گرگرفتگی (Hot Flashes)

گرگرفتگی به احساس ناگهانی گرما گفته می شود که در قسمت های صورت، گردن و سینه شدیدتر بروز می کند. در این حالت ممکن است پوست مثل زمانی که خجالت زده می شوید قرمز شود. علاوه بر این گرگرفتگی موجب تعریق شده و اگر گرمای زیادی از دست بدهید، پس از آن موجب لرز می شود.
اگرچه  عارضه های دیگری نیز ممکن است باعث گرگرفتگی شوند اما شایع ترین دلیل گرگرفتگی یائسگی است. یائسگی به دوره ای گفته می شود که عادت ماهانه نامنظم شده و نهایتا متوقف می شود. در واقع گرگرفتگی شایع ترین نشانه گذار به دوران یائسگی است.
اینکه گرگرفتگی چند وقت یک بار رخ می دهد، درمیان زنان مختلف متفاوت است. همچنین مدت زمان این عارضه از یک هفته در افراد معدودی تا یک ساعت در بیشتر افراد متغیر خواهد بود. برای گرگرفتگی ها درمان های متعددی وجود دارد.

تشخیص:

پزشک با توجه به شرح حال شما گرگرفتگی را تشخیص خواهد داد. همچنین او ممکن است برای کنترل روند یائسگی دستور آزمایش خون بدهد.

دلایل:

دلایل گرگرفتگی شناخته شده نیست. اما به نظر می رسد عوامل متعددی در آن دخیل هستند. از جمله این عوامل می توان به ایجاد تغییرات در هورمون های تولید مثل و در ترموستات بدن (هیپوتالاموس)، اشاره کرد. در این عارضه هیپوتالاموس به تغییرات بسیار کوچک دمای بدن حساسیت نشان می دهد.
 

عوامل خطر ساز

همه زنانی که وارد یائسگی می شوند دچار گرگرفتگی نمی شوند. اما دلیل اینکه چرا بعضی از آنان دچار گرگرفتگی می شوند مشخص نیست. عواملی که احتمال این عارضه را بالا می برند به قرار زیرند:
  • سیگار: زنان سیگاری بیشتر در معرض گرگرفتگی هستند.
  • چاقی: بالا بودن توده بدنی (BMI) با تکرار بیشتر گرگرفتگی ها در ارتباط است.
  • قومیت: گزارش گرگرفتگی در نژاد های افریقایی- امریکایی بیشتر از اروپایی هاست. گرگرفتگی در نژاد های چینی و ژاپنی کمتر از سفید پوستان اروپایی است.
تمرین بدنی در هوای گرم، مصرف غذای ادویه‌دار، الکل، هوای گرم، لباس تنگ، استرس و مصرف شکر فراوان نیز از جمله عواملی هستند که علائم گرگرفتگی را تشدید می کنند.

مراقبت:

موثرترین راه برای تخفیف علائم ناخوشایند گرگرفتگی مصرف استروژن است. اما مصرف این هورمون خطراتی نیز به همراه دارد. اگر مصرف استروژن برای شما مناسب باشد و تا 10 سال پس از آخرین عادت ماهانه یا قبل از 60 سالگی مصرف شود، مزایای آن بر خطراتش برتری دارد.
دارو های ضد افسردگی و ضد تشنج نیز می توانند به کاهش گرگرفتگی کمک کنند، اما کارایی آن ها از هورمون ها کمتر است.
در مورد مزایا و معایب روش های درمانی متعدد با پزشک خود مشورت نمایید. اگر گرفتگی در زندگی شما اختلال ایجاد نمی کند، احتمالا نیازی به درمان نخواهید داشت. این عارضه حتی بدون اقدام به درمان، در بسیاری از زنان به تدریج فروکش می کند. اما چندین سال تا توقف کامل آن طول خواهد کشید.
 

1-درمان هورمونی

استروژن اولین هورمونی است که برای کاهش گرگرفتگی تجویز می شود. زنانی که هیسترکتومی (برداشتن رحم) انجام داده اند می توانند استروژن را به تنهایی مصرف کنند. اما اگر همچنان رحم خود را حفظ کرده اند می بایست استروژن را با پروژسترون مصرف کنند تا از سرطان جدار رحم (سرطان آندومتر)  دور بمانند.
در هرکدام از روش ها درمان باید با نیاز های بیمار متناسب باشد. در دستورالعمل ها پیشنهاد می شود کمترین دوز ممکن که می تواند علائم را تحت کنترل دربیاورد، تجویز شود. مدت زمانی که از درمان استفاده می کنید بستگی به برقراری توازن میان خطرات و مزایای درمان هورمونی دارد. هدف، بهینه کردن کیفیت زندگی است.
داروی ترکیبی بازدوکسیفن با استروژن تزریقی برای درمان علائم یائسگی تایید شده است. این دارو ها خطر سرطان رحم را افزایش نداده و از ذخایر استخوانی حفاظت می کند.
اگر فرد مبتلا به سرطان سینه یا تشکیل لخته های خونی باشد، درمان با استروژن گزینه خوبی نیست.
 

