اطلاعات بيماري

آریتمی قلبی (Heart arrhythmia)

آریتمی قلبی زمانی اتفاق می افتد که پالس های الکتریکی که ضربان قلب شما را تنظیم می کند به درستی کار نکنند، در نتیجه قلب یا خیلی سریع می زند، یا خیلی کند یا نامنظم.
آریتمی قلبی احساسی مانند لرزش قلب است و ممکن است بی ضرر باشد. بااینحال، برخی آریتمی های قلبی ممکن است فرد را اذیت کنند و گاهی حتی تهدیدکننده زندگی باشند.

دلایل:

آریتمی قلبی علل مختلفی دارد، از جمله:

حمله قلبی که در همان لحظه حال وقوع است
زخم بافت قلب ناشی از حمله قلبی در گذشته
تغییر در ساختار قلب مثلا به علت کاردیومیوپاتی
انسداد عروق قلبی (بیماری عروق کرونر)
فشار خون بالا
پرکاری غده تیروئید
کم کاری غده تیروئید
سیگار کشیدن
نوشیدن بیش از حد الکل یا کافئین
سوء مصرف داروها
استرس
داروها و مکمل های خاص مثل داروهای بدون نسخه سرماخوردگی و آلرژی و مکمل های غذایی
دیابت
آپنه خواب
ژنتیک

انواع آریتمی قلب

پزشکان آریتمی را نه تنها با توجه به محل ایجاد آنها (دهلیز یا بطن) بلکه یا توجه به تعداد (تندی و کندی) ضربان قلب دسته بندی می کنند:

تاکیکاردی: به ضربان سریع قلب اطلاق می شود (ضربان در حالت استراحت بیش از 100 بار در دقیقه)
برادیکاردی: به ضربان کند قلب اطلاق می شود (ضربان در حالت استراحت کمتر از 100 بار در دقیقه)

همه انواع تاکیکاردی یا برادیکاردی به این معنی نیست که فرد به یک بیماری قلبی مبتلاست. برای مثال داشتن تاکیکاردی در هنگام فعالیت بدنی طبیعی است چون قلب فعالیت خود را به منظور انتقال بیشتر اکسیژن به بدن افزایش می دهد. یا داشتن برادی کاردی حین خواب یا ریلکسیشن عمیق غیرطبیعی نیست.

عوامل خطرآفرین

عوامل خاصی وجود دارند که می توانند شانس ابتلای فرد به آریتمی را افزایش دهند. از جمله:

ابتلا به بیماری عروق کرونر، بیماری های قلبی دیگر و جراحی قلب در گذشته: عروق تنگ قلب، حمله قلبی، داشتن دریچه غیرطبیعی قلب، جراحی قلب در گذشته، نارسایی قلبی، کاردیومیوپاتی و سایر آسیب های قلبی برای تقریبا همه انواع آریتمی عامل خطر محسوب می شوند.
فشار خون بالا: باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر می شود. همچنین ممکن است باعث شود بطن چپ سفت و ضخیم شود که می تواند چگونگی عبور تکانه های الکتریکی از قلب را تغییر دهد.
بیماری های قلبی مادرزادی
مشکلات تیروئیدی
مصرف برخی داروها و مکمل ها
دیابت
آپنه خواب
عدم تعادل الکترولیت. برخی مواد موجود در خون بنام الکترولیت ها مانند پتاسیم، سدیم، کلسیم و منیزیم به عملکرد صحیح ایمپالس های الکتریکی قلب کمک می کنند. سطح خیلی بالا یا خیلی پایین الکترولیت ها می تواند بر این عملکرد اثر گذاشته و موجب ایجاد آریتمی شود.
نوشیدن زیاد الکل
مصرف کافئین یا نیکوتین

مراقبت:

مبتلایان به آریتمی قلبی همیشه هم نیاز به درمان ندارند. معمولا تنها زمانی نیاز به درمان است که آریتمی باعث علائم مشخصی شود یا شما را در معرض خطرات جدی تر آریتمی یا عوارض آن قرار می دهد.

