چه بیماری هایی از طریق رابطه جنسی منتقل می شوند؟

صحبت از رابطه جنسی و بیماری‌های مرتبط با آن در ایران بسیار دشوار است و تا حد زیادی به صورت یک تابو در آمده است. این مشکل تا حدی بغرنج است که بسیاری از افراد در صورت ابتلا به بیماری‌های مقاربتی به پزشک مراجعه نمی‌کنند یا حتی در صورت مراجعه، برقراری رابطه جنسی، به خصوص از نوع مشکوک یا پرخطر را انکار می‌کنند. در عین حال، در زمینه انواع بیماری‌هایی که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شوند و خطرات آن‌ها نیز گاهی بیش از اندازه مبالغه می‌شود. این خود می‌تواند به علت عدم اطلاع‌رسانی صحیح از طریق منابع صاحب صلاحیت و دانش لازم باشد.
به گزارش «بهپو»، شاید یکی از باورهای «عمومی» در زمینه بیماری‌های مقاربتی این است که شخص مبتلا قطعاً به علت برقراری رابطه جنسی با شریک یا شرکای جنسی متفاوت و متعدد دچار بیماری شده است. اگرچه چنین وضعیتی ممکن است احتمال انتقال بیماری را افزایش دهد، ابتلا به یک بیماری مقاربتی لزوماً به معنای برقراری رابطه جنسی «مشکوک» و «متعدد» نیست. به عنوان یک قانون کلی باید بدانید اگر حتی فقط یک بار رابطه جنسی و سکس را تجربه کرده‌اید ممکن است دچار یکی از انواع بیماری‌های مقاربتی شده باشید.

اگر رابطه جنسی دارید (واژینال، دهانی، مقعدی یا لمس کردن تناسلی) امکان ابتلا به عفونت های منتقله جنسی در شما وجود دارد. خطر ابتلا حتی همسران را نیز تهدید می کند. اینکه فکر کنید یا امیدوار باشید شریک جنسی شما عاری از هرگونه بیماری است و به عفونت های منتقله جنسی مبتلا نیست، حفاظت به حساب نمی آید؛ شما باید مطمئن شوید. و اگرچه کاندوم ها در کاهش خطر ابتلا به عفونت های منتقله جنسی بسیار موثرند اما هیچ یک از روش های حفاظتی موجود صددرصد نیست.

میکروارگانیسم‌های متنوعی امکان منتقل شدن از این طریق را دارا هستند. اما انواع باکتریایی مثل کلامیدیا، سیفلیس، گونوره (سوزاک) و انواع ویروسی آن مثل وارت‌ها یا زگیل‌های تناسلی و هرپس در صدر این عوامل قرار دارند که به چند نمونه شایع آن‌ها می‌پردازیم.

عفونت های منتقله جنسی اغلب بدون علامت هستند

STI ها یا همان عفونت های منتقله جنسی اغلب هیچ علامت یا نشانه ای ندارند. حتی اگر بیمار علامتی نداشته باشد باز هم می تواند عفونت را به شریک جنسی خود منتقل کند. بنابراین استفاده از روش های حفاظتی مثل کاندوم حین رابطه جنسی بسیار مهم است. همچنین بهتر است به طور منظم به پزشک مراجعه کرده و مورد ارزیابی و معاینه قرار گیرید تا پیش از اینکه بیماری خود را به فرد دیگری منتقل کنید، تحت درمان قرار گیرید.
برخی از بیماریهایی که در ادامه معرفی می کنیم می توانند بدون رابطه جنسی هم منتقل شوند، مثل هپاتیت که از طریق خون آلوده نیز منتقل می گردد. سایر بیماریها مانند گنوره (سوزاک) تنها از طریق رابطه جنسی منتقل می شوند.

بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع روش های پیشگیری از بارداری – تصویری

عفونت کلامیدیا تراکوماتیس

می‌توان گفت این عفونت شایع‌ترین بیماری منتقل شونده از طریق رابطه جنسی در سرتاسر دنیا است. کلامیدیا می‌تواند هر دو جنس زن و مرد را گرفتار کرده و منجر به آسیب‌های غیر قابل برگشت به سیستم تناسلی، به خصوص در خانم‌ها شود. برقراری رابطه جنسی با فرد مبتلا از هر کدام از روش‌های دهانی، مقعدی یا واژینال منجر به انتقال باکتری می‌شود. ضمن اینکه یک بار ابتلا و سپس درمان، شخص را نسبت به این میکروب مقاوم نمی‌کند و امکان ابتلای مجدد، همیشه وجود خواهد داشت.
از عفونت کلامیدیا به این دلیل که در بسیاری از موارد بدون علامت است، به عنوان «عفونت خاموش» نام برده می‌شود. به علت بدون علامت بودن بیماری، به خصوص در خانم‌ها، در بسیاری موارد، افراد تحت درمان قرار نمی‌گیرند و این موضوع در درازمدت می‌تواند منجر به آسیب به بخش‌های مختلف دستگاه تناسلی و وقوع بیماری‌های شدید از جمله بیماری التهابی لگن شود. عفونت کلامیدیا در خانم‌های باردار می‌تواند هنگام زایمان به نوزادانشان منتقل شود. نوزادانی که به کلامیدیا آلوده می‌شوند، ممکن است در طول چند هفته اول زندگی دچار عفونت چشم و ریه با این میکروب شوند.

این میکروب در مردان باعث عارضه «اپیدیدمیت» می‌شود که به صورت تورمی دردناک در اطراف بیضه است و می‌تواند توانایی باروری را کاهش دهد.

اگر احتمال می‌دهید دچار عفونت کلامیدیا باشید، باید برای تشخیص و درمان به پزشکتان مراجعه کنید. یک آزمایش ساده می‌تواند این میکروب را شناسایی کند. حتی اگر علامتی از عفونت کلامیدیا نداشته باشید، در برخی موارد انجام مرتب آزمایش برای آن ممکن است فکر خوبی باشد.

با توجه به اینکه درمان عفونت کلامیدیا بسیار ساده و از طریق مصرف آنتی‌بیوتیک انجام می‌گیرد توصیه می‌شود همگی خانم‌ها حتی در صورت نداشتن علامت‌هایی مثل ترشح واژینال و سوزش ادراری، تست آزمایشگاهی تشخیص این باکتری را در آزمایش‌های دوره‌ای خود بگنجانند.

علائم کلامیدیا:

ادرار دردناک
درد پایین شکم
ترشحات واژینال در زنان
ترشحات آلت تناسلی در مردان
درد حین رابطه جنسی در زنان
خونریزی بین دو دوره عادت ماهیانه در زنان
درد حنجره در مردان

توجه داشته باشید که در صورت ابتلای هر دو شریک جنسی، درمان حتماً باید در مورد هر دو نفر انجام شود. چون در غیر این صورت فرد درمان شده مجدداً به عفونت مبتلا خواهد شد. فردی که به عفونت کلامیدیا دچار شده باشد باید این موضوع را به تمامی افرادی که طی دو ماه گذشته با آن‌ها رابطه جنسی دهانی، مقعدی یا واژینال داشته اطلاع دهد تا آن‌ها در جریان احتمال ابتلای خود قرار گرفته و اقدامات پزشکی لازم را انجام دهند (این مساله در مورد روابط همجنس با همجنس نیز صدق می‌کند).

سوزاک یا گونوره

بیماری سوزاک یا گونوره، عفونت شایع دیگری است که توسط باکتری ایجاد می‌شود. ابتلا به این بیماری نیز درست مثل کلامیدیا، با برقراری هرگونه ارتباط جنسی دهانی، مقعدی یا واژینال با شریک جنسی مبتلا صورت می‌گیرد. علامت‌های شایع عفونت در مردان سوزش ادراری و وجود ترشحات سفید، زرد یا سبز در ناحیه آلت تناسلی مردانه است که معمولاً یک تا چهارده روز پس از مبتلا شدن رخ می‌دهد. اما برعکس مردان، زنان مبتلا معمولاً نشانه خاصی از بیماری بروز نمی‌دهند و در صورت داشتن علامت نیز، این نشانه‌ها خفیف خواهند بود. در صورت عدم درمان، پیشرفت بیماری ممکن است به صدمات شدید منجر شود. در صورت ابتلای مقعدی، نشانه‌ها در مردان و زنان مشابه و به صورت ترشح و خارش مقعد، خونریزی و درد شکمی خواهد بود.

زگیل تناسلی

ژنیتال وارت یا همان زگیل تناسلی که این روزها در ایران نیز بسیار معروف شده و صحبت از اپیدمی آن به میان آمده، توسط ویروسی به نام پاپیلوما ویروس منتقل می‌شود. عفونت HPV یکی از شایع ترین عفونت های منتقله جنسی است. برخی از انواع این عفونت زنان را در معرض خطر شدید سرطان دهانه رحم قرار می دهد. انواع دیگر، باعث ایجاد زگیل تناسلی می شوند. معمولا HPV هیچ علامت و نشانه ای ندارد. علائم ونشانه های زگیل تناسلی به شرح زیر است:

تورم کوچک خاکستری رنگ یا گوشتی رنگ در ناحیه تناسلی
چندین زگیل نزدیک به هم که شبیه گل کلم هستند
خارش یا ناراحتی ناحیه تناسلی
خونریزی به هنگام رابطه جنسی

با این وجود اغلب اوقات زگیل تناسلی نشانه ای ندارد. ممکن است زگیل تناسلی به قطر 1 میلی متر باشد یا ممکن است به اشکال خوشه ای بزرگی تکثیر شود.
در زنان زگیل تناسلی می تواند در فرج، دیواره واژن، ناحیه بین مقعد و قسمت خارجی ناحیه تناسلی و دهانه رحم رشد کند. در مردان ممکن است این زگیل در نوک یا مجرای آلت تناسلی، روی کیسه بیضه (اسکروتوم) یا مقعد رشد کند. زگیل های تناسلی ممکن است در دهان یا گلوی فردی که رابطه دهانی با فرد آلوده داشته است نیز ایجاد شود.
این زگیل‌ها در تمامی جوامع نسبتاً شایع هستند. به عنوان مثال در کشور ایالات متحده به صورت متوسط سالانه ۵٠٠ هزار نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند. این زگیل‌ها همانند سایر بیماری‌های ایجاد شده توسط ویروس‌ها درمان دارویی قطعی ندارند و شخص مبتلا تا پایان عمر به نوعی با آن‌ها درگیر است. اگرچه ممکن است در ابتدا تصور شود مشکل ایجاد شده توسط این بیماری تنها مرتبط با زیبایی است اهمیت پزشکی آن از این جهت است که انواع ویژه‌ای از ویروس‌های پاپیلوما، می‌توانند فرد را به بیماری سرطان دهانه رحم دچار کنند. به همین دلیل است که دانشمندان به دنبال تولید واکسنی برای پیشگیری از این بیماری بوده‌اند و در حال حاضر این واکسن در سرتاسر دنیا و از جمله ایران نیز وجود دارد. اما در زمینه استفاده از این واکسن که اتفاقاً بسیار موثر است دو نکته حائز اهمیت است. نکته اول قیمت بسیار زیاد آن در سرتاسر دنیا و از جمله ایران است. تزریق دوره کامل این واکسن برای هر فرد حدود یک میلیون تومان هزینه در بر دارد که با توجه به عدم پوشش توسط بیمه‌ها، نقش آن در جلوگیری عمومی از بیماری در ایران بی‌اثر می‌شود. نکته دوم این است که زمان طلایی برای تزریق این واکسن در سنین نوجوانی و قبل از مواجهه فرد با انواع ویروس‌های پاپیلومای انسانی است. تا جایی که می‌توان گفت در سنین بالای ٣٠ سال، جز در موارد خاص، عملاً این واکسن کاربردی ندارد.

