اطلاعات بيماري

عفونت گوش (Ear infection)

عفونت گوش (التهاب حاد گوش میانی یا اوتیت مدیای حاد) اغلب یک عفونت ویروسی یا باکتریایی است که روی گوش میانی اثر گذار است، گوش میانی فضایی است پر از هوا که پشت پرده گوش قرار دارد و استخوان های ریز مرتعش گوش در آن قرار دارند. کودکان بیشتر از بزرگسالان در معرض عفونت گوش هستند.

دلایل:

عفونت گوش به دلیل وجود باکتری یا ویروس در گوش میانی است. معمولا این عفونت ناشی از بیماری های دیگر (سرما خوردگی، آنفولانزا یا آلرژی) است که سبب تورم یا گرفتگی مجرای بینی، گلو و شیپور استاش می شوند.

نقش شیپور استاش

شیپور استاش لوله باریکی است که از گوش میانی به سمت بالا حرکت کرده و به پشت گلو و عقب بینی می رسند. انتهای حلقی لوله به دلایل زیر باز و بسته می شود:

تنظیم فشار هوا در گوش میانی
تهویه هوا در گوش
تخلیه ترشحات طبیعی گوش میانی

تورم، التهاب و مایع مخاطی در شیپور استاش ناشی از آلرژی و یا عفونت دستگاه فوقانی تنفسی، باعث مسدود شدن آنها و تجمع مایع در گوش میانی می گردد. عفونت باکتریایی یا ویروسی این مایع معمولا عامل اصلی بروز علائم عفونت گوش است.
عفونت گوش تا حدودی در کودکان شایع تر است، به این علت که شیپور استاش در آن ها باریکتر و افقی تر است و این عوامل باعث می شود تخلیه مایع سخت تر صورت گیرد و احتمال انسداد بالاتر رود.

نقش لوزه ها

لوزه ها دو بافت کوچک هستند، که در قسمت فوقانی پشت بینی قرار دارند و باور بر این است که نقش مهمی در فعالیت سیستم ایمنی بدن دارند. این عملکرد، ممکن است لوزه ها را نسبت به عفونت، التهاب و تورم آسیب پذیر کند.
از آنجا که لوزه ها به ورودی شیپور استاش نزدیک هستند، التهاب یا بزرگ شدن لوزه ها می تواند مجرا را ببندد و عفونت گوش میانی را تشدید کند. نقش التهاب لوزه ها و تاثیر آن بر عفونت گوش در کودکان پررنگ تر است زیرا کودکان لوزه های نسبتا بزرگتری دارند.

عارضه های مرتبط

عارضه های گوش میانی که می تواند به عفونت گوش مرتبط باشد یا موجب مشکلات متعدد گوش میانی شود، شامل موارد زیر هستند:

اوتیت مدیای منتشره (اوتیت مدیا با افیوژن): نوعی التهاب و تجمع مایع (افیوژن) در گوش میانی است که عفونت باکتریایی یا ویروسی ندارد. گاهی این عارضه زمانی رخ می دهد که عفونت گوش بهبود می یابد اما تجمع مایع در گوش همچنان ادامه دارد، همچنین به علت اختلال عملکرد شیپور استاش یا تجمع غیر عفونی مایع در آن نیز امکان بروز این عارضه هست.
اوتیت مدیای منتشره مزمن: وقتی مایع در گوش میانی تجمع پیدا کرده باقی می ماند اما عفونت باکتریایی یا ویروسی ندارد، این عارضه رخ می دهد. این عارضه باعث می شود کودکان در ابتلا به عفونت گوش مستعد شوند و ممکن است باعث مشکلات شنیداری شود.
اوتیت مدیای عفونی مزمن : یک عفونت طولانی مدت است که اغلب موجب پارگی یا سوراخ شدن پرده گوش می شود.