2-دارو های ضد افسردگی

پاروکستین با دوز کم تنها درمان غیر هورمونی گرگرفتگی است که به تایید سازمان غذا و دارو رسیده است. دارو های ضد افسردگی که برای درمان این عارضه استفاده می شوند عبارتند از:
  • ونلافاکسین
  • پاروکستین
  • فلوکستین
این دارو ها برای گرگرفتگی های شدید به اندازه درمان هورمونی موثر نیستند، اما برای زنانی که نمی توانند هورمون مصرف کنند مفید خواهند بود. عوارض جانبی احتمالی این دارو ها عبارتست از تهوع، سرگیجه، افزایش وزن، خشکی دهان و اختلال عملکرد جنسی.
 

3-دارو های نسخه ای دیگر

  • گاباپنتین: یک داروی ضد تشنج که نسبتا در کاهش گرگرفتگی موثر است.
  • کلونیدین: قرص یا پچ پوستی که معمولا برای درمان فشار خون بالا استفاده می شود و می تواند برخی از علائم گرگرفتگی راتخفیف دهد.
 

4-روش بلوک عصبی

روشی به نام بلوک گانگلیون ستاره ای، نوید هایی برای درمان گرگرفتگی متوسط تا خفیف داده است، اما همچنان به مطالعات بیشتری نیاز دارد. در این روش ماده بی حسی به اعصاب خوشه ای گردن تزریق می شود. این درمان برای کنترل درد انجام می شده و عوارض جانبی آن شامل درد و کبودی در ناحیه تزریق می شود.
 

5-طب جایگزین

بسیاری از زنان به سمت روش های طب جایگزین مثل تکنیک های ذهنی و بدنی و مکمل های رژیمی کشیده می شوند تا گرگرفتگی را تخفیف دهند. درمورد روش های درمان گرگرفتگی در طب مکمل مطالعات کمی صورت گرفته است اما تحقیقات در حال پیشرفت است.
 

6-تکنیک های ذهنی و بدنی

شواهد زیادی حاکی از آنست که تکنیک های خاص می تواند به تسکین علائم گرگرفتگی کمک کند، از جمله:
  • مدیتیشن با تمرکز حواس
  • طب سوزنی
  • هیپنوتیزم
  • درمان شناختی رفتاری
 

7-مکمل های رژیمی

اغلب مردم تصور می کنند محصولات طبیعی ضرری ندارند. تمام مکمل ها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند و همچنین ممکن است با دارو هایی که می خورید در تداخل باشند. همیشه مکمل هایی را که می خورید به اطلاع پزشک برسانید.
مکمل های غذایی که معمولا برای تخفیف علائم یائسگی استفاده می شود شامل موارد زیر است:
  • استروژن های گیاهی: زنان آسیایی که مرتب از سویا استفاده می کنند، کمتر دچار گرگرفتگی و علائم دیگر یائسگی می شوند. یکی از دلایل آن می تواند وجود ترکیبات شبیه به استروژن در سویا باشد.مصرف ترکیبات سویا باشد.
  • با این وجود مطالعات، از سویا فواید زیادی نشان نداده اند یا فواید کمی یافته اند. این مطالعات همچنان ادامه دارند تا مشخص شود ترکیب خاصی در سویا مثلا جنستئین به گرگرفتگی کمک می کند یا خیر.
  • گیاه توت مار یا کوهوش سیاه: این گیاه در میان زنان مبتلا به علائم یائسگی بسیار محبوب است. اما نتایج تحقیقات درباره تاثیرات آن به قطعیت نرسیده است. مکمل های حاوی این گیاه ممکن است در موارد نادری به کبد آسیب بزنند.
  • جینسینگ: با اینکه این گیاه در درمان بی خوابی و تغییرات خلق و خو موثر است اما به نظر نمی رسد تاثیری در کاهش گرگرفتگی داشته باشد.
  • دونگ کوئی: تحقیقات نشان داده است این گیاه در درمان گرگرفتگی بی تاثیر است. مکمل آن می تواند اثرات دارو های رقیق کننده خون را افزایش دهد که ممکن است  منجر به مشکلات خونریزی شود.
  • ویتامین ای: این مکمل می تواند در کاهش گرگرفتگی موثر باشد. اما مصرف دوز های بالای آن خطر خونریزی را بالا می برد.
 

