواند این وضعیت را مشخص کنند.
  • درد شکمی علامتی است که اغلب در بیماران مبتلا به التهاب معده به کرات احساس می‌شود. این درد اغلب در قسمت فوقانی و مرکزی شکم یا ناحیه فوقانی چپ معده وجود دارد که به پشت انتشار پیدا می‌کند.
  • دیگر علایم شایع عبارتند از نفخ و تهوع. در بعضی موارد که بیمار دچار استفراغ هم هست، ظاهر آن می‌تواند شفاف، زرد یا سبز باشد. استفراغ بیمار ممکن است حاوی خون هم باشد.
  • استفراغ خونی علامتی است از شدت بیشتر التهاب معده. دیگر علایم التهاب معده شدید عبارتند از تنگی نفس، درد قفسه سینه، درد شدید معده و حرکات بدبوی روده‌ای.

اگر شما دچار هر یک از علایم زیر شدید، باید هرچه سریع‌تر به اورژانس مراجعه کنید:
 

عوارض التهاب معده

خونریزی و زخم‌های معده می‌توانند در بیمارانی رخ دهند که تحت درمان قرار نگرفته‌اند. التهاب معده مزمن گاهی خطر ابتلا به سرطان معده را در یک فرد بیشتر می‌کند.