عوامل خطر ساز

عوامل خطر ساز ایجاد عفونت در گوش به شرح زیر است:

سن: به علت اندازه و شکل شیپور استاش و به سبب عدم تکامل دستگاه ایمنی در خردسالان 6 ماهه تا 2 ساله، این گروه سنی بیشتر مستعد ابتلا به چنین عارضه ای هستند.
کودکانی که به صورت گروهی نگهداری می شوند: کودکانی که در فضاهای جمعی نگه داری می شوند، به علت اینکه بیشتر در معرض سرما و عفونت قرار دارند، بیش از کودکانی که در خانه هستند در معرض عفونت و سرماخوردگی هستند.
تغذیه نوزادان: نوزادانی که از شیشه شیر خصوصا در حالت درازکش استفاده می کنند، بیشتر از نوزادانی که از سینه مادر تغذیه می کنند، در معرض خطر ابتلا هستند.
عوامل فصلی: عفونت گوش در پاییز و زمستان که سرما خوردگی و آنفولانزا شایع تر است، بیشتر بروز می کند. افرادی که آلرژی فصلی دارند در زمان اوج گرده افشانی بیشتر در معرض خطر هستند.
کیفیت پایین هوا: قرار گیری در معرض دود تنباکو یا آلودگی شدید هوا از دیگر عوامل خطرساز است.

مراقبت:

برخی از عفونت های گوش بدون استفاده از آنتی بیوتیک درمان می شوند. بهترین روش درمانی کودک شما بستگی به عوامل زیادی چون سن و شدت علائم دارد.
علائم عفونت گوش معمولا در دو سه روز اول بهبود می یابند و بیشتر عفونت ها به خودی خود ظرف یک یا دو هفته بدون نیاز به درمان بهبود می یابند. آکادمی طب اطفال و آکادمی پزشکان خانواده امریکا توصیه می کنند به عنوان یکی از گزینه های پیش رو برای افراد زیر از روش صبر و مشاهده استفاده شود:

کودکان 6 تا 23 ماهه با درد خفیف گوش داخلی در یک گوش در زمان کمتر از 48 ساعت و دمای بدن زیر 39 درجه
کودکان 24 ماهه و بزرگتر و با درد خفیف گوش داخلی در یک گوش یا هر دو در زمان کمتر از 48 ساعت و تب زیر 39 درجه

برخی شواهد نشان می دهد درمان با آنتی بیوتیک برای بعضی از کودکان مبتلا به عفونت گوش موثر واقع می شود. با پزشک خود صحبت کنید و از او در مورد فواید آنتی بیوتیک در مقابل عوارض جانبی آن و همچنین خطرات استفاده بیش از اندازه آنتی بیوتیک که منجر به مقاومت بیماری ها می شود، مشورت بگیرید.

کنترل درد

پزشک برای کاهش درد ناشی از عفونت گوش توصیه هایی می کند، که شامل موارد زیر است:

کمپرس آب گرم: قرار دادن کیسه آب گرم روی گوش عفونت کرده درد را کاهش می دهد.
مسکن ها: ممکن است پزشک مسکن های بدون نسخه ای مانند استامینوفن یا ایپوپروفن تجویز نماید. داروها را طبق دستور درج شده روی آنها، مصرف نمایید. اگر برای کودکان یا نوجوانان از آسپرین استفاده می کنید، به هشدار ها توجه کنید. کودکان و نوجوانانی که دوره نقاهت آنفولانزا یا آبله مرغان را طی می کنند، به هیچ عنوان نباید از آسپرین استفاده کنند، زیرا آسپرین با سندروم ری ارتباط دارد. اگر در مورد استفاده از داروها نگران هستید با پزشک مشورت کنید.

درمان با آنتی بیوتیک

پس از دوره مشاهده اولیه، ممکن است پزشک برای عفونت گوش داروی آنتی بیوتیک تجویز نماید.