درمان ضربان قلب پایین

اگر ضربان پایین قلب یا برادی کاردی علتی ندارد که بشود درمان کرد پزشک معمولا دستگاه ضربان ساز تجویز می کند چون دارویی وجود ندارد که بتواند ضربان قلب را تسریع کند.

درمان ضربان قلب بالا

درمان های زیر برای ضربان قلب بالا یا تاکی کاردی وجود دارد:

مانور واگ: در تاکی کاردی فوق بطنی که آریتمی از قسمت بالای نیمه پایین تر قلب شروع می شود به کمک مانوری خاص می توان آریتمی را متوقف کرد. به این ترتیب که نفس خود راحبس کره و زور بزنید و سپس صورت خود را در آب یخ فرو ببرید یا سرفه کنید.
این مانور سیستم عصبی که مسوول کنترل ضربان قلب است را تحت تاثیر قرار می دهد. با این حال مانور واگ در سایر آریتمی ها عمل نمی کند.
درمان دارویی: در بسیاری از انواع تاکی کاردی برای کنترل ضربان قلب یا بازگرداندن یک ضربان قلب طبیعی، دارو تجویز می شود. مصرف دارو زیر نظر پزشک و دقیقا مطابق دستور برای کاهش عوارض جانبی مهم است.
چنانچه به فیبریلاسیون دهلیزی مبتلا باشید ممکن است داروهای رقیق کننده خون تجویز شود تا از تشکیل لخته های خونی خطرناک پیشگیری شود.
اگر به نوع خاصی از آریتمی مبتلا باشید، مثل فیبریلاسیون دهلیزی، پزشک ممکن است از کاردیوورژن یا شوک هماهنگ قلبی استفاده کند. این روش یا به کمک داروها انجام می شود یا طی یک فرایند عملی و به کمک دستگاه.
فرسایش کاتتر: در این روش پزشک یک یا تعداد بیشتری کاتتر را از طریق عروق خونی به قلب می فرستد. الکترودها در نوک کاتتر با استفاده از گرما، سرمای شدید یا امواج رادیویی نقطه کوچکی ار بافت قلب را تخریب و یک بلوک الکتریکی در امتداد مسیری که باعث آریتمی شده است ایجاد می کنند.

دستگاه های قابل کاشت

در درمان آریتمی قلبی ممکن است بسته به تشخیص پزشک از دستگاه های کاشتنی در قلب استفاده شود. این دستگاه ها شامل موارد زیر است:

ضربان ساز یا Pacemaker
دفیبریلاتور قلبی قابل کاشت یا Implantable cardioverter – defibrillator

درمان های جراحی

در برخی موارد ممکن است گزینه درمان، جراحی باشد:

روش مِیز یا Maze procedure
جراحی بای پس عروق کرونر یا Coronary bypass surgery

درمان های جایگزین

تحقیقات درباره تاثیر اشکال مختلف درمان های مکمل و جایگزین آریتمی درحال پیشرفت است.
برخی از انواع این درمان ها شامل یوگا، مدیتیشن و تکنیک های آرامش بخشی است. در برخی مطالعات نشان داده شده است که طب سوزنی در کاهش ضربان قلب نامنظم در آریتمی های خاص موثر است اما تحقیقات بیشتری نیاز است.
نقش اسیدهای چرب امگا 3 در پیشگیری و درمان آریتمی مشخص نیست. اما بنظر می رسد در پیشگیری و درمان برخی آریتمی ها مفید باشد.

