آرتروز مفصل شانه (Shoulder joint arthritis)

ساییدگی یا آرتروز یا استئوآرتریت شانه بیماری است که به علت خراب شدن غضروف مفصل شانه به وجود میاید و موجب بروز درد و محدودیت حرکت در مفصل می‌شود. مقصود از مفصل شانه در اینجا مفصل گلنوهومرال است. ساییدگی در مفصل شانه در مقایسه با مفاصل ران، زانو و دست شیوع کمتری دارد.

تشخیص:

تشخیص این بیماری با استفاده از رادیوگرافی از مفصل داده می‌شود. در رادیوگرافی ساده فضای مفصلی یعنی فاصله بین سر استخوان بازو و حفره گلنوئید( که در واقع چون از جنس غضروف است دیده نمی‌شود) کاهش میابد. در اطراف سر استخوان بازو جایی که غضروف تمام می‌شود استخوان اضافه درست می‌شود که به آن استئوفیت Osteophyte میگویند. این استخوان‌های اضافه ممکن است در لبه حفره گلنویید هم درست شوند.

استخوانی که درست زیر غضروف مفصلی است سفت‌تر شده و در رادیوگرافی سفیدتر دیده می‌شود و ممکن است کیست‌های استخوانی در سر استخوان بازو یا زیر حفره گلنوئید ایجاد شود. گاهی اوقات شدت علائم رادیولوژیکی که نشانه آرتروز است زیاد است ولی بیمار علائم بالینی زیادی ندارد و گاهی هم برعکس است. پس همیشه شدت علائم بالینی و رادیولوژیکی با هم هماهنگ نیستند.
 

دلایل:

آرتروز یا ساییدگی مفصلی به طور طبیعی با بالا رفتن سن به وجود میاید گرچه ممکن است در بعضی از افراد زودتر و در بعضی دیگر دیرتر ظاهر شود. حدود یک سوم افراد بالای سن شصت سالگی مبتلا به ساییدگی مفصل شانه هستند.
هر علتی که بتواند غضروف مفصل شانه را خراب کند می‌تواند موجب بروز آرتروز شود. علل زیر را می‌توان موثر دانست

  • ضربه شدید به مفصل شانه به دنبال حادثه و آسیب دیدن غضروف
  • انجام کارهای سنگین و شدید با اندام فوقانی که در دراز مدت موجب وارد شدن فشارهای زیادی به مفصل شود مثلاً در کسانی که به خاطر شغل خود مجبورند دست‌هایشان را به مدت زیادی بالای سر نگه دارند، وزنه برداران یا کسانی که ورزش‌های پرتابی یا با راکت انجام می‌دهند
  • روماتیسم یا عفونت مفصل
  • سابقه جراحی مفصل شانه

مراقبت:

آرتروز یا ساییدگی مفصل درمان قطعی ندارد. می‌توان گفت تغییراتی که در مفصل به وجود میایند به نوعی غیر قابل بازگشت هستند. در واقع هدف از درمان انجام اقداماتی است که سبب کاهش درد بیمار شوند.
شروع درمان همیشه با انجام اقدامات غیر جراحی است. در بسیاری موارد این اقدامات موجب کاهش درد می‌شود. در صورت عدم پاسخ درمانی مناسب، ممکن است پزشک معالج عمل جراحی را برای درمان بیمارش توصیه کند.
 

درمان غیر جراحی ساییدگی یا آرتروز مفصل شانه


مهم‌ترین اقدامات غیر جراحی عبارتند از :
  • کاهش فعالیت‌های بدنی و امتناع از کارهایی که شدت درد را افزایش می‌دهد. البته باید سعی شود تا آنجا که ممکن است حرکات شانه در طول روز انجام شوند وگرنه بعد از مدتی شانه کاملاً خشک و بدون حرکت می‌شود
  • انجام نرمش‌هایی برای افزایش دامنه حرکتی شانه و افزایش قدرت عضلات شانه می‌تواند درد را کاهش دهد
  • گرم نگه داشتن شانه
  • استفاده از داروهای ضد التهاب
  • تزریق داروهای حاوی کورتیکوستروئید در بعضی موارد با تشخیص پزشک می‌تواند درد را برای 4-3 ماه کاهش دهد. این درمان در مواردی که اقدامات قبلی موثر نباشند انجام می‌شود
در صورتیکه اقدامات ذکر شده نتوانند درد بیمار را کاهش دهند ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی باشد. جراحی به دو روش آرتروسکوپی یا تعویض مفصل انجام می‌شود.

نکاتی که برای کم کردن فشارهای وارده به شانه و در نتیجه کاهش درد می‌توان رعایت کرد عبارتند از

  • وقتی می‌خواهید چیزی را بلند کنید حتی الامکان آن‌را نزدیک بدن خود نگه دارید
  • اجسام خیلی سنگین را بلند نکنید و سعی کنید از بلند کردن اجسام با بالای سر اجتناب کنید.
  • در ورزش از حرکات پرتابی یا فشار دادن با دست احتراز کنید
  • کمتر سعی کنید دست خود را به پشت بدن خود برسانید

علائم:

مهم‌ترین علامت‌های ساییدگی شانه درد و احساس خشکی در مفصل است. درد شانه با حرکت کردن مفصل یا بلند کردن اجسام با دست بیشتر می‌شود. گاهی اوقات ممکن است حرکت مفصل همراه با ایجاد صدا یا احساس مالیده شدن دو سطح زبر بر روی یکدیگر باشد. در این بیماری دامنه حرکات مفصل کاهش پیدا می‌کند.

به تدریج که بیمار به علت درد کمتر از دستش استفاده می‌کند عضلات اطراف شانه ضعیف و لاغر می‌شوند.
شدت علائم بیمار ممکن است کم و زیاد شود به طور مثال چند ماه شدید باشد و سپس چند ماه کم شود. همچنین ممکن است شدت درد با تغییر فصول سال کم و زیاد شود.