سبک زندگی و مراقبت خانگی

  • خود را خنک نگه دارید: افزایش اندکِ دما می تواند گرگرفتگی را آغاز کند. در نحوه لباس پوشیدن و حفظ دمای محیط به این مسئله توجه کنید.
  • مراقب چیز هایی که می خورید و می نوشید باشید: غذا های تند و پر ادویه، نوشیدنی های کافئین دار و الکل گرگرفتگی را افزایش می دهند. محرک ها را بشناسید و از آن ها اجتناب کنید.
  • آرامش را تمرین کنید: تمرینات مدیتیشن برای برخی از زنان بوده است. تنفس عمیق و آهسته و یا تکنیک های دیگر کنترل استرس می تواند در این امر موثر باشد. حتی اگر این تکنیک ها تاثیری در کاهش گرگرفتگی نداشته باشند مزایای دیگری مثل بالا بردن کیفیت خواب دارند.
  • سیگار نکشید: گرگرفتگی ارتباط مستقیم با سیگار دارد. همچنین سیگار باعث افزایش احتمال سکته و سرطان می شود.
  • وزنتان را کاهش دهید: اگر چاقید و یا اضافه وزن دارید، کاهش وزن می تواند علائم را در شما کاهش دهد.

علائم:

در طول گرگرفتگی شما علائم زیر را مشاهده می کنید:
  • احساس ناگهانی گرما که در صورت و قسمت بالایی بدن انتشار می یابد
  • سرخی و برافروختگی چهره
  • ضربان قلب تند
  • تعریق، مخصوصا در بخش بالایی بدن
  • احساس لرز پس از اتمام گرگرفتگی
گرگرفتگی مساله‌ای مربوط به یائسگی نیست، اما یائسگی زمانی است که احتمال ابتلا به گرگرفتگی بیشتر است. گرگرفتگی‌ها در هر زنی متفاوت است، اما پیش از یائسگی یا در طول یائسگی شروع می‌شوند. هیچ قاعده‌ای برای این موضوع وجود ندارد که گرگرفتگی‌ها هرچند وقت یک‌بار رخ می‌دهند و برای چه مدتی طول می‌کشند. ممکن است که هرچند روز یا اصلا دچار گرگرفتگی نشوید. ممکن است که گرگرفتگی‌ها از 30 ثانیه تا 10 دقیقه طول بکشند. ممکن است که گرگرفتگی‌ها هر یک ساعت یا روزی یک‌بار رخ دهند. علاوه بر این، هیچ قاعده‌ای وجود ندارد که نشان دهد یک فرد تا چه زمانی دچار گرگرفتگی‌ها خواهد بود. برای سال‌ها پاسخ این بوده که گرگرفتگی‌ها از 6 ماه تا 2 سال ادامه خواهند داشت، اما یکی از تحقیقات جدید که روی زنان سرتاسر جهان انجام‌گرفته، نشان می‌دهد ممکن است 7 تا 11 سال هم طول بکشند. علاوه بر این، اگر پیش از یائسگی مبتلا به گرگرفتگی‌ها شوید، احتمالا به مدت بیشتری دچار آن‌ها خواهید بود. اگر یک فرد سیگاری، دارای اضافه‌وزن، پراسترس، افسرده و مضطرب هستید، احتمالا گرگرفتگی شما بیشتر طول خواهد کشید. وراثت نیز روی مدت‌زمان گرگرفتگی تاثیر دارد. در زنان آفریقایی آمریکایی گرگرفتگی‌ها برای حدود 11 سال ادامه خواهند داشت. اما در زنان آسیایی مدت‌زمان گرگرفتگی نصف مدت‌زمان گرگرفتگی زنان آفریقایی آمریکایی است.
 

عوارض

گرگرفتگی شبانه (تعریق شبانه) می تواند شما را از خواب بیدار کند و پس از گذشت زمان می تواند منجر به بی خوابی شود. ارتباطی بین گرگرفتگی و افزایش احتمال بیماری قلبی و کاهش تراکم استخوان وجود دارد.