مجرای گوش

اگر اوتیت مدیا (میانی) یا اوتیت مدیای منتشره در کودک شما عود می کند، ممکن است پزشک برای خارج کردن مایع از گوش میانی پیشنهاد عمل جراحی بدهد. اوتیت مدیا عارضه ای است که بصورت سه بار عفونت در طول شش ماه یا چهار بار عفونت در طول یک سال با حداقل یک بار بروز عفونت در شش ماه گذشته، تعریف می شود. اوتیت مدیای منتشره در واقع تجمع دائمی مایع در گوش است که بعد از درمان عفونت یا حتی بدون حضور عفونت صورت می گیرد.

درمان اوتیت مدیای چرکی مزمن

عفونت مزمنی که موجب سوراخ شدن پرده گوش شود (اوتیت مدیای چرکی مزمن) درمان دشواری دارد. اغلب اوقات درمان آن با قطره آنتی بیوتیک صورت می گیرد. البته ابتدا می بایست روش خروج و مکش مایع درون کانال گوش به فرد آموزش داده شود، سپس از قطره استفاده شود.

نظارت

کودکان مبتلا به عفونت دائمی گوش یا عفونت عود کننده و یا حضور دائمی مایع درون گوش میانی، باید همیشه از نزدیک تحت نظارت باشند. با پزشک خود مشورت کنید و دوره های ویزیت منظم تنظیم نمایید. احتمالا پزشک آزمایش های منظم شنیداری و گفتاری را به فرزند شما توصیه می نماید.

درمان های خانگی عفونت گوش

به عقیده آکادمی پزشکان آمریکا، عفونت‌های گوش صرفا دردناک نیستند، بلکه برای درمان کامل آن‌ها به یک یا دو هفته نیاز است. برای بسیاری از کودک‌ها و بزرگسال‌های مبتلابه عفونت‌های گوش رویکرد صبر کردن و عدم استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها توصیه می‌شود. این رویکرد مطرح‌شده بر اساس رهنمون‌هایی است که در ماه فوریه 2016 در ژورنال Otolaryngology_ Head and Neck Surgery منتشر شد. علاوه بر این، درمان‌های طبیعی نیز در تسکین عفونت‌های گوش موثر هستند.

به نقل از everydayhealth، دکتر متیو بوش، متخصص گوش، حلق و بینی و استادیار گوش، حلق و بینی در مرکز سلامتی دانشگاه کنتاکی آمریکا می‌گوید: «هیچ داده علمی وجود ندارد که نشان‌دهنده تاثیر مثبت درمان‌های طبیعی برای عفونت‌های گوش باشد، اما این درمان‌های طبیعی می‌توانند تسکین‌دهنده باشند و تاثیر یک دارونما را داشته باشند.» خبر خوب در مورد درمان‌های طبیعی این است که هیچ خطری ندارند، بنابراین ارزش امتحان کردن را دارند. به همین دلیل در ادامه به مرسوم‌ترین درمان‌های طبیعی برای عفونت‌های گوش اشاره می‌کنیم.

