اطلاعات بيماري

عفونت خون- سپسیس (Sepsis)

سپسیس (عفونت خون) یک عارضه عفونی تهدید کننده زندگی است. سپسیس زمانی رخ می دهد که مواد شیمیایی رها شده به جریان خون برای مبارزه با عفونت، باعث تحریک پاسخ های التهابی در سرتاسر بدن شوند. این التهاب می تواند گستره ای از تغییرات را پدید آورد که به دستگاه های اندامی متفاوتی صدمه زده و منجر به نارسایی آن ها می شود.
اگر سپسیس تا مرحله شوک سپتیک پیشرفت کند، فشار خون به طور چشمگیری کاهش پیدا می کند و می تواند منجر به مرگ فرد شود.
هرکسی ممکن است مبتلا به سپسیس شود، اما شایع ترین و خطرناک ترین سپسیس ها در سالمندان و افراد مبتلا به ضعف سیستم ایمنی دیده می شود. درمان زود هنگام سپسیس که معمولا با آنتی بیوتیک و تزریق مقدار زیادی مایع صورت می گیرد، شانس زنده ماندن را افزایش می دهد.

تشخیص:

تشخیص سپسیس مشکل است زیرا ممکن است اختلالات دیگری نیز همین علائم و نشانه ها را ایجاد کنند. پزشکان اغلب مجموعه ای از آزمایش ها را تجویز می نمایند تا عفونت های زمینه ای را به طور دقیق مشخص نمایند.

آزمایش های خون

باید از دو ناحیه مختلف از بدن نمونه خون گرفته شود و نسبت به موارد زیر تحت بررسی قرار بگیرد:

شواهدی از عفونت
مشکلات لخته خون
ناهنجاری در عملکرد کلیه یا کبد
اختلال در تامین اکسیژن
عدم تعادل الکترولیت ها

آزمایش های دیگر

با توجه به نشانه های شما، پزشک از یک یا چند مایع بدن آزمایش می گیرد:

ادرار: در صورت مشکوک بودن به عفونت دستگاه ادراری، علائم وجود باکتری در ادرار بررسی می شود.
ترشحات از زخم: اگر زخمی دارید که به نظر عفونی شده، آزمایش ترشحات ناشی از آن نشان می دهد مصرف چه نوع آنتی بیوتیکی موثر است.
ترشحات دستگاه تنفسی: اگر سرفه خلط دار می کنید، نوع میکروبی که باعث عفونت شده باید مورد آزمایش قرار گیرد.

عکسبرداری ها

اگر محل عفونت به وضوح مشخص نبود، پزشک یک یا چند تست زیر را انجام می دهد:

اشعه ایکس
سی تی اسکن
سونوگرافی
ام آر آی

دلایل:

از آن جا که عفونت های باکتریایی، قارچی یا ویروسی می توانند به سپسیس منتهی شوند، محتمل ترین عفونت هایی که به این عارضه منجر می شوند، به قرار زیرند:

پنومونی (ذات الریه)
عفونت شکمی
عفونت کلیه
عفونت خون (باکتریایی)

به نظر می رسد در برخی کشورها سپسیس در حال افزایش است. عوامل این افزایش عبارتند از:

پیر شدن جمعیت: در برخی کشور ها عمر مردم بیشتر شده است. این مسئله موجب افزایش تعداد افراد در معرض خطر بالا (افراد بالای 65 سال) شده است.
باکتری های مقاوم به دارو: باکتری های زیادی وجود دارند که می توانند نسبت به اثرات آنتی بیوتیکی که قبلا یک بار آن ها را ازبین برده، مقاوم شوند. این باکتری های مقاوم به دارو، اغلب عامل اصلی عفونت های منجر به سپسیس می شوند.
ضعف سیستم ایمنی: نسبت گذشته جمعیت بیشتری هستند که دچار ضعف سیستم ایمنی ناشی از HIV، معالجات سرطانی یا دارو های مقابله با پس زدن پیوند هستند.

عوامل خطر ساز

در موارد زیر، سپسیس شایع تر و خطرناک تر خواهد بود:

سن خیلی کم یا خیلی بالا
سیستم ایمنی تضعیف شده
وجود بیماری های قبلی و بستری شدن های مکرر در بخش مراقبت های ویژه
داشتن زخم یا جراحت مثل سوختگی
اتصال به دستگاه های تهاجمی مثل کاتترهای داخل وریدی یا لوله های تنفسی

مراقبت:

درمان های زودهنگام و تهاجمی شانس زنده ماندن از سپسیس را افزایش می دهد. مبتلایان به سپسیس شدید نیاز به نظارت و مراقبت از نزدیک و معالجه در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان دارند. اگر دچار سپسیسِ شدید یا شوک سپتیک شدید، اقدام های حیاتی، بیشتر در حوزه تثبیت تنفس و بهبود عملکرد قلب صورت می گیرد.

