علایم هشدار دهنده کبد چرب غیر الکلی را بشناسید
بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) یک مشکل کبدی است که با تجمع بیش از حد چربی در کبد شناخته می شود و در افرادی که الکل نمی نوشند یا کم می نوشند، دیده می شود. کبد چرب غیر الکلی، اغلب در افرادی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند دیده می شود.
بیماری کبد چرب غیر الکلی شایع ترین شکل بیماری کبد در جهان است؛ به ویژه در کشورهای خاورمیانه و کشورهای غربی که با افزایش تعداد افراد مبتلا به چاقی روبرو هستند. شدت NAFLD از استئاتوز کبدی، به نام کبد چرب، تا نوع شدیدتر بیماری به نام استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) متغیر است. NASH به دلیل رسوبات چربی در کبد باعث تورم و آسیب کبد می شود. NASH ممکن است بدتر شود و منجر به زخم های جدی کبد به نام سیروز و حتی سرطان کبد شود. این آسیب مانند آسیب ناشی از مصرف زیاد الکل است.
علائم کبد چرب غیر الکلی
بیماری کبد چرب غیر الکلی اغلب علامتی ندارد. اگر بهNAFLD مبتلا باشید ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- خستگی
- احساس خوب نداشتن یا بدحالی عمومی
- درد یا ناراحتی در ناحیه سمت راست بالای شکم
علائم احتمالی NASH و سیروز یا اسکار شدید عبارتند از:
- خارش پوست
- تورم شکم که آسیت نیز نامیده می شود
- تنگی نفس
- تورم پاها
- عروق خونی عنکبوت مانند درست در زیر سطح پوست
- طحال بزرگ شده
- کف دست های قرمز
- زردی پوست و چشم یا یرقان (بیماری زردی)
علت کبد چرب غیر الکلی
کارشناسان دقیقاً نمی دانند که چرا چربی در برخی از کبدها تجمع می یابد و در برخی دیگر تجمع نمی یابد. همچنین دقیق مشخص نیست که چرا برخی از کبد چرب ها به NASH تبدیل می شوند.
NAFLD و NASH هر دو با عوامل زیر مرتبط هستند:
- ژنتیک
- اضافه وزن یا چاقی
- مقاومت به انسولین (سلول‌ها در پاسخ به هورمون انسولین، قند مصرف نمی‌کنند)
- دیابت نوع 2 که گاهی اوقات قند خون بالا یا هیپرگلیسمی نامیده می شود.
- سطوح بالای چربی ها به ویژه تری گلیسیرید در خون
این مشکلات سلامتی ممکن است به بروز کبد چرب کمک کند. با این حال، برخی افراد حتی اگر هیچ عامل خطری نداشته باشند به کبد چرب مبتلا می شوند.
عوامل خطر کبد چرب غیر الکلی
بسیاری از بیماری ها و مشکلات سلامتی می توانند خطر ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی را افزایش دهند، از جمله:
- سابقه خانوادگی بیماری کبد چرب یا چاقی
- کمبود هورمون رشد، به این معنی که بدن هورمون کافی برای رشد نمی‌سازد.
- کلسترول بالا
- سطوح بالای تری گلیسیرید در خون
- مقاومت به انسولین
- سندرم متابولیک
- چاقی، به خصوص زمانی که چربی در مرکز کمر باشد.
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- آپنه خواب انسدادی
- دیابت نوع 2
- کم کاری تیروئید
- کم کاری غده هیپوفیز
NASH در این گروه ها بیشتر است:
- افراد بالای 50 سال
- افرادی که عوامل خطر ژنتیکی خاصی دارند
- افراد مبتلا به چاقی
- افراد مبتلا به دیابت یا قند خون بالا
- افرادی که علائم سندرم متابولیک مانند فشار خون بالا، تری گلیسیرید بالا و سایز دور کمر بالا دارند.
تشخیص NAFLD از NASH بدون ارزیابی و آزمایش بالینی دشوار است.
عوارض کبد چرب غیر الکلی
اصلی‌ترین عارضه کبد چرب غیر الکلی اسکار شدید کبد یا سیروزاست. سیروز به دلیل آسیب کبدی اتفاق می افتد؛ به عنوان مثال آسیب ناشی از التهاب در استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH)می تواند عامل آسیب کبدی شود. همانطور که کبد تلاش می کند تا التهاب را متوقف کند، مناطقی از زخم ایجاد می کند که فیبروز نامیده می شود. با التهاب مداوم، فیبروز گسترش می یابد و مناطق بیشتری از بافت کبد را اشغال می کند.
اگر کاری برای متوقف کردن جای زخم انجام نشود، سیروز می تواند منجر به عوارض زیر شود:
- تجمع مایع در ناحیه معده که آسیت نامیده می شود.
- وریدهای متورم در مری یا واریس مری که می توانند پاره شوند و خونریزی کنند.
- گیجی، خواب آلودگی و تکلم نامفهوم که آنسفالوپاتی کبدی نیز نامیده می شود.
- طحال بیش فعال، که می تواند باعث کاهش شدید پلاکت خون شود.
- سرطان کبد
- و آخرین مرحله نارسایی کبد است که کبد از کار می افتد.
پیشگیری از کبد چرب
برای کاهش خطر ابتلا به کبد چرب غیر الکلی
- رژیم غذایی سالم سرشار از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و چربی های سالم داشته باشید.
- الکل، قندهای ساده و اندازه سهم را محدود کنید. از نوشیدنی های شیرین مانند نوشابه، نوشیدنی های ورزشی، آب میوه ها و چای شیرین خودداری کنید. نوشیدن الکل می تواند به کبد شما آسیب برساند و باید از مصرف آن اجتناب کرد یا به حداقل رساند.
- وزن مناسبی داشته باشید. اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید، با تیم مراقبت های بهداشتی خود همکاری کنید تا به تدریج وزن خود را کاهش دهید. اگر وزن مناسبی دارید، با خوردن یک رژیم غذایی سالم و ورزش برای حفظ آن تلاش کنید.
- ورزش کنید و بیشتر روزهای هفته فعال باشید./