باز کردن گوش: دکتر اوستین رز، مدیر بخش بینی‌شناسی اطفال، آلرژی و جراحی سینوس در دانشکده پزشکی دانشگاه کارولینای شمالی می‌گوید که دهان خود را ببندید و سوراخ‌های بینی خود را نگه‌دارید و سعی کنید که نفس را از بینی خود بیرون دهید. در این حالت باید یک صدای کوچک تق بشنوید یا احساس کنید، همان‌طور که در هواپیما یا روی کوه به دلیل تغییر ارتفاع این احساس را در گوش خود می‌کنید. دکتر رز می‌گوید که توانایی بدن در ایجاد احساس تق در گوش برای سلامتی گوش‌ها مفید است و یک امر حیاتی برای خلبان‌ها و غواص‌ها محسوب می‌شود. چنین عملی باعث درد گوش نمی‌شود، اما اگر در گوش خود احساس درد کردید، بعد از امتحان کردن چند راه‌حل دیگر و کارا نبودن آن‌ها دوباره همین عمل را تکرار کنید.
کمپرس مرطوب: برای درست کردن یک کمپرس گرم ابتدا حوله را درون آب گرم فروببرید و سپس آن را چنگ بزنید تا آب اضافی آن خارج شود. سپس حوله را به‌صورت یک مستطیل درآورید و روی گوش خود نگه‌دارید. گرما و رطوبت می‌تواند به شل شدن گرفتگی گوش شما کمک کند. اگر تب دارید، می‌توانید برای درست کردن کمپرس سرد از آب سرد استفاده کنید.
بخار: بخار نیز می‌تواند به‌مانند رطوبت گرما در باز کردن گرفتگی گوش موثر باشد. برای استفاده از این درمان طبیعی می‌توانید یک حمام یا دوش پرازبخار بگیرید یا بخار یک ظرف آب جوش را استشمام کنید. برای استفاده از بخار یک ظرف آب جوش باید حوله‌ای را روی سر خود قرار دهید تا بخار به اطراف پراکنده نشود.
غرغره کردن با آب‌نمک: دکتر رز می‌گوید که هرازگاهی درد گوش با درد گلو مرتبط است و به همین دلیل با غرغره کردن آب‌نمک گرم می‌توان به تسکین علائم مربوط به درد گوش کمک کرد. آکادمی پزشکان خانواده آمریکا توصیه می‌کند که 1 قاشق چای‌خوری نمک را با 8 اونس آب گرم مخلوط کنید و سپس آن را غرغره کنید.
سرکه و الکل مالش: دکتر بوش می‌گوید که اگر دچار مشکل گوش شناگری (Swimmer's ear) هستید، این محلول می‌تواند به تسکین درد گوش شما کمک کند. محلولی را فراهم آورید که نیمی از آن سرکه و نیم دیگر آن الکل مالشی است. سپس با استفاده از یک قطره‌چکان این محلول را در مجرای گوش خود بریزید اما اگر در پرده گوش خود آسیبی دارید یا اگر این محلول باعث احساس ناراحتی در گوش شما می‌شود، از استفاده از این محلول خودداری کنید. به عقیده آکادمی گوش، حلق و بینی جراحی سر و گردن آمریکا، اگر پس از خارج شدن از استخر از این محلول استفاده کنید، می‌توانید از گوش شناگری جلوگیری کنید.

دکتر رز و دکتر بوش می‌گویند که داروهای تسکین درد غیر تجویزی نیز باعث احساس بهتر در فرد مبتلابه عفونت‌های گوش می‌شوند. کالج آمریکایی آلرژی، آسم و ایمن شناسی می‌گوید که اگر مبتلابه آلرژی هستید از عوامل ایجادکننده گرفتگی گوش دوری‌کنید، چون ممکن است که باعث عفونت‌های گوش شوند.

اگرچه عفونت‌های گوش و درد گوش غالبا باگذشت زمان و با مراقبت بهتر می‌شوند، اما دیگر مشکلات گوش نیازمند درمان‌های جدی‌تری هستند. دکتر رز و دکتر بوش می‌گویند که اگر در مدت یک یا دو روز تمام این درمان‌های طبیعی را امتحان کردید و همچنان از درد گوش رنج می‌برید، بهتر است که به پزشک مراجعه کنید. ازآنجایی‌که علاوه بر عفونت گوش بیماری‌های دیگری نیز باعث درد گوش می‌شوند، شاید نیاز باشد که به پزشک مراجعه کنید و علت درد گوش خود را مشخص کنید.