دارو ها

در درمان سپسیس تعدادی دارو به کار گرفته می شود. مثل:

آنتی بیوتیک ها: درمان با آنتی بیوتیک باید به سرعت آغاز شود، ظرف شش ساعت اول یا زودتر. در ابتدا فرد آنتی بیوتیک های گسترده اثر (وسیع الطیف) دریافت می کند که در مقابل طیف وسیعی از باکتری ها موثرند و به صورت وریدی تزریق می شوند.

پس از دریافت نتیجه آزمایش خون، پزشک موثرترین آنتی بیوتیک مناسب برای باکتریِ مشخص شده را تجویز می کند.

داروهای وازوپرسور: اگر پس از دریافت مایعات وریدی همچنان فشار خون پایین بود، وازوپرسور تجویز می شود. این دارو عروق خونی را تنگ کرده و فشار خون را بالا می برد.

داروهای دیگری که ممکن است تجویز شود، دوزهای پایین کورتیکواستروئید، انسولین برای تثبیت سطح قند خون، داروهای اصلاح کننده پاسخ های سیستم ایمنی و مسکن ها یا آرام بخش ها هستند.

مراقبت های حمایتی

مبتلایان به سپسیس شدید معمولا تحت مراقبت های حمایتی مثل دریافت اکسیژن و مقدار زیادی مایعات داخل وریدی قرار می گیرند. با توجه به شدت عارضه ممکن است فرد نیاز به دستگاهی برای کمک به تنفس یا دیالیز داشته باشد.

جراحی

ممکن است برای نابودی منشا عفونت در بدن مثل تجمع چرک (آبسه) نیاز به عمل جراحی باشد.

علائم:

از نظر بسیاری از پزشکان سپسیس یک سندروم سه مرحله ای است، مرحله آغازین آن سپسیس است و مراحل پیشرفته بعدی سپسیس شدید و شوک سپتیک می باشد. هدف درمان سپسیس، معالجه آن در مراحل اولیه، پیش از خطرناک تر شدن است.

سپسیس

اگر حداقل دو مورد از علائم و عفونت های احتمالی یا تایید شده زیر را نشان دهید، سپسیس در شما تشخیص داده می شود:

دمای بدن بالا تر از 38 درجه یا کمتر از36 درجه سانتی گراد
ضربان قلب بیشتر از 90 تا در دقیقه
نرخ تنفس بیش از 20 نفس در دقیقه

سپسیس شدید

اگر حداقل یکی از علائم و نشانه های زیر را بروز دهید، سپسیس شدید در شما تشخیص داده می شود. این علائم نشان می دهند که ممکن است نارسایی اندام اتفاق بیفتد:

کاهش چشمگیر خروجی ادرار
تغییر ناگهانی در وضعیت روحی و روانی فرد
کاهش تعداد پلاکت ها
تنفس مشکل
ناهنجاری در پمپاژ قلب
درد شکم

شوک سپتیک

اگر علائم و نشانه های سپسیس شدید را داشتید و همچنین فشار خونتان شدیدا پایین بود، به طوری که جابجایی ساده خون در بدن به درستی صورت نگیرد، دچار شوک سپتیک شده اید.

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم

اغلب اوقات سپسیس در افرادی که در بیمارستان بستری هستند رخ می دهد. بیمارانی که در بخش مراقبت های ویژه (ICU) هستند، بیشتر مستعد عفونت می باشند که می تواند به سپسیس منتهی شود. اگر دچار عفونت شدید یا اینکه اگر پس از عمل جراحی، بستری یا ابتلا به عفونت، علائم و نشانه های سپسیس را داشتید به سرعت با اورژانس تماس بگیرید.

عوارض سپسیس

گستره سپسیس از خفیف تا شدید متغیر است. با وخامت سپسیس، جریان خون به اندام های حیاتی مثل قلب، مغز و کلیه دچار نقصان می شود. همچنین سپسیس منجر به تشکیل لخته های خونی در اندام های حیاتی و دست و پا و انگشتان آنها شده و باعث بروز درجات مختلفی از نارسایی اندام و مرگ بافت (قانقاریا) می شود.
بسیاری از مبتلایان به سپسیس خفیف بهبود می یابند، اما نرخ مرگ و میر ناشی از شوک سپتیک نزدیک به 50 درصد است. علاوه بر این ابتلا به سپسیس شدید، خطر عفونت های آتی را در فرد بالا می برد.