راه رفتن روی نوک انگشتان پا (Toe walking)

راه رفتن روی نوک انگشتان پا در کودکانی که تازه شروع به راه رفتن کرده اند و در سنین 10 تا 18 ماهگی هستند نسبتا شایع است. بسیاری از این کودکان مشکلی ندارند و به‌تدریج راه رفتن را روی کف پا یاد خواهند گرفت. با این حال وقتی سن کودک به بالای 18 ماه می‌رسد و هنوز روی پنجه راه می‌رود باید علت آن بررسی شود.
راه رفتن کودک روی نوک انگشتان پا ممکن است به دلیل فلج مغزی، دیستروفی عضلانی یا دیگر بیماریهای عضلانی و عصبی باشد. کودکان اوتیسمی نیز ممکن است روی نوک انگشتان پا راه بروند اما بسیاری از اوتیسمی ها نیز در راه رفتن مشکلی نداشته و طبیعی راه می روند.

تشخیص:

بیماری پا در کودک


بیماری‌های پا و مچ پا در کودکان شایع هستند ولی در غالب اوقات به آنها توجهی نمی‌شود. علائم بیماری در بسیاری اوقات خفیف هستند و کودک کم‌سال هم نمی‌تواند مشکل خود را به درستی توضیح دهد. خیلی از کودکان با کفش‌های نامناسب ورزش می‌کنند و همین عامل می‌تواند احتمال بروز آسیب‌های پا و مچ پا را افزایش دهد.

توجه به پای کودک بسیار مهم بوده و والدین باید بتوانند وجود مشکلات پا و مچ پا را قبل از آنکه دیر شود متوجه شده و کودک را برای معاینه نزد پزشک ببرند.

علائم پنج گانه زیر می‌توانند نشانه وجود مشکل در پا و مچ پا باشند:
  1. کودک نمی‌تواند همپای همسالان خود فعالیت کند : اگر کودک در حین ورزش یا در زمین بازی از همبازی‌های خود عقب می‌ماند علت آن می‌تواند درد یا خستگی در پا یا ساق وی باشد. این می‌تواند از علائم مشکلاتی در پا باشد. به‌طور مثال صافی کف پا می‌تواند موجب درد و خستگی در پا شود.
  2. کودک از بازی‌ای که همیشه دوست داشته،خود را کنار می‌کشد : وجود درد در مچ پا یا کف پا موجب می‌شود تا کودک تمایلی به انجام ورزش یا بازی‌ای که همیشه دوست داشته، نداشته باشد. به‌طور مثال درد پاشنه پا می‌تواند این وضعیت را ایجاد کند.
  3. کودک پای خود را به شما نشان نمی‌دهد : کودک ممکن است متوجه ناراحتی یا تغییر شکلی در پای خود شود ولی از ترس دکتر رفتن آن را به والدین خود نشان ندهد. پدر و مادر باید عادت کنند تا از زمان کودکی هر چند وقت یکبار پای کودک را ببینند.
  4. کودک زیاد زمین می‌خورد : کودک ممکن است مانند قبل بازی کند ولی زیاد زمین بخورد. این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات پا و مچ پا باشد.
  5. کودک از درد پا شاکی است : درد پا در کودک طبیعی نیست و همیشه نشانه مشکلی در پا است که باید توسط پزشک بررسی شود. ممکن است آسیب‌های خفیف پا در ابتدا مختصر و کم‌اهمیت جلوه کنند ولی در صورتی که بیش از چند روز بمانند باید توسط پزشک معاینه شود.
پاهای کودک در حال رشد هستند و بسیار مهم است که آنها را از آسیب‌های احتمالی دور نگه داریم و در صورت بروز آسیب و مشکل باید در اسرع وقت تشخیص داده شده و درمان شوند. در صورتی که با هریک از مشکلات بالا روبه‌رو شدید، باید کودک را در زودترین زمان به نزد پزشک برده تا پای او را معاینه کند.
 

دلایل:

معمولا و بطور تیپیک، راه رفتن روی نوک انگشتان پا عادتی است که در کودکان نوپا دیده می شود. بسیاری از این کودکان مشکلی ندارند و به‌تدریج راه رفتن را روی کف پا یاد خواهند گرفت. در موارد معدود، راه رفتن روی نوک انگشتان پا علل زمینه ای دارد، مثل:
  • کوتاه بودن تاندون آشیل: این تاندون عضلات پایین ساق پا را به پشت استخوان پاشنه وصل می کند. اگر این تاندون بسیار کوتاه باشد مانع از تماس پاشنه با زمین خواهد شد.
  • فلج مغزی: فلج مغزی یکی از علل راه رفتن کودک روی نوک انگشتان پا می باشد. فلج مغزی اختلال در حرکت، تون عضلات یا حالت بدن است که به دلیل حوادث یا رشد غیرطبیعی بخش هایی از مغز نارس که عملکرد عضلات را کنترل می کند، ایجاد می گردد.
  • دیستروفی عضلات: یک بیماری ژنتیکی که در آن فیبرهای عضلانی، مستعد تخریب و ضعیف شدن با گذشت زمان هستند. تشخیص آن زمانی محتمل تر می شود که کودک پیش از اینکه روی نوک انگشتانش راه برود، طبیعی راه می رفته.
  • اوتیسم
 
راه رفتن روی نوک انگشتان پا وقتی برحسب عادت نبوده و تا پس از 2 سالگی ادامه پیدا کند، ممکن است ژنتیکی بوده و در سایر کودکان نیز دیده شود.

مراقبت:

بسیاری از این مشکلات بدون درمان خاصی خودبخود خوب می‌شوند به‌طوریکه تا قبل از سن مدرسه نیمی از این کودکان درست راه می‌روند. اما اگر پزشک تشخیص دهد که راه رفتن کودک روی نوک انگشتان پا دلیل خاصی دارد، گزینه های درمانی زیر را تجویز می کند:
  • درمان فیزیکی: کشش نرم و آرام عضلات ساق پا و کف پا، به بهبودی گام برداشتن کودک کمک می کند.
  • استفاده از بریس و اسپلینت
  • گچ گرفتن دوره ای: اگر درمان فیزیکی یا بریس کمکی به درمان بیمار نکند، پزشک با چند نوبت گچ گرفتن از زیر ناحیه زانو سعی می کند به تدریج انگشتان پا را به سمت استخوان ساق پا هدایت کند.
  • جراحی: چنانچه روش های بالا در درمان موفق نباشد، پزشک با جراحی و درازتر کردن تاندون ها یا عضلات پشت ساق پا تلاش می کند مشکل را برطرف نماید.
در حالتیکه فلج مغزی، اوتیسم یا دیگر بیماریها عامل وضعیت راه رفتن کودک باشد، پزشک بر روی درمان بیماری زمینه ای تمرکز می کند.

علائم:

علامت خاصی ندارد بجز اینکه کودک روی نوک انگشتان پایش راه می رود. بسیاری از والدین نگرانند که آیا این وضعیت برای کودکشان خطرناک است؟ در پاسخ باید بگوییم اگر پس از 2 سالگی همچنان کودک روی نوک انگشتان پایش راه می رود برای بررسی بیشتر باید به پزشک مراجعه کنید. چنانچه راه رفتن روی نوک انگشتان پا با علائمی چون سفتی عضلات ساق پا، چوب شدن تاندون آشیل مچ پا یا عدم هماهنگی عضلات همراه باشد باید هرچه زودتر با پزشک مشورت کنید.