هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori infection)

عفونت «هلیکوباکتر پیلوری» - H. pylori- زمانی رخ می دهد که نوعی باکتری-Helicobacter pylori-  معده را آلوده کند. این حالت معمولا در دوران کودکی اتفاق می افتد. عفونت هلیکوباکتر پیلوری علت شایع زخم پپتیک – زخم های گوارشی- است و در بیش از نیمی از مردم جهان دیده می شود.
بیشتر مردم متوجه نمی شوند که عفونت هلیکوباکتر پیلوری دارند، چرا که هرگز این آلودگی آن ها را بیمار نمی کند. اما اگر دچار علایم و نشانه های زخم پپتیک شوید، پزشک معمولا آزمایش عفونت هلیکوباکتر پیلوری تجویز می کند. اگر مبتلا به این عفونت باشید با آنتی بیوتیک درمان خواهید شد.

تشخیص:

تست ها و روش های مورد استفاده برای تعیین ابتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری عبارتند از:
  • آزمایش خون
  • تست تنفس: فرد دارویی که حاوی مولکول های کربن مشخصی است، می خورد. اگر دچار عفونت هلیکوباکتر پیلوری باشد، با تجزیه محلول در شکم، کربن آزاد می شود.
داروهای سرکوب کننده اسید از جمله مهارکننده های پمپ پروتون –PPIs. بیسموت ساب سالیسیلات و آنتی بیوتیک ها می توانند در دقت این آزمایش تداخل ایجاد کنند.
  • آزمایش مدفوع
  • آندوسکوپی

دلایل:

نحوه آلوده سازی هلیکوباکتر پیلوری در افراد هنوز به طور دقیق ناشناخته است. هلیکوباکتر پیلوری از طریق تماس مستقیم با بزاق، استفراغ یا مدفوع از فردی به فرد دیگر منتقل شود. همچنین از طریق آب یا غذای آلوده پخش می شود.
 

عوامل خطر

هلیکوباکتر پیلوری اغلب در دوران کودکی به سراغ فرد می آید. عوامل خطر ابتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری به شرایط زندگی در دوران کودکی ارتباط پیدا می کند، مانند:
  • زندگی در مکان های پرجمعیت: اگر در خانه ای پرجمعیت زندگی می کنید، خطر ابتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری در شما بیشتر است.
  • تامین نشدن آب تمیز:  در دسترس بودن آب پاکیزه، به کاهش خطر ابتلا به هلیکوباکتر پیلوری کمک می کند.
  • زندگی در کشور در حال توسعه: افرادی که در کشورهای در حال توسعه و در موقعیت های شلوغ و غیر بهداشتی زندگی می کنند بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری هستند.
  • زندگی با مبتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری: اگر فردی که با شما زندگی می کند دچار هلیکوباکتر پیلوری باشد، بیشتر احتمال دارد مبتلا به هلیکوباکتر پیلوری شوید.

مراقبت:

 عفونت های هلیکوباکتر پیلوری معمولا با مصرف حداقل دو آنتی بیوتیک متفاوت در یک زمان درمان می شوند تا از مقاومت باکتری در برابر یک آنتی بیوتیک خاص جلوگیری شود. پزشک همچنین یک داروی سرکوب کننده اسید تجویز می کند تا به بهبود زخم معده کمک کند.
داروهای سرکوب کننده اسید عبارتند از:
  • مهار کننده های پمپ پروتون –PPIs: این داروها باعث توقف تولید اسید در معده می شوند. بعضی از نمونه های PPI عبارتند از: اومپرازول ، اسموپرازول، لانزوپرازول و پنتوپرازول.
  • مسدود کننده های هیستامین -H-2: سایمتیدین و رانیتیدین
  • بیسموت ساب سالیسیلات: پپتو بیسمول، در برابر اسید معده از زخم محافظت می کند.
حداقل چهار هفته پس از درمان پزشک تجویز آزمایش هلیکوباکتر پیلوری می کند. اگر تست ها نشان دهنده ناموفق بودن درمان باشند، ممکن است با ترکیب متفاوتی از داروهای آنتی بیوتیک تحت درمان قرار بگیرید.
 

پیشگیری

در مناطقی از جهان که عفونت هلیکوباکتر پیلوری و عوارض آن شایع است، برخی پزشکان افراد سالم را مورد آزمایش قرار می دهند. این که درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری در زمانی که هیچ علامت و نشانه ای وجود ندارد مفید است یا خیر، در میان پزشکان بحث برانگیز است.
اگر در مورد عفونت هلیکوباکتر پیلوری نگران هستید یا فکر می کنید احتمال ابتلا به سرطان معده در شما وجود دارد، با پزشک خود صحبت کنید. شما با هم می توانید تصمیم بگیرید که آیا غربالگری هلیکوباکتر پیلوری برایتان مفید است یا خیر.

علائم:

اکثر افراد مبتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری هیچ علامتی ندارند. دلیل آن روشن نیست، اما برخی افراد با مقاومت بیشتری نسبت به اثرات مضر هلیکوباکتر پیلوری متولد می شوند.
وقتی علایم و نشانه های عفونت هلیکوباکتر پیلوری بروز می کند، باید در انتظار موارد زیر بود:
 
  • درد یا سوزش شکم
  • درد شکمی که با معده خالی وخیم تر می شود
  • حالت تهوع
  • بی اشتهایی
  • آروغ زدن های مکرر
  • نفخ
  • کاهش وزن ناخواسته
 

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورتی که متوجه علایم و نشانه هایی شدید که مداومت داشته باشد، با پزشک خود ملاقات کنید. در صورت بروز موارد زیر به دنبال درمان های پزشکی باشید:
  • درد شدید یا مداوم شکم
  • بلع مشکل
  • مدفوع خونی یا سیاه و قیر مانند
  • استفراغ خونی یا سیاه یا استفراغی که شبیه دانه های قهوه است 
 

عوارض جانبی

عوارض ناشی از عفونت هلیکوباکتر پیلوری عبارتند از:
  • زخم ها: هلیکوباکتر پیلوری به پوشش محافظتی معده و روده کوچک آسیب می رساند و باعث می شود اسید معده، زخم باز -اولسر- ایجاد کند. حدود 10 درصد از مبتلایان به هلیکوباکتر پیلوری دچار اولسر می شوند.
  • التهاب پوشش معده: عفونت هلیکوباکتر پیلوری منجر به تحریک معده و التهاب -گاستریت- می شود.
  • سرطان معده: هلیکوباکتر پیلوری یک عامل خطر ساز بزرگ برای نوع خاصی از سرطان معده است.

عوارض: