آرتریت واکنشی (Reactive arthritis)

آرتریت واکنشی بیماریی است که باعث تورم دردناک در مفاصل می شود. این بیماری کمی بعد از عفونت در روده یا دستگاه تناسلی یا در موارد اندکی پس از عفونت گلو به وجود می آید.معمولا فاصله زمانی ۳-۴ هفته فاصله از زمان عفونت تا ایجاد این بیماری نیاز می باشد. ممکن است این بیماری تا 6 ماه یا یکسال ادامه پیدا کند و در بسیاری از موارد بعد از این مدت کاملا از بین برود.

تشخیص:

آرتریت واکنشی معمولا به علت ارتباط با عفونتهای ابتدایی جدا از دیگر عارضه های آرتروز شناخته شده است. پزشک مربوطه در صورتی که به وجود آرتریت واکنشی شک داشته باشد سوالاتی درباره ی وضعیت سلامتی و روابط جنسی اخیرتان از شما می پرسد.

پزشکان معمولا تشخیص آرتریت واکنشی را بر مبنای وجود یک یا چند مورد از نشانه های زیر می گذارند:

  • علائم بیماری بدنبال یک عفونت در بدن ایجاد می شوند، در حالی که عفونت به قدری خفیف بوده که حتی متوجه آن نشده اید، در نتیجه پزشکان حتی زمانی که هیچ سابقه ی قطعی از عفونت ها موجود نباشد، تشخیص آرتریت واکنشی را می دهند.
  • همه ی آزمایشات برای دیگر نوعهای آرتروز منفی باشد (مانند آرتریت روماتیسمی).
  • آرتریت با علائم نسبتا رایج آرتریت واکنشی مانند خارش و تحریک کف دست و پا یا چشمان دردناک قرمز همراه باشد.
چه آزمایش هایی وجود دارند؟

هیچ آزمایشی خاصی برای آرتریت واکنشی وجود ندارد ، اما موار زیر برای تائید تشخیص و علت به وجود آمدن عوامل نشانه ها استفاده می شود:

  • کشیدن مایع مفصل در صورت وجود و بررسی جهت رد کردن عفونت های مستقیم در مفصل مبتلا
  • گرفتن نمونه ی مدفوع یا نمونه از گلو و نواحی تناسلی که جهت آزمایش برای نشانه های التهاب یا عفونت استفاده می شود.
  • آزمایش خون برای بررسی میزان التهاب و آزمایش برای ژن (HLA-B27) .

آزمایش خون همچنین می تواند برای آزمایش آنتی بادی های مرتبط با دیگر فرم های آرتریت استفاده شود. این آنتی بادی ها شامل فاکتورهای روماتیسمی و آنتی بادی ضد هسته ای (ANA) می باشند.

اگر چشمان شما دردناک و قرمز است باید برای معاینه نزد یک متخصص چشم بروید تا عدم وجود التهاب جدی در چشمان شما را بررسی کند، این عارضه به التهاب عنبیه معروف است . این التهاب با ورم ملتحمه متفاوت است. التهاب عنبیه، تورم در قسمت رنگی چشم ( عنبیه) را شامل می شود ، در حالی که ورم ملتحمه باعث تورم در قسمت سفید رنگ چشم می شود.

دلایل:

آرتریت واکنشی با عفونت مستقیم در مفاصل به وجود نمی آید. التهاب مفاصل در آرتریت واکنشی نتیجه ی یک واکنش عفونی در جایی دیگر از بدن است که در آن سیستم ایمنی بدن بطور غیر طبیعی فعال شده باعث تورم در مفاصل می شود. این عفونتها شامل:
  • عفونت شکم (دل و روده) ، از قبیل مسمومیت غذایی یا اسهال که معمولا با اسهال خونی همراه است.
  • عفونت در مجرای تناسلی که اغلب به دلیل سرایت عفونت از طریق روابط جنسی است.
  • عفونت گلو که معمولا توسط یک باکتری به نام  استرپتوکوک به وجود می آید.
علت به وجود آمدن ویروسهای عادی یا عفونتهای باکتریال از انواع دیگر هنوز دقیقا شناخته شده نیستند. یکی از نظریه ها این است که یک بار سیستم ایمنی بدن عامل عفونی اصلی درگیر می شود،و بطور واکنشی باعث تورم مفاصل و تظاهرات دیگر می شود.میکروب Chlamydia می توانند برانگیزنده ی دوره ی آرتریت واکنشی باشد. این حالت اغلب نشانه ی خاصی ندارد (مخصوصا در زنان)، اما ممکن است ادرار کردن را دردناک و موجب ترشحات از ناحیه ی تناسلی گردد.