سبک زندگی و درمان های خانگی

در کنار درمان هایی که برشمردیم پزشک به شما توصیه هایی خواهد کرد که در پیشرفت روند درمان و بهبودی زودتر شما مفید است. شما باید در شیوه زندگی خود تغییراتی ایجاد کنید. این تغییرات شامل موارد زیر است:

غذاهایی بخورید که برای سلامت قلب مفید است
بطور منظم ورزش کنید
سیگار کشیدن را ترک کنید
وزن متعادل خود را حفظ کنید
فشار خون و کلسترول را تحت کنترل در آورید
الکل ننوشید
داروهایتان را مرتب مصرف کرده و مراجعه منظم به پزشک را فراموش نکنید

علائم:

آریتمی قلبی ممکن است باعث علامتی نشود. در حقیقت، ممکن است پزشک پیش از آنکه شما متوجه مشکل خود شوید حین معاینات معمول و همیشگی، دریابد که شما آریتمی قلبی دارید. با اینحال، علائم قابل توجه لزوما به این معنا نیست که شما مشکل جدی دارید.
علائم قابل توجه آریتمی قلبی عبارتند از:

لرزش در قفسه سینه
ضربان قلب تند (تاکی کاردی)
ضربان قلب کند (برادی کاردی)
درد قفسه سینه
تنگی نفس
تعریق
غش (سنکوپ) یا حالتی نزدیک به غش
سبکی سر یا سرگیجه

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟

آریتمی ممکن است باعث شود احساس ضربان قلب زودرس یا اضافی داشته باشید یا احساس کنید قلبتان در حال مسابقه دادن است یا بسیار کند می زند. سایر علائم و نشانه ها ممکن است به پمپاژ غیرموثر قلب به علت ضربان سریع یا آرام باشد. اینها شامل تنگی نفس، ضعف، سرگیجه، سبکی سر، غش یا حالت نزدیک به غش و درد یا ناراحتی قفسه سینه باشد.
اگر ناگهان یا مکررا هریک از این علائم را در زمانی که انتظار آن را نداشتید احساس کردید، به پزشک مراجعه کنید.
فیبریلاسیون بطنی نوعی آریتمی است که می تواند کشنده باشد و زمانی اتفاق می افتد که قلب با تکانه های الکتریک سریع و نامنظم کار کند. این عمل باعث می شود بطن ها پمپاژکننده خون در قلب، بجای پمپ کردن خون، بیهوده تحریک شوند. بدون وجود یک ضربان قلب موثر، فشار خون کاهش می یابد و جریان خون به سمت اندام های حیاتی بدن قطع می شود.
فرد مبتلا به فیبریلاسیون بطنی در عرض چند ثانیه غش خواهد کرد، ضربان نخواهد داشت و قادر به نفس کشیدن نیست. در این وضعیت مراحل زیر را دنبال کنید:
با اورژانس 115 تماس بگیرید.
اگر فردی که احیای قلبی-ریوی بلد باشد در دسترس نیست، خودتان احیای قلبی-ریوی را تنها با دست ها شروع کنید. به این معنا که قفسه سینه فرد را بدون توقف 100 تا 120 بار در دقیقه فشار دهید تا زمانیکه امدادگران حضور یابند. برای این کار، به مرکز قفسه سینه سریع و محکم فشار وارد کنید. لازم نیست تنفس مصنوعی انجام دهید.
اگر خودتان یا کسی که نزدیک بیمار است احیای قلبی-ریوی می داند درصورت نیاز آن را شروع کنید. احیای قلبی-ریوی به بیمار کمک می کند جریان خون به سمت اندام ها حفظ شود تا زمانیکه یک شوک الکتریکی (دفیبریلاتور) به بیمار اعمال شود.
در جستجوی یک دفیبریلاتور خارجی خودکار باشید. این دفیبریلاتورهای قابل حمل که برای دادن شوک الکتریکی به قلب و راه اندازی مجدد ضربان قلب طراحی شده اند، در بسیاری از مراکز مثل فرودگاه ها، ماشین های پلیس و مراکز خرید در دسترس هستند. این دستگاه ها را حتی برای خانه نیز می توان خریداری کرد. این دستگاه نیاز به آموزش نداشته و خود دستگاه به شما می گوید که چه کار باید کنید. این دستگاه برنامه ریزی شده تا تنها در زمان مناسب یک شوک به بیمار وارد کند.