دارو

توضیحات:

گاباتین یا گاباپنتن با نام های تجاری آمریکایی گابارون  Gabaron ، گرالیز  Gralise ،نورونتین  Neurontin در داروخانه ها موجود می باشد. گاباپنتین دارویی است که در درمان بیماری صرع و کنترل تشنج پارشیال (partial) مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو صرع را درمان نمی کند، بلکه تا زمانی که توسط بیمار مصرف می شود، حملات تشنج را کنترل می نماید. گاباپنتین در بزرگسالان در درمان  دردهای پس از بیماری زونا (postherpetic neuralgia) تجویز می شود. داروی گاباپنتین در درمان بیماری به نام سندرم پاهای بی قرار (RLS) نیز کاربرد دارد. RLS یک اختلال عصبی است که بر حس و حرکت پاها تاثیر می گذارد و باعث ناراحتی بیمار می شود بطوریکه مبتلایان به این بیماری دارای حرکات متناوب در اندام ها بوده و در زمان خواب ناچار از حرکت پاها هستند. حرکت پاها بطور موقت بیماری را بهبود بخشیده و احساس بهتری به بیمار می دهد. داروی گاباپنتین با افزایش مقدار ماده GABA در مغز باعث کاهش تعداد حملات تشنج می شود. این دارو در کاهش دردهای ناشی از بیماری های خاص در سیستم عصبی نیز کاربرد دارد. یادآور می شود این دارو در درمان دردهای معمول در آسیب های جزئی و یا روماتیسم مفصلی استفاده نمی شود. زمانیکه یک دارو برای موارد خاص مورد استفاده تجاری قرار می گیرد، با انجام آزمایشاتی مشخص می شود که این دارو در درمان دیگر بیماری ها نیز می تواند استفاده شود. هرچند ممکن است این موارد بر روی برچسب دارو ذکر نشود، گاباپنتین در بعضی بیماران با شرایط پزشکی زیر نیز تجویز می شود. مثلا نوروپاتی محیطی در بیماری دیابت. همچنین این دارو در درمان درد ارجاعی به اندام ها ناشی از بیماری دیسک و آرتروز مهره ها، کاربرد دارد. گاباپنتین تنها با تجویز پزشک معالج قابل مصرف است. چنانچه فرد به بیماری های دیگری نیز مبتلا باشد استفاده از این دارو را تحت تاثیر قرار می دهد. چنانچه به هر یک از بیماری ها بخصوص مواردی که در زیر ذکر می کنیم مبتلا هستید، پزشک را از آن آگاه کنید: -سابقه سرطان، تومور و یا -سابقه افسردگی و یا -سابقه بیماری های روانی؛ در این موارد دارو باید با احتیاط مصرف شود. با مصرف گاباپنتین این شرایط ممکن است بدتر شوند. -بیماری کلیه؛ دارو باید با احتیاط مصرف شود. اثرات جانبی دارو به دلیل خروج آهسته تر دارو از بدن، ممکن است افزایش یابد. -اختلال کلیه شدید و یا -کلیه دیالیزی؛ بیماران با این شرایط، نمی توانند داروی گاباپنتین مصرف کنند.  

نحوه مصرف:

مقدار دوز مصرفی این دارو از فردی به فرد دیگر متفاوت است. از دستور پزشک پیروی کنید و یا اینکه به اطلاعات برچسب دارو توجه نمایید. اطلاعاتی که در ادامه مقاله ارائه می شود تنها شامل مقدار متوسط مصرف این دارو است. اگر مقدار دوز مصرفی شما متفاوت است، آن را تغییر ندهید مگر اینکه پزشک دستور دیگری بدهد. مقدار دارویی که بیمار مصرف می کند به قدرت دارو بستگی دارد. همچنین به تعداد دفعات مصرف در طول روز، فاصله زمانی بین دو دوز مصرفی و به طول دوره درمان بسته به مشکل درمانی که به خاطر آن دارو را استفاده می کنید، بستگی دارد. دوز دارو بر اساس نوع بیماری توسط پزشک معالج تعیین می شود.    دوز فراموش شده   اگر یکی از دوزهای دارو را فراموش کردید، بلافاصله در اولین فرصتی که به یاد آوردید آن را مصرف کنید. با این حال، چنانچه نزدیک به زمان مصرف دوز بعدی است، از مصرف دوز فراموش شده خودداری کرده و برنامه عادی مصرف دارو را ادامه دهید. هرگز مقدار مصرف را دو برابر نکنید.

عارضه‌های جانبی:

هر دارو به موازات اثرات درمانی مطلوب ممکن است باعث بروز برخی عوارض ناخواسته نیز شود. اگرچه همه این عوارض ممکن است در یک فرد رخ ندهد اما عوارضی که نیاز به توجه و مشورت پزشکی دارند شامل موارد زیر می باشد:   ۱-عوارض شایع   -نا استواری و یا عدم ثبات     -حرکات مداوم، غیر ارادی، عقب و جلو و یا چرخشی چشم   ۲-عوارض شایع در کودکان   -رفتار پرخاشگرانه و یا دیگر مشکلات رفتاری -اضطراب -عدم توجه و تغییر در عملکرد مدرسه   ۳-عوارض با شیوع کمتر -مدفوع سیاه و سفید و یا قیری -درد قفسه سینه -لرزش -سرفه -افسردگی، افزایش تحریک پذیری و یا دیگر تغییرات خلق و خو و حسی -تب -از دست دادن حافظه -درد و یا تورم در پاها و بازوها -درد و یا اشکال در دفع ادرار -گلو درد -خستگی یا ضعف غیر طبیعی عوارض مربوط به شیر دهی و بارداری: گروه مصرف در دوران حاملگی:   لازم به ذکر است مطالعه این دارو بر روی حیوانات اثر جانبی آن را نشان داده است و مطالعات کافی در ارتباط با اثرات جانبی آن بر زنان باردار و یا حیوانات صورت نگرفته است.   مصرف در دوران شیردهی مطالعات کافی بر روی مصرف این دارو در دوران شیردهی و خطر آن برای کودک صورت نگرفته است. اگر می خواهید در دوران شیردهی این دارو را مصرف کنید، به همراه پزشک معالج اثرات جانبی آن را در مقابل مزایا مقایسه کرده و سپس اقدام کنید.

نکات:

قبل از اینکه دارویی مصرف شود باید خطرات ناشی از مصرف دارو در مقابل اثرات مثبت آن در درمان بیماری، ارزیابی شود. این تصمیمی است که شما به همراه پزشک معالجتان می گیرید. درمورد داروی گاباپنتین، موارد زیر قبل از مصرف باید مورد توجه قرار گیرد:   حساسیت   اگر تا به حال هرگونه واکنش آلرژیک و یا غیر عادی نسبت به مصرف این دارو و یا سایر داروها داشته اید، پزشک را نسبت به آن آگاه کنید. همچنین چنانچه به سایر مواد آلرژی زا مثل غذاها، رنگ ها، نگهدارنده ها و یا حیوانات حساسیت دارید، به تیم مراقبت درمانی خود بگویید. اگر از داروخانه دارویی را بدون نسخه تهیه کردید، به دقت برچسب و توضیحات داخل جعبه را مطالعه کنید.   مصرف در کودکان   مطالعاتی که تا امروز بر روی درمان تشنج پارشیال کودکان با این دارو صورت گرفته محدودیتی را در ارتباط با مشکلات خاصی که اثربخشی دارو را کم می کند، نشان نداده است. با این حال اثر بخشی و ایمنی در کودکان کمتر از 3 سال به اثبات نرسیده است.   مصرف در افراد مسن   مطالعاتی که تا امروز بر روی مصرف این دارو در دوران پیری صورت گرفته، محدودیتی را در ارتباط با مشکلات خاصی که اثر بخشی گاباپنتین را کم می کند، نشان نداده است. با اینحال، احتمال اینکه اثرات ناخواسته دارو بر کهنسالان  باشد، وجود دارد (مثلا مشکلاتی در حفظ تعادل و یا راه رفتن، تورم پاها و یا ساق پا). همچنین مشکلات کلیوی مربوط به افزایش سن، که نیاز به احتیاط و تنظیم دوز دریافتی دارو توسط بیمار را افزایش می دهد. هشدارها   بسیار مهم است که پزشک معالج، پیشرفت درمان را در شما و یا فرزند بیمارتان تحت نظر داشته باشد، به خصوص در چند ماه اول مصرف گاباپنتین. پزشک در طول درمان با بررسی علائم مقدار دوز مصرفی را تنظیم و  اثرات جانبی ناخواسته را بررسی می کند. همچنین ممکن است نیاز به انجام آزمایش خون برای بررسی اثرات جانبی ناخواسته باشد. اگر باردار هستید حتما پزشک را از آن آگاه کنید. پزشک در این حالت داروهای ضد صرع مختص دوران بارداری را تجویز می کند. برخی افراد با خوردن این دارو برآشفته و یا تحریک پذیر می شوند و یا رفتارهای غیر طبیعی دیگری از خود نشان می دهند مثل احساس غمگینی و یا نا امیدی، به راحتی آشفته یا عصبی می شوند، احساس بی قراری و یا خصومت نیز از دیگر نشانه های آن است. همچنین در برخی افراد باعث افکار و تمایلات خودکشی می گردد و یا اینکه افسردگی شدید بروز می کند. در صورت بروز هر یک از این نشانه ها حتما با پزشک معالج خود مشورت کنید. این دارو اثرات الکل و دیگر موادی که محرک پریشانی و افسردگی در بدن هستند را (داروهایی که باعث کسلی می شوند و سطح هوشیاری را کاهش می دهند؛ CNS ها) افزایش می دهد. برخی از داروهای CNS عبارت است از آنتی هیستامین ها و یا داروهای بیماری تب یونجه، آلرژی، سرماخوردگی. همچنین آرامبخش ها، داروهای خواب آور، داروهایی که در طب درد تجویز می شود و یا مخدرها، دیگر داروها که در درمان تشنج استفاده می شود مثل باربیتورات ها، داروهای شل کننده عضلات، یا بی حس کننده ها مثل برخی بی حس کننده های دندان. اگر تحت درمان با داروی گاباپنتین هستید حتما قبل از مصرف هر یک از داروهایی که در بالا ذکر شد با پزشک و یا دندانپزشک خود مشورت کنید. گاباپنتین ممکن است باعث تاری دید، دوبینی، عدم تعادل، سرگیجه، خواب آلودگی، بی خوابی و مشکلاتی در فکر کردن شود. شما باید قبل از رانندگی، استفاده از ماشین آلات و یا بطور کلی استفاده از هر وسیله ای که خطرناک است و نیاز به هوشیاری، دیدن و تفکر کامل دارد  از اینکه این دارو بر شما چه اثری می گذارد کاملا آگاه باشید. چنانچه عوارض جانبی دارو باعث زحمت و دردسر بیش از اندازه برای شما می شود، با پزشک مشورت کنید. اگر در اثر مصرف این دارو به تب، راش های پوستی، تورم، درد، غدد لنفاوی حساس در گردن، زیر بغل و یا کشاله ران، خونریزی غیر معمول یا کبودی، زردی پوست و یا چشم دچار شدید، مصرف دارو را قطع کرده و با پزشک خود مشورت کنید. قبل از انجام هرگونه آزمایشات پزشکی، با پزشک خود مشورت کنید. نتایج قطعی آزمایش تحت تاثیر داروی گاباپنتین ممکن است تغییر کند. بدون مشورت پزشک مصرف گاباپنتین را قطع نکنید. قطع ناگهانی دارو ممکن است باعث بازگشت مجدد حملات تشنج و یا افزایش تعداد حملات شود. پزشک قبل از قطع دارو از شما و یا فرزندتان می خواهد به تدریج مصرف آن را کم و در نهایت قطع کنید. از مصرف دیگر داروها خودداری کنید مگر آنهایی که با پزشک بحث شده است. این منع مصرف شامل داروهای با نسخه و یا بدون نسخه و همچنین داروهای گیاهی و یا مکمل های ویتامینی می باشد. استفاده مناسب از دارو   از این دارو فقط با تجویز پزشک و تحت نظارت او استفاده کنید تا شرایط موجود را تا حد امکان بهبود بخشید. دارو را بیشتر از مقدار تجویز شده و بیشتر از طول دوره درمان توصیه شده توسط پزشک مصرف نکنید چرا که احتمال شدیدتر شدن اثرات جانبی وجود دارد. این دارو همراه با یک راهنمای دارویی در دسترس بیمار قرار می گیرد، حتما آن را بخوانید و در صورت عدم درک آن، از پزشک خود کمک بخواهید. گاباپنتین می تواند با غذا یا بدون آن مصرف شود. با اینحال ممکن است پزشک روش خاصی را برای مصرف آن به شما پیشنهاد کند، از دستور پزشک پیروی کنید. اگر جزء کسانی هستید که عادت دارند در طول روز بخوابند و یا در طول شب بیدار می مانند، نباید از قرص های طولانی رهش گاباپنتین (نام تجاری  Horizant®) استفاده کنید. بهترین تاثیر دارو زمانی در بدن اتفاق می افتد که مقدار ثابتی از گاباپنتین در خون وجود داشته باشد. اگر شما و کودکتان در بلع کپسول ها مشکل دارید، با پزشک درمورد جایگزین کردن آن با قرص یا شربت گاباپنتین مشورت کنید. همچنین این دارو می تواند به صورت ترکیبی از دو فرم مختلف تجویز شود، مثلا شکل محلول به همراه قرص. اگر پزشک برای شما تجویز کرده که قرص نورونتین را از وسط نصف کرده و مصرف کنید، حتما مصرف نیمه دیگر قرص را در ساعت مقرر به یاد داشته باشید. قرص های Gralise® یا قرص های طولانی رهش Horizant® را کامل بلع کنید. از شکستن، خراش دادن یا جویدن آنها خودداری کنید. قرص های Gralise® باید همراه با شام و قرص های طولانی رهش Horizant® باید به همراه غذا و ساعت 5 عصر میل شود. داروهایی که به صورت شربت در اختیار بیمار قرار می گیرد باید حتما با قاشق های اندازه گیری نشاندار، سرنگ های دهانی و یا فنجان های دارویی اندازه گیری شوند. قاشق های چایخوری آشپزخانه وسیله مناسبی برای اندازه گیری دقیق دارو نیست. ممکن است داروی گاباپنتین به همراه سایر داروهای ضد تشنج مصرف شود. داروها را به طور کامل مصرف کنید بجز مواردی که پزشک منع کرده است. اگر از داروهای آنتی اسید مثل Di-Gel® ® استفاده می کنید، حداقل 2 ساعت قبل از مصرف گاباپنتین صبر کنید. حتما از نام های تجاری این دارو که پزشک برای شما تجویز کرده استفاده کنید. داروهایی با نام های تجاری متفاوت ممکن است به همان شیوه عمل نکنند. قرص های طولانی رهش Horizant® فقط برای درمان سندرم پاهای بی قرار کاربرد دارد.

منافع:

اگرچه اصولا نباید داروهای خاص را با هم مصرف کرد اما گاهی پیش می آید که در مواردی دو نوع داروی مختلف با هم مصرف می شود و در این حالت ممکن است داروها بر هم اثر متقابل بگذارند.  در این شرایط ممکن است پزشک دوز دارو را تغییر دهد و یا اینکه دیگر اقدامات احتیاطی را لحاظ کند. اگر تحت درمان با گاباپنتین هستید، چنانچه هر یک از داروهای لیست شده زیر را مصرف می کنید، حتما پزشک معالج را از آن آگاه کنید. فعل و انفعالاتی که در نتیجه مصرف گاباپنتین با این داروها در بدن بیمار رخ می دهد بر اساس اهمیت بالقوه شان انتخاب شده اند و لزوما در همه افراد مشاهده نمی شود و فراگیر نیست: -کتورولاک -ناپروکسن معمولا مصرف گاباپنتین با هریک از این دو دارو تجویز نمی شود، اما ممکن است در بعضی موارد خاص نیاز باشد. چنانچه بیمار ناچار است این دو دارو را با هم مصرف کند، در این حالت ممکن است پزشک دوز دارو را تغییر دهد و یا اینکه به شما بگوید چند وقت یکبار یک یا هر دو دارو را مصرف کنید. -کربنات آلومینیوم پایه -هیدروکسید آلومینیوم -فسفات آلومینیوم -دی هیدروکسی آلومینیوم آمینو استات -دی هیدروکسی آلومینیوم  سدیم کربنات -جینگو -هیدروکسید منیزیم -مورفین -لیپوزوم سولفات مورفین تداخلات دیگر   برخی داروها نباید همراه و یا نزدیک ساعات صرف غذا و یا غذاهای خاص، میل شود، چرا که ممکن است بین آنها تداخل بوجود آید. استفاده از الکل و یا سیگار همراه با بعضی داروها ممکن است باعث تشدید تداخل بین آنها شود. با پزشک معالجتان در ارتباط با مصرف همزمان داروی گاباپنتین و غذاهای خاص، الکل و سیگار مشورت کنید.

ممنوعیت‌ها:

درصورت حساسیت مفرط به گاباپنتین از مصرف آن باید خودداری نمود.

نوع دارو:

کپسول 100، 300 و 400 میلی گرمی قرص 600 و 800 میلی گرمی