بیشتر بخوانید: پرسش و پاسخ های کاربردی درباره زگیل تناسلی

سیفلیس

سیفلیس نوعی عفونت باکتریایی است. بیماری اندام تناسلی، پوست و غشاهای مخاطی را درگیر می کند اما می تواند بسیاری دیگر از قسمت های بدن را نیز تحت تاثیر قرار دهد؛ از جمله قلب و مغز.
علائم و نشانه های سیفلیس در چهار مرحله اتفاق می افتد: اولیه، ثانویه، پنهان و مرحله سوم. بیماری به نام سیفلیس مادرزادی وجود دارد که از مادر باردار مبتلا به سیفلیس به جنین منتقل می گردد. سیفلیس مادرزادی می تواند ناتوان کننده و حتی تهدید کننده زندگی جنین باشد و همین امر اهمیت درمان سیفلیس در زنان باردار مبتلا را نشان می دهد.

سیفلیس اولیه

اولین علامت سیفلیس ده روز تا سه ماه پس اینکه فرد در معرض عفونت قرار گرفته بروز می کند. این علامت زخمی کوچک و بدون درد (شانکر) در ناحیه ای از بدن است که عفونت از آن نقطه منتقل شده است و معمولا اندام تناسلی، مقعد، زبان یا لب ها می باشد. معمولا تنها یک شانکر مشاهده می شود اما ممکن است چند زخم نیز در محل دیده شود.
زخم معمولا بدون درمان خوب می شود اما بیماری زمینه ای باقی می ماند و در دومین یا سومین مرحله از مراحل بیماری سیفلیس خودش را نشان می دهد.

سیفلیس ثانویه

علائم سیفلیس ثانویه سه تا شش هفته بعد از ظهور شانکر، دیده می شود و ممکن است شامل علائم زیر باشد:

راش های پوستی قرمز یا قرمز مایل به قهوه ای، زخم های به قطر دو سانتی متر در هر قسمت از بدن از جمله کف دست و کف پا
تب
غدد لنفاوی بزرگ شده
خستگی و احساس مبهم ناراحتی
درد و احساس تیر کشیدن عمومی در بدن

این علائم ممکن است بدون درمان طی چند هفته بهبود پیدا کند یا بطور مکرر در طول یک سال ظاهر و ناپدید شود.

سیفلیس پنهان

در برخی افراد بدنبال مرحله دوم، دوره ای وجود دارد که به آن سیفلیس پنهان می گویند و در این مرحله هیچ علامتی در فرد مشاهده نمی شود. علائم ممکن است هرگز بازنگردد یا ممکن است بیماری به مرحله سوم پیشرفت کند.

سیفلیس مرحله سوم

چنانچه درمانی صورت نگیرد باکتری سیفلیس ممکن است گسترش یافته و سالها پس از عفونت اولیه منجر به آسیب جدی اندام های داخلی و مرگ شود.
برخی از علائم سیفلیس کرحله سوم شامل موارد زیر است:

عدم تعادل
بی حسی
فلج
نابینایی
کم خونی

نوروسیفلیس

سیفلیس در هر مرحله می تواند سیستم عصبی را درگیر کند. سیفلیس عصبی ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد یا علائم زیر را نشان دهد:

سردرد
تغییر رفتار
مشکلات حرکتی

عفونت تریکومونیازیس

عفونت تریکومونیازیس از انواع شایع عفونت منتقله جنسی است که توسط انگل تک سلولی ریزی به نام تریکوموناس واژینالیس ایجاد می شود. این ارگانیسم حین رابطه جنسی، توسط فردی که به آن آلوده است به دیگری سرایت می کند.
این ارگانیسم معمولا دستگاه ادراری مردان را آلوده می کند، اما اغلب هیچ نشانه ای ندارد. در زنان تریکومونیازیس عموما واژن را درگیر می کند. وقتی تریکومونیازیس ایجاد علائم کند، این نشانه ها ظرف 5 تا 28 روز از آلوده شدن بروز می کنند و می توانند از تحریکات خفیف تا التهابات شدید متغیر باشند.
علائم و نشانه های تریکومونیازیس عبارتند از:

ترشحات شفاف، سفید،مایل به سبز یا مایل به زرد از واژن در زنان
ترشحات آلت تناسلی در مردان
بوی شدید واژن در زنان
خارش یا ناراحتی واژن در زنان
خارش یا ناراحتی داخل آلت تناسلی مردان
درد حین رابطه جنسی
ادرار دردناک

اچ آی وی/ایدز

اچ آی وی (HIV) عفونت ناشی از ویروس نقص ایمنی انسانی است. این عفونت در توانایی بدن در مقابله با ویروس ها، باکتری ها و قارچ ها مداخله کرده و نهایتا به ایدز منتهی می شود. ایدز یک بیماری مزمن و تهدید کننده زندگی است.
در ابتدای آلوده شدن به عفونت اچ آی وی ممکن است هیچ علامتی نداشته باشید. برخی افراد به مدت دو تا شش هفته پس از آلوده شدن، دچار بیماری شبیه آنفولانزا می شوند. اما تنها راه متوجه شدن از ابتلا به بیماری آزمایش است.

علائم و نشانه های اولیه ایدز

علائم و نشانه های اولیه اچ آی وی عبارتند از:

تب
سردرد
گلودرد
تورم غدد لنفاوی
راش پوستی
خستگی

این علائم و نشانه ها ظرف یک هفته تا یک ماه از بین می روند و اغلب با دیگر عفونت های ویروسی اشتباه گرفته می شوند. در طول این دوره امکان سرایت بیماری بسیار زیاد است. علائم ماندگارتر یا شدیدتر عفونت اچ آی وی ممکن است به مدت 10 سال یا بیشتر پس از عفونت اولیه بروز کنند.
همچنان که ویروس تکثیر می شود و سلول های ایمنی را تخریب می کند، عفونت های خفیف یا علائم و نشانه های مزمنی مثل موارد زیر بروز می کنند:

تورم غدد لنفاوی، اغلب یکی از اولین نشانه های عفونت اچ آی وی است
اسهال
کاهش وزن
تب
سرفه و تنگی نفس

عفونت مرحله آخر

علائم و نشانه های مرحله آخر عفونت اچ آی وی به شرح زیر است:

خستگی مداوم و بی دلیل
تعرق شدید شبانه
لرز شدید یا تب بالای 38 درجه به مدت چند هفته
تورم غدد لنفاوی به مدت بیش از سه ماه
اسهال مزمن
سردرد مداوم
ابتلا به عفونت های غیر عادی و فرصت طلب

بیشتر بخوانید: چگونگی برقراری رابطه سالم جنسی در مبتلایان به ایدز

بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع آزمایش های تشخیص ایدز

بیشتر بخوانید: انتقال ویروس ایدز با این روش ها ممکن نیست

تبخال تناسلی

تبخال تناسلی توسط یک نوع ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد می شود که از روزنه کوچکی روی پوست وارد بدن یا غشای مخاطی می گردد و بسیار مسری است. بیشتر افرادی که مبتلا به این ویروس می شوند هیچوقت متوجه آن نمی شوند، زیرا هیچ علامت و نشانه ای ندارند و علائم ونشانه ها آنچنان خفیفند که قابل اعتنا و توجه نیستند.
وقتی که علائم ونشانه ها قابل ملاحظه می شوند، مرحله اول عموما بدترین مرحله است. برخی افراد هیچوقت به مرحله دوم وارد نمی شوند. البته ممکن است بقیه ده ها سال مراحل عود کننده را تجربه کنند.
علائم ونشانه های تبخال تناسلی اگر بروز کنند به شرح زیر خواهند بود:

برآمدگی های کوچک و قرمز، تاول یا زخم های باز در ناحیه تناسلی، مقعد و نواحی اطراف
درد و خارش اطراف ناحیه تناسلی، باسن و قسمت داخلی ران ها

نشانه های اولیه تبخال تناسلی معمولا درد و خارشی است که ظرف چند هفته اولِ رابطه با شریک جنسی آلوده، بروز می کند. پس از چند روز برآمدگی های کوچک و قرمزی ظاهر می شوند. سپس می ترکند و به زخم های بازی تبدیل می شوند که ترشح و خونریزی دارند. در نهایت روی زخم ها دلمه بسته و بهبود می یابند.
در زنان، زخم ها می توانند در ناحیه واژن، ناحیه تناسلی خارجی، باسن، مقعد یا دهانه رحم ایجاد شوند. در مردان این زخم ها روی آلت تناسلی، کیسه بیضه (اسکروتوم)، باسن، مقعد و ران ها یا داخل مجرای مثانه به آلت تناسلی (مجرای ادراری) ایجاد می شوند.
این زخم ها دفع ادرار را با درد همراه می کنند. ممکن است تا زمان رفع کامل عفونت، در ناحیه تناسلی دچار درد و حساسیت به لمس باشید. در طول مرحله اول ممکن است علائم ونشانه هایی شبیه آنفولانزا داشته باشید، مثلا سردرد، درد عضلانی و تب به همراه تورم غدد لنفاوی در ناحیه کشاله ران.
در برخی موارد ممکن است حتی وقتی زخمی وجود ندارد، عفونت فعال و مسری باشد.

هپاتیت

هپاتیت A، هپاتیت B و هپاتیت C همگی از عفونت های ویروسی مسری هستند که بر کبد تاثیر می گذارند. هپاتیت B و C از نوع A جدی ترند اما هر یک از انواع هپاتیت می توانند باعث التهاب کبد گردند.
برخی افراد هرگز علامت یا نشانه ای از بیماری نشان نمی دهند. اما اگر فردی به ویروس آلوده باشد و قرار باشد علامتی نشان دهد، معمولا علائم زیر مشاهده می گردد:

خستگی
حالت تهوع و استفراغ
درد و ناراحتی شکمی بویژه در محل قرارگیری کبد (پهلوی راست زیر دنده های پایین)
از دست دادن اشتها
تب
ادرار تیره رنگ
درد عضلانی یا مفصلی
خارش
زردی پوست و سفیدی چشم ها (بیماری زردی یا یرقان)

اگر فکر می کنید علائم بیماریهای مقاربتی در شما وجود دارد، حتما به پزشک مراجعه کنید

علائم عفونت های منتقله جنسی یا STI همیشه آشکار نیست. اگر فکر می کنید علائم STI دارید یا در معرض یک عفونت منتقله جنسی بوده اید، حتما به پزشک مراجعه کنید. برخی از انواع عفونت های منتقله جنسی درمان آسانی دارند؛ برخی دیگر درمان های پیچیده تری نیاز دارند.
بنابراین بسیار ضروری است که مورد ارزیابی و معاینه قرار گیرید و اگر یکی از عفونت های منتقله جنسی در شما تشخیص داده شد تحت درمان قرار گیرید. همچنین باید شریک جنسی خود را نیز از این موضوع مطلع کنید تا او نیز مورد ارزیابی و در صورت لزوم درمان قرار گیرد.
عفونت های منتقله جنسی چنانچه مورد درمان قرار نگیرند فرد را در خطر ابتلا به عفونت های منتقله جنسی دیگر مثل HIV قرار می دهند. چون STI می تواند در ناحیه تناسلی یک پاسخ ایمنی یا زخم هایی ایجاد کند که هریک از اینها ممکن است خطر انتقال ویروس HIV را بالا خواهند برد. برخی از انواع STI حتی می تواند باعث ناباروری شود./

اخبار و مقالات