مراقبت:

درمان های دارویی برای آرتریت واکنشی به ۳ گروه تقسیم می شوند:

۱.     درمان عفونت

  • آنتی بیوتیک ها برای از بین بردن عفونت های داخلی در صورت ماندگاری عفونت.
  • قطره ی چشم برای درمان ورم ملتحمه
  • قطره ی استروئید چشم برای درمان التهاب عنبیه

۲.     درمان التهاب

التهاب مفصل به سختی درمان می شود. این درمان ها معمولا شامل:

  • داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایندومتاسین ، دیکلوفناک و ...
  • بسته های یخ یا پدهای گرم کننده برای تسکین درد و تورم مفاصل ( آنها را در حوله ای بپیچید تا به پوست آسیب نرسانند).

۳.     درمان آرتروز سخت و مقاوم

  • داروهای تعدیل کننده سیستم ایمنی مانند متوتروکسات و کلروکین و...
  • تزریق برای از بین بردن مایع در مفاصل (اسپیریشن)
  • تزریق استروئید در مفاصل و عضلات
  • مقدار کمی قرص استروئید در دوره کوتاه
     
فعالیت های زیر باعث تسکین برخی از علائم شما می شود:
استراحت و ورزش

اگر مفاصل شما متورم است عموعا احساس خستگی و ناخوشی می کنید. خواب و استراحت زیاد کمک زیادی به بهبود شرایط شما در اولین مراحل ابتلا به آرتریت واکنشی می کند، همچنین بسیار مهم است که مفاصل را متحرک نگه داشته و قدرت عضلانی خود را حفظ کنید. ممکن است توسط یک فیزیوتراپیست یا متخصص حرفه ای انجام ورزشهایی خاص به شما توصیه شود اما باید از فشار آوردن زیاد بر روی مفاصل متورم خودداری کنید.

رژیم

رژیم خاصی که کمک به بهبود آرتریت واکنشی را اثبات کند موجود نیست، اگرچه مکمل های غذایی معین به کاهش التهابات کمک می کنند. یک رژیم سالم برای سلامت عمومی و حال خوش شما مهم است.

داروهای مکمل

داروهای مکمل و تناوبی در کنترل انفرادی علائم مفاصل نقش دارند. این داروها شامل طب سوزنی،‌داروهای گیاهی،‌ماساژ و مکمل های غذایی هستند.
 

علائم:

رایج ترین نشانه های این بیماری شامل:
  • آرتریت یا درد و تورم مفاصل، معمولا در اندامهای تحتانی (قوزک پا،زانوها یا شست پا) که در عرض چند روز سفتی و خشکی مفاصل را به همراه می آورد.
  • تورم تک تک انگشتان دست یا شست پا به طوری که شبیه یک سوسیس به نظر می آیند و بعضی اوقات انگشت سوسیسی نامیده می شوند(التهاب انگشتان). بقیه مفاصل با شیوع کمتر مثل انگشتان دست، مچ دست، آرنج و مفاصل پایه در ستون فقرات هم ملتهب می گردند.

اغلب درد مفاصل و تورم تنها نشانه های آرتریت واکنشی هستند، ولی علائم ممکن دیگری هم وجود دارد.مانند:
  • التهاب، قرمزی چشم (ورم ملتحمه)
  • جوشهای زبر پوستی بر روی دستان و پاها
  • مشکلات پوستی: راش پوستی روی کف دست، کف پا و زخم های دهانی
  • التهاب در مجرای تناسلی و تولید ترشحات
  • جوشهای دردناک و آزار دهنده در دستگاه تناسلی مردان، کاهش وزن و تب
  • کمر درد که شبها و صبح ها بدتر می شود
 

سیر این بیماری چیست؟

 آرتریت واکنشی معمولا پس از ۶ تا ۱۲ ماه بطور کامل ناپدید می شود. در ۲۰ تا ۳۰ درصد موارد علائم دراز مدت تر خواهند بود، اما تنها تعداد کمی از افراد هستند که این بیماری در آنها مقاومت نشان میدهد و به دوره ی درمان بلند مدت نیاز دارند.
برخی افراد، مخصوصا کسانی که ژن HLA-B27 را دارند،ممکن است با بازگشت دوره ی بیماری در فاصله ی ماه یا سال در واکنش به عفونت های بیشتر مواجه شوند. وضعیت پیش آمده به عنوان عود کردن یا بازگشت بیماری توصیف می شود.
در اغلب مواقع زمانی که آرتریت واکنشی ناپدید می شود مفاصل به طور کامل بهبود می یابند و از بین رفتن مشکلات دراز مدت از نتایج آن است.