کیست مچ دست - گانگلیون (Ganglion cyst)
کیست های گانگلیون توده های غیرسرطانی خوش خیمی هستند که اغلب در امتداد تاندون ها یا مفاصل مچ دست ایجاد می شوند. آنها همچنین ممکن است در مچ پا و پا تشکیل شوند. کیست های گانگلیون معمولا گرد یا بیضوی بوده و با مایعی ژل مانند پر شده اند.
گانگلیون ها ممکن است به اندازه یک نخود باشند و یا کمی بزرگتر با قطری حدود 2/5 سانتی متر. معمولا دردی ندارند اما اگر نزدیک عصب تشکیل شده باشند با فشار بر عصب بیمار احساس درد می کند.
گانگلیون ها ممکن است به اندازه یک نخود باشند و یا کمی بزرگتر با قطری حدود 2/5 سانتی متر. معمولا دردی ندارند اما اگر نزدیک عصب تشکیل شده باشند با فشار بر عصب بیمار احساس درد می کند.
دلایل:
هیچ کس دقیقا نمی داند چه چیز باعث تشکیل کیست گانگلیون می شود. این کیست ها در قسمت بیرونی مفصل یا پوشش تاندون تشکیل می شوند، شبیه به یک بالون کوچک آب روی ساقه هستند و بنظر می رسد زمانی ایجاد می شوند که بافت احاطه کننده مفصل یا تاندون از محل خودش برآمده می گردد. درون کیست مایع روان کننده غلیظی شبیه به آنچه که در مفاصل یا اطراف تاندون ها پیدا می شود، وجود دارد.
عواملی وجود دارد که خطر تشکیل کیست گانگلیون را در برخی افراد افزایش می دهد:
عواملی وجود دارد که خطر تشکیل کیست گانگلیون را در برخی افراد افزایش می دهد:
- سن و جنس: زنان در سنین 20 و 40 سالگی بیش از دیگران در معرض ابتلا هستند. اگرچه این کیست ها در هر کسی و هر جنسی ممکن است دیده شود.
- آرتروز: کسانی که در مفاصل انگشتان نزدیک به ناخن ها، آرتروز دارند در خطر بالاتری هستند.
- آسیب مفصل یا تاندون: آسیب های وارد شده به تاندون ها یا مفاصل در گذشته شانس ابتلا را بالا می برد.
مراقبت:
گانگلیون توده خوشخیم و بیضرری است و در بسیاری اوقات خودبخود خوب میشود، پس معمولا نیازی به درمان ندارد و پزشک به بیمار اطمینان میدهد که توده مشکلی برای وی ایجاد نخواهد کرد.
ثابت کردن مفصل: در صورتی که گانگلیون دردناک باشد از آنجا که فعالیت باعث بزرگتر شدن گانگلیون می شود استفاده از بریسهای مچ دست میتواند به کاهش تحرک آن منطقه و در نتیجه جمع شدن کیست و کاهش درد کمک می کند. از بریس ها بمدت طولانی استفاده نکنید چون باعث ضعیف شدن عضلات مجاور می گردد.
خارج کردن مایع کیست با سوزن و تزربق کورتیکوستروئید در درون کیست توسط پزشک که در این روش احتمال بازگشت کیست وجود دارد.
جراحی: اگر سایر روشهای درمانی موثر واقع نشود با جراحی کیست و ساقه ای که کیست را به مفصل یا تاندون متصل کرده خارج می کنند. در موارد نادر، جراحی ممکن است اعصاب مجاور، عروق خونی یا تاندون ها را آسیب بزند. و کیست مجددا عود کند حتی پس از جراحی.
روش دیگر برداشتن کیست با روش آرتروسکوپی است که زخم محل جراحی در این روش کوچکتر از روشهای جراحی سنتی است. در تمام روشهای ذکر شده کل کیسه بافتی که توده را درست کرده، همراه با مایع درون آن یکجا از بدن خارج میشود.
بعضی درمانهای خانگی مانند ضربه ناگهانی به توده و ترکاندن آن یا گذاشتن یک سکه روی توده و بستن آن را هرگز انجام ندهید. چون ممکن است باعث آسیب دیدن بافت های احاطه کننده و عفونت شود.
ثابت کردن مفصل: در صورتی که گانگلیون دردناک باشد از آنجا که فعالیت باعث بزرگتر شدن گانگلیون می شود استفاده از بریسهای مچ دست میتواند به کاهش تحرک آن منطقه و در نتیجه جمع شدن کیست و کاهش درد کمک می کند. از بریس ها بمدت طولانی استفاده نکنید چون باعث ضعیف شدن عضلات مجاور می گردد.
خارج کردن مایع کیست با سوزن و تزربق کورتیکوستروئید در درون کیست توسط پزشک که در این روش احتمال بازگشت کیست وجود دارد.
جراحی: اگر سایر روشهای درمانی موثر واقع نشود با جراحی کیست و ساقه ای که کیست را به مفصل یا تاندون متصل کرده خارج می کنند. در موارد نادر، جراحی ممکن است اعصاب مجاور، عروق خونی یا تاندون ها را آسیب بزند. و کیست مجددا عود کند حتی پس از جراحی.
روش دیگر برداشتن کیست با روش آرتروسکوپی است که زخم محل جراحی در این روش کوچکتر از روشهای جراحی سنتی است. در تمام روشهای ذکر شده کل کیسه بافتی که توده را درست کرده، همراه با مایع درون آن یکجا از بدن خارج میشود.
بعضی درمانهای خانگی مانند ضربه ناگهانی به توده و ترکاندن آن یا گذاشتن یک سکه روی توده و بستن آن را هرگز انجام ندهید. چون ممکن است باعث آسیب دیدن بافت های احاطه کننده و عفونت شود.
علائم:
- محل تشکیل: کیست های گانگلیون بیشتر در امتداد تاندون ها یا مفاصل مچ دست یا دست تشکیل می شوند. دومین محل شایع تشکیل کیست های گانگلیون، مچ پا و پا هستند. همچنین امکان بروز این کیست ها در نزدیکی سایر مفاصل نیز وجود دارد.
- شکل و اندازه: کیست های گانگلیون گرد یا بیضوی هستند و معمولا کمتر از 2/5 سانتی متر قطر دارند. برخی آنقدر کوچکند که احساس نمی شوند. اندازه کیست در نوسان است و اغلب وقتی فرد از آن مفصل برای انجام حرکات تکراری استفاده می کند بزرگتر می شود.
- درد: کیست های گانگلیون معمولا بدون درد هستند. اما اگر کیست بر روی یک عصب فشار وارد کند حتی اگر کیست آنقدر کوچک باشد که تشکیل توده دهد می تواند باعث بروز درد، سوزن سوزن شدن، بی حسی یا ضعف عضله شود.