دکتر رز می‌گوید: «گاهی از اوقات با عوارض خطرناک ناشی از عفونت‌های گوش مواجه می‌شوم.» او تاکید می‌کند که اگر درد گوش شما همراه با ضعف صورت، تب بالا، حمله صرع یا ترشح خون از گوش است یا اگر کودک شما مبتلابه درد گوش شد، فورا به پزشک مراجعه کنید. به عقیده آکادمی پزشکان خانواده آمریکا، تکرار عفونت‌های گوش می‌تواند خطر از دست دادن شنوایی و مشکلات کلامی را برای کودکان افزایش دهد، بنابراین توصیه می‌شود که در صورت بازگشت یا عود درد گوش یا عفونت گوش کودک خود فورا او را به‌پیش پزشک ببرید. در پایان باید گفت که درمان‌های طبیعی مطرح‌شده صرفا به تسکین درد گوش کمک می‌کنند و به‌هیچ‌وجه تنها راه برای درمان عفونت‌های درد گوش نیستند، بنابراین در صورت تسکین نیافتن درد گوش یا عفونت گوش خود یا عود این مشکل باید فورا به پزشک خود مراجعه کنید.

علائم:

عفونت گوش گهگاه ایجاد درد می کند زیرا موجب التهاب و بالا رفتن سطح مایع در گوش میانی می شود.
شروع علائم و نشانه های عفونت گوش معمولا سریع است.

در کودکان

علائم و نشانه های شایع در نوزادان و خردسالان به شرح زیر است:

درد گوش، علی الخصوص به هنگام دراز کشیدن
کودک گوشش را می کشد و مدام دست به گوش دارد
گریه بیش از حد معمول
کج خلقی های بیش از اندازه
مشکلات شنیداری یا پاسخگویی به صدا
عدم تعادل
تب 38 درجه سانتیگراد به بالا
خروج مایع از گوش
سردرد
بی اشتهایی

بزرگسالان

علائم و نشانه های رایج در بزرگسالان عبارتند از:

درد گوش
خروج مایع از گوش
کاهش شنوایی

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم

علائم و نشانه های عفونت گوش ممکن است نماینده چند بیماری دیگر نیز باشد. بنابراین تشخیص دقیق و درمان فوری از ضروریات این بیماری است. با پزشک تماس بگیرید اگر:

علائم بیش از یک روز ادامه یافت
علائم را در نوزاد زیر شش ماه مشاهده کنید
درد گوش شدید باشد
نوزاد یا کودک پس از یک دوره سرماخوردگی یا دیگر عفونت های دستگاه فوقانی تنفسی، بی خواب یا کج خلق شود
خروج مایع، چرک یا خون را ازگوش مشاهده کنید

عوارض عفونت گوش

اکثر عفونت های گوش عوارض طولانی مدت به همراه ندارند. عفونت های طولانی مدت یا عود کننده یا تجمع طولانی مدت مایع می تواند موجب عوارض شدیدی شود:
اختلال شنیداری: اختلال گذرا و خفیف شنیداری که می آید و می رود مسئله ای متداول است، اما معمولا این عارضه پس از بهبود عفونت از بین می رود. عفونت مداوم یا حضور مداوم مایع در گوش میانی ممکن است موجب اختلال چشمگیر شنوایی شود. اگر پرده گوش یا دیگر اندام های گوش میانی دچار آسیب دائمی شوند، ناشنوایی، دائمی خواهد بود.
تاخیر رشدی یا گفتاری: اگر نوزادان دچار اختلال دائم یا موقت شنوایی شوند، ممکن است صحبت کردن و کسب مهارت های رشدی و اجتماعی در آن ها به تاخیر افتد.
انتشار عفونت: عفونت درمان نشده یا عفونتی که به خوبی به درمان پاسخ نداده است، می تواند به بافت های جانبی نفوذ کند. عفونت گیجگاه (پیش آمدگی استخوانی پشت گوش) ماستوئیدیت نامیده می شود. این عفونت ممکن است منجر به صدمه به استخوان و تشکیل کیست چرکی شود. در موارد نادری، عفونت گوش میانی به بافت های جمجمه از جمله مغز یا دیگر اندام های اطراف مغز انتشار می یابد. (مننژیت)
پارگی پرده گوش: بیشتر پارگی های پرده گوش ظرف 72 ساعت بهبود می یابد. اما در برخی موارد، نیازمند ترمیم با جراحی است.