بعضی از عارضه‌ها و درمان‌های آن‌ها می‌توانند منجر به گرگرفتگی‌ شوند:
  • سرطان پستان: درمان‌هایی همچون شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، برداشتن تخمدان و درمان ضداستروژنی می‌توانند منجر به یائسگی شیمیایی شوند. یائسگی شیمیایی همراه با کاهش سطوح استروژن و علائمی همچون گرگرفتگی است. گرگرفتگی‌هایی که ناشی از درمان سرطان پستان هستند می‌توانند از گرگرفتگی‌ها طبیعی متداول‌تر و خطرناک‌تر باشند. اگر قبلا یائسه و دچار گرگرفتگی‌ها شده باشید، احتمالا به دلیل مصرف تاموکسیفن برای درمان سرطان دوباره دچار گرگرفتگی خواهید شد. گرگرفتگی‌های ناشی از مصرف تاموکسیفن می‌توانند شدیدتر و متداول‌تر از گرگرفتگی یائسگی باشند.
  • بارداری یا زایمان اخیر: مسائل زیادی در مورد گرگرفتگی‌ها وجود دارند که ما از آن‌ها اطلاع نداریم. این حقیقت که گرگرفتگی‌ها برای زنان یائسه، زنان باردار و تازه‌مادرها رخ می‌دهند، نشان‌دهنده این است که گرگرفتگی‌ها تا چه حد اسرارآمیز هستند. نتایج یکی از تحقیق‌ها نشان می‌دهند که زنان باردار در هفته سی‌ام بارداری و تازه‌مادرها در هفته دوم پس از وضع حمل دچار اوج گرگرفتگی‌ها می‌شوند. در این زمان‌ها است که سطوح هورمون‌ها به نحو چشمگیری تغیر می‌کنند و افراد با افزایش وزن مواجه می‌شوند.
  • بیماری‌ ام اس: گرما می‌تواند علائم شما را بدتر کند، خواه این گرما به دلیل هوای گرم و مرطوب فضای بیرون، خواه به دلیل تب باشد. وقتی‌که هوا بسیار گرم است ممکن است با نشانه اوتهوف (Uhthoff's sign) در خود مواجه شوید که به معنای تغییراتی در بینایی است. به‌هرحال پس ‌از آنکه بدن شما خنک شد هر مشکلی باید برطرف شود.بعضی از افراد مبتلابه بیماری ‌ام. اس دچار گرگرفتگی‌هایی هستند که با هورمون‌ها مرتبط نیستند. ممکن است که پزشک شما آن‌ها را علائم حمله‌ای (Paroxysma- symptoms) بنامد. به نظر می‌آید که چنین علائمی نادر هستند، اما این علائم حمله‌ای به این معنا هستند که سیستم عصبی خودکار شما که اندام‌های بدن، رگ‌های خونی و بعضی از عضله‌ها را کنترل می‌کند دیگر به‌مانند سابق کار نمی‌کنند. درنتیجه باید با پزشک خود در مورد این موضوع صحبت کنید.
  • سرطان پروستات و بیضه: مردهای مبتلا به سرطان پروستات بعضی از اوقات تحت درمانی قرار می‌گیرند که معروف به درمان سرکوب آندورژن(Andorge- Suppressio- Therapy) است.این درمان سطوح هورمون تستوسترون را پایین می‌آورد که منجر به عملکرد بهتر پرتودرمانی می‌شود. اگر روش درمانی شما موقتی باشد، گرگرفتگی‌ها چند ماه پس از پایان درمان باید از بین بروند، اما برای بعضی از مردها درمان‌ها دائمی هستند، درنتیجه پزشک باید داروهایی را تجویز کند تا علائم را تسکین دهند. بیمارانی که برای درمان سرطان بیضه‌ های خود را درآورده‌اند نیز ممکن است دچار گرگرفتگی‌ها شوند.
  • بیماری تیروئید: وقتی‌که بدن شما هورمون تیروئید بسیار زیادی تولید می‌کند (پزشکان به این مشکل ایجاد شد پرکاری تیروئید می‌گویند) دمای بدن شما بالا می‌رود. حتی پرکاری تیروئید می‌تواند منجر به یائسگی زودرس (قبل از سن 40 سالگی یا در اوایل دهه 40 سالگی) شود. برای درمان این مشکل داروهایی وجود دارند. زمانی که پرکاری تیروئید خود را تحت کنترل قرار می‌دهید، گرگرفتگی‌های شما تسکین می‌یابند. علاوه بر این، کنترل پرکاری تیروئید می‌تواند منجر به یائسگی در زمان معمول شود.