شکستگی سر استخوان ران (Femoral head fracture)
شکستگی سر استخوان ران عبارت است از یک شکستگی کامل یا ناقص در سر استخوان ران، که با استخوان لگن مفصل میشود. شکستگی در اثر صدمات قابل توجه در هر دو جنس و در تمام سنین دیده میشود. اما شکستگیهای خود به خودی یا شکستگی ناشی از صدمات خفیف تنها در افراد مسنتر دیده میشوند. حدود 50% از شکستگیها در افراد بالای 80 سال رخ میدهد.
دلایل:
شکستگی سر استخوان ران معمولا همراه با دررفتگی مفصل ران ایجاد میشود. شایعترین مکانیسم ایجاد دررفتگی مفصل ران تصادف اتومبیل و عدم استفاده از کمربند ایمنی است. در هنگامی که اتومبیل از جلو به مانعی برخورد کرده و سرعت آن بطور ناگهانی کاهش میابد اگر سرنشین با کمربند محکم به صندلی بسته نشده باشد به سمت جلو حرکت کرده و زانوان او محکم به داشبورد اتومبیل برخورد میکند. این ضربه موجب حرکت شدید استخوان ران به عقب و خارج شدن سر استخوان ران از درون حفره استابولوم میشود.
در غالب اوقات این دررفتگی بدون شکستگی است ولی در مواردی که ران کمی باز باشد سر استخوان ران در هنگام خروج از حفره استابولوم میتواند به لبه حفره برخورد کند. این ضربه میتواند موجب شکسته شدن لبه پشتی حفره استابولوم و یا کنده شدن تکه ای از سر استخوان ران شود.
در مواردی که استخوان ران قبلاً دچار بیماری بوده است، شکستگی ممکن است خود به خود رخ دهد.
در غالب اوقات این دررفتگی بدون شکستگی است ولی در مواردی که ران کمی باز باشد سر استخوان ران در هنگام خروج از حفره استابولوم میتواند به لبه حفره برخورد کند. این ضربه میتواند موجب شکسته شدن لبه پشتی حفره استابولوم و یا کنده شدن تکه ای از سر استخوان ران شود.
در مواردی که استخوان ران قبلاً دچار بیماری بوده است، شکستگی ممکن است خود به خود رخ دهد.
عوامل افزایشدهنده خطر
- پوکی استخوان، خصوصاً پوکی استخوان پس از یائسگی
- سرطان استخوان
- مصرف داروهای متعدد که ممکن است هوشیاری را کاهش دهند.
- به هم خوردن تعادل کلیسم بدن
- تغذیه نامناسب، خصوصاً ناکافی بودن دریافت کلیسم و پروتئین
- اختلالات و بیماری مغزی
- فعالیتهایی که خطر بروز صدمات را زیاد میکنند.
- بیماری استخوانسازی ناقص (استئوژنز ایمپرفکتا) که یک بیماری ارثی است که در آن استخوانها ترد و شکننده هستند و به راحتی دچار شکستگی میشوند.
مراقبت:
درمان
جراحی تنها راه درمان است و نباید خود درمانی کرد. جراح ارتوپد قطعات شکسته شده استخوان را به هم متصل میکند و با استفاده از وسایل مخصوص آنها را در جای خود ثابت میکند. البته در افرادی که استخوانهایشان توانایی رشد و ترمیم مناسب را ندارند، تمام یا قسمتی از مفصل ران تعویض و جای آن یک مفصل مصنوعی گذاشته میشود. بر خلاف اکثر شکستگیها، این نوع شکستگی معمولاً احتیاج به گچ گرفتن ندارد. پس از جراحی، بهطور معمول حمام بگیرید. میتوانید محل بخیه را با ملایمت و با استفاده از صابون ملایم غیرمعطر بشویید. پانسمان اختیاری است.
داروها
- نرمکنندههای مدفوع برای پیشگیری از یبوست
- در صورت لزوم، آنتیبیوتیک برای مبارزه با عفونت
- امکان دارد برحسب نیاز از داروهای ضد درد مختلف استفاده شود.
- امکان دارد هورمون درمانی جایگزین و مکملهای کلسیم از دسترفتن استخوان را به تعویق اندازند.
فعالیت
پس از به دست آوردن هوشیاری بعد از عمل، پای دیگر خود را مرتب حرکت دهید تا احتمال تشکیل لخته در سیاهرگهای عمقی پا کمتر شود. اکثر متخصصین ارتوپدی بیماران خود را تشویق میکنند تا هرچه زودتر برخیزند و راه بروند. نظارت دقیق توسط یک فیزیوتراپ برای بازتوانی ضروری است. بازتوانی ممکن است ماهها طول بکشد. در ابتدا نیاز به استفاده از واکر یا چوب زیر بغل خواهد بود. شناکردن و پازدن روی دوچرخههای ثابت برای بازتوانی بسیار مفید هستند. با پیشرفت روند ترمیم شکستگی، تدریجاً کارهای روزمره خود را از سر گیرید.
علائم:
- درد شدید به هنگام تلاش برای راه رفتن
- از دست رفتن شکل طبیعی ناحیه مفصلی استخوان ران
- تورم، دردناک بودن به هنگام لمس و خونمردگی در ناحیه مفصل استخوان ران